Anesthesie bij een operatie voor overgewicht

(Morbide) obesitas, een ziekte die tegenwoordig meer en meer voorkomt, is een erg complex en onderschat probleem. Vaak heeft dit een psychosociale of medische oorzaak. Dat zwaarlijvigheid een gevaar vormt voor de gezondheid, is goed geweten. Zo zijn obese personen veelal arbeidsongeschikt en ziek. Obesitas verhoogt tevens het risico op overlijden. Dankzij bariatrische chirurgie zijn patiënten met overgewicht te behandelen. Voor deze procedure zijn wel wat voorzorgsmaatregelen vereist. Alle ziekenhuismedewerkers zijn daarom zeer waakzaam bij het verplegen en behandelen van morbide obese patiënten.

• Voorbereiding anesthesie bij een operatie voor overgewicht
• De operatie bij een patiënt met obesitas (overgewicht)
• Na de operatie
• Risico's anesthesie bij bariatrische chirurgie

Voorbereiding anesthesie bij een operatie voor overgewicht

Voorzorgsmaatregelen

Bij het opereren van een patiënt met ernstig overgewicht, treft het ziekenhuis preoperatief profylaxe maatregelen voor mogelijke trombose- en embolieaandoeningen. Zo kijkt een anesthesist na of de patiënt reeds tromboseprofylaxe heeft gehad alsook of beensleeves/steunkousen aanwezig zijn. Ook adviseert de anesthesioloog om eventueel het CPAP-apparaat van de patiënt mee te nemen zodat hij 's nachts goed in staat is om te ademen. De anesthesioloog let er tevens goed op dat hij bij het geven van sederende premedicatie. Dit heeft namelijk bij obese patiënten mogelijk effect op de ademhaling. De patiënt injecteren is soms moeilijk omwille van het identificeren van anatomische structuren waardoor soms een lange naald vereist is. Voor het meten van de bloeddruk is er een extra brede bloeddrukband nodig.

Praktisch

Op de afgesproken datum en tijd meldt de patiënt zich aan de balie op de verpleegafdeling. De patiënt mag plaatsnemen in de wachtkamer waar een verpleegkundige hem ophaalt en naar de kamer brengt voor een intake en een aanvullend onderzoek. Tijdens de intake controleert de verpleegkundige de persoonlijke en medische gegevens van de patiënt. De patiënt krijgt een polsbandje met daarop de naam en geboortedatum. De verpleegkundige meet onder meer het actuele gewicht van de patiënt. De patiënt is wellicht de laatste weken veel afgevallen omdat hij moest modifasten. De patiënt moet nuchter op de afspraak verschijnen en hij mag ook niet meer roken vanaf vanaf twaalf uur ‘s nachts. Wel mag de patiënt de medicatie slikken die hij heeft gekregen op advies van de screeningsarts tijdens de preoperatieve screening. Voor de operatie krijgt de patiënt een operatiehemd. De patiënt ontdoet zich van bril, contactlenzen, protheses, piercings en/of sierraden. Sierraden dragen tijdens de operatie resulteert mogelijk in brandwonden. De kleren en waardevolle spullen van de patiënt gaan in een verzegelde bak. Na de operatie krijgt de patiënt deze terug. De patiënt geeft best waardevolle spullen mee aan een partner of begeleider. De verpleegkundige geeft de patiënt vervolgens een inschatting hoe lang het duurt voordat hij na de operatie terug is op de afdeling. Meestal neemt het ziekenhuis bij terugkomst zelf contact op met de partner of begeleider.

De operatie bij een patiënt met obesitas (overgewicht)

Twee medewerkers van de afdeling brengen de patiënt naar de operatieafdeling. Bij binnenkomst op de operatieafdeling zet de patiënt een operatiemuts op. Daarna gaat de patiënt naar de holding waar een verpleegkundige alle persoonlijke en medische gegevens overdraagt aan de holdingmedewerker. Voor de veiligheid van de patiënt controleert de holdingmedewerker opnieuw de patiëntengegevens en ook of alle voorbereidingen voor de operatie op de verpleegafdeling zijn uitgevoerd. Ter voorbereiding op de operatie krijgt de patiënt een infuus en antibiotica. In de operatiekamer stapt de patiënt zelf over naar de operatietafel. Daarna voert het operatieteam altijd een time out-procedure uit; hierbij controleren zij opnieuw de naam en geboortedatum van de patiënt. De verpleegkundige sluit de patiënt aan op de monitor. Hij/Zij houdt zo de bloeddruk, het hartritme, het zuurstofgehalte en de hersenactiviteit van de patiënt in de gaten. Het zuurstofgehalte in het bloed meet de arts via een pulsoximetrie, waarvoor hij een knijper op de vinger van de patiënt plaatst. Via een mondkapje krijgt de patiënt zuurstof toegediend. De narcose komt via het infuus bij de patiënt terecht. Als de patiënt slaapt, brengt de anesthesist een plastic buisje aan in de luchtpijp zodat hij door middel van een beademingsapparaat de beademing over neemt (intubatie). Tijdens de operatie waakt de anesthesiemedewerker continu aan het hoofdeinde van de patiënt.

Na de operatie

Voorzorgsmaatregelen

Postoperatief is de bevordering van een goede oxygenatie (verzadiging van zuurstof) van primordiaal belang evenals het toedienen van adequate analgetica (pijnstillers) zodat de ventilatie op peil blijft. Ook bewaakt de anesthesioloog de vochttoediening, hetgeen individueel bepaald is. Patiënten met morbide obesitas lopen een hoger risico op naadlekkage, bloedingen en een wondinfectie.

Praktisch

Aan het einde van de operatie maakt de anesthesioloog de patiënt langzaam wakker. De patiënt ligt dan nog op de operatietafel en stapt zelf weer over naar het verpleegbed. De anesthesiemedewerker brengt de patiënt naar de recovery waar de patiënt rustig verder ontwaakt. De patiënt heeft mogelijk nog wat last van zijn keel door het buisje dat er tijdens de operatie gezeten heeft. Door de ingreep heeft hij mogelijk eveneens pijn en voelt hij zich misselijk. Dit behandelt de anesthesist zo goed mogelijk. De patiënt heeft mogelijk nog wel wat pijn bij het verlaten van de recovery. Wanneer de patiënt terugkeert naar de verpleegafdeling, draagt de verpleegkundige opnieuw alle gegevens over aan de verpleegkundigen van de afdeling. Op de afdeling herstelt de patiënt rustig verder. Eventuele pijn en misselijkheid bestrijdt de arts met kortwerkende medicatie. De patiënt is dan sneller aanspreekbaar, minder suf en eerder mobiel. Dit helpt trombose te voorkomen. De patiënt krijgt op de afdeling zijn kleren en waardevolle spullen terug en mag zelf contact opnemen met zijn partner of begeleider. Het direct drinken van water bevordert het herstel. De obesitasverpleegkundige komt langs om de patiënt extra uitleg te geven en om recepten voor thuis te overhandigen. De arts bepaalt wanneer de patiënt naar huis mag. Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt de patiënt folders en brochures mee met de nodige informatie.

Risico's anesthesie bij bariatrische chirurgie

Bij een hospitalisatie krijgt een obese patiënt mogelijk complicaties aan de luchtwegen, aan het hart en de bloedvaten, aan de maag en darmen of endocrien.

Luchtwegen

Een obese patiënt heeft vaak dikkere, vettere, grotere en minder beweeglijke lichaamsstructuren waardoor intuberen complexer is. Daarom bewaakt de arts of anesthesist pre-, per- en postoperatief de long- en thoraxfunctie. Obese patiënten hebben eveneens een hoger risico op ischemie (tekort aan zuurstof en voedingsstoffen in bloedvat) en infarcering. Daarenboven komt het obstructief slaapapneusyndroom (slaapstoornis met tijdelijk gestopte ademhaling) geregeld voor bij deze doelgroep.

Cardiovasculair

Cardiovasculaire aandoeningen (hart- en bloedvatziekten) komen veel meer voor bij obese patiënten dan bij mensen met een normaal gewicht en ook de mortaliteit is hoger. Aritmieën, linkerventrikelhypertrofie, decompensatio cordis, hypoxie (zuurstoftekort in de weefsels), hypercapnie (verhoogd koolstofdioxide in het bloed) enzovoort zijn enkele voorbeelden.

Gastro-intestinaal

Ook gastro-intestinale problemen treden mogelijk op, zoals bijvoorbeeld gastro-oesofageale reflux (brandend maagzuur door maaginhoud die terugvloeit naar slokdarm), hiatus hernia (maagbreuk: deel van de maag glijdt door opening in het middenrif naar de holte van de borstkas waardoor zure maaginhoud naar de slokdarm terugvloeit) en een leververvetting (vetlever).

Endocrien

Bij het endocriene stelsel treedt bij obese patiënten vaak diabetes mellitus op. Bariatrische chirurgie of afvallen tot een normaal gewicht verbetert of verhelpt deze aandoening vrij snel.