Uit narcose, wakker worden tijdens de operatie!

We vertrouwen erop dat tijdens een operatie alles goed gaat, omdat we ons lichaam in handen van een chirurg geven. Vaak gaat de operatie goed ook, omdat de patiënt onder narcose is gebracht. Toch gaat dit niet in alle situaties op de juiste manier en keert het bewustzijn van de patiënt gedurende de operatie terug. Waaruit bestaat de anesthesie, waarmee we onder narcose worden gebracht en waarom bestaat de mogelijkheid dat we tijdens de operatie wakker worden? En nog belangrijker is de vraag of we dan tijdens die bewustzijn pijn hebben.

Wakker tijdens operatie

• Anesthesie
• Wat als een component te weinig wordt toegediend?
• Anesthesist vermijdt uit narcose komen
• Wakker tijdens operatie, hoe vaak komt het voor?

Anesthesie

Om aan een lichaam te opereren zonder dat de patiënt daarvan iets merkt of ziet, wordt gebruik gemaakt van anesthesie. Anesthesie is opgedeeld in een drietal componenten namelijk:

• de slaapverwekkende component. Dit zorgt ervoor dat de patiënt gaat slapen;
• de spierontspannende component, waardoor de arts ongestoord in het weefsel kan snijden;
• de pijnverdovende component, waardoor de patiënt geen pijn voelt.

Deze drie componenten samen zorgen er in normale omstandigheden voor, dat de patiënt voor de behandeling in slaap valt tot het moment dat de behandeling is afgerond. Gedurende die periode voelt of merkt de patiënt niets van de operatie. Maar wat als er een probleem ontstaat met de toediening van anesthesie?

Wat als een component te weinig wordt toegediend?

De anesthesist heeft tot taak om de patiënt continu in het oog te houden, zodat de patiënt altijd onder zeil is. Daartoe dient deze de toediening continu onder controle houden. Er komen echter omstandigheden voor, waarbij ongemerkt één van de drie componenten in mindere mate wordt toegediend. Dit kan het volgende inhouden.

Toediening slaapverwekker is onvoldoende

De patiënt wordt wakker, echter de twee andere componenten worden nog voldoende toegediend. Er zal een besef heersen dat de chirurg aan het werk is en dat kan tot onrust leiden. De patiënt kan niet bewegen en heeft geen pijn.

Pijnverdovende of spierverdovende component is onvoldoende

Er zal direct geconstateerd worden dat de spieren weer beginnen te bewegen en dus past de anesthesist de hoeveelheid spierverdovend component aan. Is er sprake van een tekort aan pijnverdovend component dan kan het lichaam in een soort van stress terechtkomen. Door de aanwezige slaap zal de pijn niet bewust worden meegemaakt.

Anesthesist vermijdt uit narcose komen

De anesthesist heeft de primaire taak om de patiënt in de gaten te houden omtrent enige reacties, indien er sprake is van onvoldoende toediening van anesthesie. Ieder persoon reageert uiteraard anders op de anesthesie en dus dient de toediening ook nauwkeurig in de gaten te worden gehouden. Enig teken betreffende pijn of onvoldoende diepe slaap moet direct worden herkend zodat de toediening van anesthesie wordt gewijzigd. Het komt dan ook zelden voor dat een patiënt wakker wordt tijdens de operatie. Vaak wordt door de patiënt achteraf beschreven dat de staat van toenemende bewustzijn van korte duur is geweest, omdat de anesthesist snel op de omstandigheid heeft gereageerd.

Wakker tijdens operatie, hoe vaak komt het voor?

Tot op dusver is het nog niet uitgebreid onderzocht, echter er zijn inschatting dat er bij één tot twee op de duizend narcoses een toename van bewustzijn van toepassing is. Andere instellingen vermoeden dat dit veel lager ligt. Ongeacht het cijfer is het uiteraard schokkend om te ervaren dat je uit narcose komt of wakker wordt tijdens de operatie. Er kunnen namelijk emotionele gevolgen zijn en het terugkerende nachtmerries veroorzaken. Meestal gaan die met de tijd voorbij. Is er echter de onverhoopte combinatie geweest met het ontwaken in combinatie met pijn, dan is het duidelijk dat de anesthesist zijn werk onvoldoende heeft gedaan. Mogelijk valt dit dan onder de noemer medische misser en kan er een genoegdoening worden behaald.

Lees verder

• Pijnbestrijding operatie: lokale verdoving, algehele narcose