Pulmonale actinomycose: Bacteriële infectie aan de longen
Pulmonale actinomycose is een zeldzame, chronische en langzaam progressieve bacteriële infectie aan de longen, veroorzaakt door onder andere een slechte mondhygiëne. De bacteriën die zich normaal gezien in de mond en het maag-darmkanaal bevinden en daar ongevaarlijk zijn, verspreiden zich bij de ziekte naar de longen. De symptomen die de patiënt vertoont bij deze bacteriële infectie zijn vrij algemeen, zoals onder andere koorts, vermoeidheid en pijn op de borst. Ook bij radiologisch onderzoek zijn de resultaten niet-specifiek. De diagnose is daarom uiterst lastig te stellen, waardoor de patiënt soms eerst onnodige behandelingen krijgt. Deze infectie valt goed te genezen, al is een lange behandelingsduur vereist. De eerste gepubliceerde klinische beschrijving van de menselijke vorm van de longziekte verscheen in 1857.
Synoniemen pulmonale actinomycose
Pulmonale actinomycose is eveneens gekend onder deze synoniemen:
- Actinomycose – pulmonaal
- Pulmonale actinomycosis
Epidemiologie bacteriële longinfectie
De infectie komt wereldwijd voor. Mogelijk is de incidentie van de bacteriële infectie hoger in ontwikkelingslanden daar de
mondhygiëne daar vaak minder goed is, maar exacte informatie hierover is niet beschreven in de literatuur. De ziekte is zeldzaam, maar exacte cijfers zijn niet gevonden in de geraadpleegde bronnen. De infectie presenteert zich voorts mogelijk op alle leeftijden, maar de meeste patiënten zijn tussen de dertig en zestig jaar oud. De infectie is zeer ongebruikelijk bij kinderen. Tot slot zijn mannen vaker dan vrouwen getroffen door de infectie.
Alcoholmisbruik veroorzaakt soms pulmonale actinomycose /
Bron: Jarmoluk, Pixabay
Oorzaken: Bacteriële infectie aan de longen
Bepaalde bacteriën die zich normaal in de mond, het maag-darmkanaal (spijsverteringsstelsel) en vrouwelijke genitaliën bevinden, veroorzaken pulmonale actinomycose, een vorm van
actinomycose.
Actinomyces spp zijn commensalen die normaal gezien geen schade veroorzaken. Echter, door een slechte mondhygiëne, een tandtrauma en een
tandabces verhoogt het risico op bacteriële infecties aan het
gezicht, de kaak en de longen.
Alcoholmisbruik, met littekens op de longen (
bronchiëctasieën) en
emfyseem zijn tevens geassocieerd met longinfecties veroorzaakt door actinomycose. Een
hiatus hernia (maagbreuk: deel van de maag glijdt door opening in het
middenrif naar de holte van de
borstkas waardoor zure maaginhoud naar de slokdarm terugvloeit) is mogelijk ook een risicofactor voor pulmonale actinomycose.
Pijn op de borst komt voor bij pulmonale actinomycose /
Bron: Pexels, Pixabay
Symptomen: Longen zijn aangetast door bacteriën
Bij een patiënt die deze infectie oploopt, komen de symptomen langzaam tot stand. Daarom duurt het ook lang voordat een arts in staat is de diagnose te stellen. Symptomen omvatten
verlies van eetlust,
gewichtsverlies, een droge
hoest (al dan niet met bloed), hoesten met
sputum (slijm),
koorts,
kortademigheid,
nachtelijk zweten,
pijn op de borst bij het diep inademen en
vermoeidheid.
Diagnose en onderzoeken
Diagnostisch onderzoek
De patiënt krijgt een uitgebreid lichamelijk onderzoek bij de arts. Diagnostische onderzoeken omvatten een
bronchoscopie met
biopsie, een
CT-scan van de borstkas, een
longbiopsie, een
radiografisch onderzoek van de borstkas (
thoraxfoto), een
sputumkweek; een
thoracentese met biopsie, een uitstrijkje van het sputum, een volledig
bloedonderzoek; een weefsel- en sputumgramkleuring en een weefsel- en vochtanalyse van de longen.
Differentiële diagnose
De differentiële diagnoses omvatten
tuberculose, een
longabces of
longkanker.
Behandeling met antibiotica of chirurgie
De patiënt krijgt het
antibioticum penicilline voorgeschreven. Dit krijgt hij gedurende vier tot zes weken intraveneus toegediend. Daarna volgt een orale inname van de penicilline. De behandeltijd van sommige patiënten loopt op tot achttien maanden. Soms is chirurgie vereist om vocht uit de longen af te voeren en de infectie te behandelen. Chirurgie valt veelal te voorkomen door een snelle diagnose en behandeling die de arts hierna inzet.
Prognose longinfectie
De prognose van patiënten die deze bacteriële infectie oplopen is zeer goed tot uitstekend. De ziekte kent een zeer lage mortaliteit. Wel ondergaat de patiënt soms onnodige operaties of onderzoeken voor een in wezen goedaardige en te genezen aandoening. Zo zijn een
thoracotomie (chirurgische insnijding van de borstkas) en longresectie reeds gerapporteerd.
Complicaties aandoening
Mogelijke complicaties van pulmonale actinomycose omvatten onder andere een
abces in de
hersenen, een hersenvliesontsteking, een vernietiging van delen van de longen, emfyseem en
osteomyelitis (een botinfectie). Deze komen voornamelijk voor wanneer de arts de diagnose niet tijdig stelt.
Preventie pulmonale actinomycose
De preventie van pulmonale actinomycose richt zich voornamelijk op het verbeteren van de mondhygiëne en het voorkomen van tand- en kaakinfecties. Regelmatige tandartsbezoeken en een goede mondhygiëne kunnen helpen om de kans op de infectie te verkleinen. Bij mensen met risicofactoren zoals alcoholmisbruik of een aandoening die de longen beïnvloedt, is extra waakzaamheid en medisch toezicht aan te raden om de ontwikkeling van de ziekte te voorkomen.