Longabces: Bacteriële infectie met abces in longen

Een longabces is een met pus gevulde holte in het longweefsel die ontstaat door een bacteriële infectie. Door de infectie sterft weefsel af (necrose), waarna pus zich ophoopt in de ontstane ruimte. De symptomen van een longabces lijken vaak op die van een longontsteking, maar kunnen geleidelijk of acuut optreden, afhankelijk van de ernst van de infectie. De behandeling van een longabces is doorgaans langdurig, maar met een goede behandeling is de prognose meestal positief. Onder bepaalde omstandigheden kan een longabces echter snel levensbedreigend worden.

• Synoniemen van longabces
• Epidemiologie van longabces
• Oorzaken van longabces: Bacteriële infectie en abcesvorming
• Symptomen van een longabces
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van longabces
• Prognose van longabces
• Complicaties van een longabces
• Preventie van longabces

Synoniemen van longabces

Een longabces staat ook bekend onder de volgende synoniemen:

• longgangreen (bij meerdere kleine abcessen)
• necrotiserende longontsteking (bij meerdere kleine abcessen)

Epidemiologie van longabces

De frequentie van longabcessen in de algemene bevolking is niet precies bekend. De incidentie is echter aanzienlijk afgenomen door de brede beschikbaarheid van antibiotica. Longabcessen komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en hebben een hogere prevalentie bij oudere patiënten, voornamelijk door de toenemende incidentie van parodontitis (ontsteking van het tandvlees en omliggend weefsel) en een grotere kans op dysfagie en aspiratie.

Oorzaken van longabces: Bacteriële infectie en abcesvorming

Niet in staat zijn om te hoesten

Infecties die leiden tot longabcessen ontstaan vaak wanneer bacteriën die normaal in de mond of keel aanwezig zijn, worden ingeademd. Het lichaam heeft mechanismen zoals hoesten om deze bacteriën uit de longen te verwijderen. Longabcessen ontstaan vooral bij patiënten die niet in staat zijn om te hoesten door sedatie, anesthesie, alcoholgebruik, drugsgebruik, een beroerte, of andere aandoeningen van het zenuwstelsel. Bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem kan een longabces ontstaan door pathogenen zoals schimmels of Mycobacterium tuberculosis (het bacterieel agens van tuberculose). Andere bacteriën die longabcessen kunnen veroorzaken zijn streptokokken en stafylokokken, waaronder methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA: een antibiotica-resistente bacteriële infectie).

Obstructie van de luchtwegen

Obstructie van de luchtwegen kan ook leiden tot abcesvorming. Wanneer de luchtpijptakken (bronchiën) worden geblokkeerd door een tumor of een vreemd voorwerp, kan zich pus ophopen achter de obstructie, wat resulteert in de vorming van een abces.

Septische longembolieën

Een minder voorkomende oorzaak van longabcessen zijn septische longembolieën, waarbij bacteriën of geïnfecteerde bloedstolsels via de bloedbaan naar de longen worden getransporteerd vanuit een andere geïnfecteerde locatie in het lichaam.

Symptomen van een longabces

Abces in één of beide longen

Meestal ontstaat een longabces in één long als gevolg van aspiratie of luchtwegobstructie. Wanneer meerdere abcessen ontstaan, bevinden deze zich meestal in dezelfde long. Bij infecties die via de bloedbaan de longen bereiken, kunnen verspreide abcessen in beide longen ontstaan. Dit komt vaker voor bij patiënten die drugs injecteren met vuile naalden of niet-steriele methoden.

Symptomen van longabces

De symptomen ontwikkelen zich meestal langzaam, maar kunnen ook plotseling optreden, afhankelijk van de oorzaak van het abces. Ze lijken vaak op die van pneumonie en omvatten hoesten met sputum (slijm), koorts met rillingen, verlies van eetlust, vermoeidheid en nachtzweten. Clubbing kan zich ook snel ontwikkelen. Het sputum kan stinkend zijn door de aanwezige bacteriën of bloed bevatten. Patiënten kunnen borstpijn ervaren, vooral bij ademhaling, indien de pleura (pleuritis) ontstoken is. Chronische abcessen kunnen leiden tot aanzienlijk gewichtsverlies, dagelijkse koorts en nachtelijk zweten. Longabcessen veroorzaakt door Staphylococcus aureus of MRSA kunnen echter binnen enkele dagen, soms zelfs uren, fataal zijn.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Bij het lichamelijk onderzoek wordt een arts alert op de symptomen van een longabces.

Diagnostische onderzoeken

De volgende diagnostische onderzoeken kunnen worden uitgevoerd:

• Radiografisch onderzoek: Een radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto) kan longknobbeltjes onthullen.
• CT-scan: Een CT-scan van de borstkas biedt gedetailleerde beelden van de longen en kan helpen bij het identificeren van abcessen.
• Bronchoscopie: Een bronchoscopie (inwendig kijkonderzoek van de luchtwegen) kan nuttig zijn om abcessen te visualiseren en eventuele vreemde voorwerpen te verwijderen.

Differentiële Diagnose

Bij het stellen van de diagnose moet rekening worden gehouden met andere aandoeningen, zoals:

• actinomycose
• alcoholisme
• aspiratiepneumonie
• bacteriële of schimmelinfecties van de longen
• longembolie (afsluiting van een slagader in de longen)
• mycetoom (onderhuidse schimmelinfectie)
• pulmonaal hematoom (bloed buiten de bloedvaten in de longen)
• geïnfecteerd aangeboren longletsel
• geïnfecteerde bulla met vocht
• gelokaliseerd empyeem (pus in de longen)
• granulomatose met polyangiitis (ook bekend als ziekte van Wegener)
• hiatus hernia (maagbreuk)
• hydatide cysten (abnormale holten in het lichaam)
• infectieuze endocarditis (ontsteking van de binnenkant van het hart)
• kleincellige longkanker en niet-kleincellige longkanker
• longinfarcten
• longkanker
• longparasieten, zoals Mycobacterium avium-intracellulare, Mycobacterium chelonae en Mycobacterium kansasii
• nocardiose
• pneumoconiose (stoflongen)
• pneumocystis jiroveci-pneumonie (schimmelinfectie van de longen)
• pneumokokkeninfecties (infecties veroorzaakt door pneumokokkenbacteriën)
• sarcoïdose
• septische tromboflebitis
• tuberculose

Behandeling van longabces

De behandeling van een longabces bestaat meestal uit een langdurige kuur van antibiotica, die begint met intraveneuze toediening en vervolgens overgaat op orale medicatie. De duur van de behandeling varieert van drie tot zes weken, en in sommige gevallen tot zes maanden. Een radiografisch onderzoek van de borstkas bevestigt of het abces is verdwenen. Indien nodig, kan een bronchoscopie worden uitgevoerd om een vreemd voorwerp te verwijderen. Drainage van een empyeem via een buisje ingebracht door de borstwand komt zelden voor, net als chirurgische verwijdering van geïnfecteerd longweefsel. In sommige gevallen kan een chirurgische verwijdering van een hele longkwab of zelfs een volledige long vereist zijn. Daarnaast wordt aanbevolen dat patiënten stoppen met roken en het gebruik van alcohol.

Prognose van longabces

Ongeveer 90 tot 95% van de patiënten met een longabces herstellen volledig. De prognose is vaak minder gunstig bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, een geblokkeerde bronchus door een tumor, ondervoeding, virusinfecties, en bij oudere patiënten. Ook bij ziekenhuisinfecties kan de prognose minder gunstig zijn.

Complicaties van een longabces

Chronische abcessen of onbehandelde abcessen kunnen leiden tot langdurige longaandoeningen, gewichtsverlies, anemie en andere longproblemen.

Preventie van longabces

Preventie van longabces richt zich op het verminderen van risicofactoren die kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van deze aandoening. Hieronder worden de belangrijkste preventieve maatregelen beschreven:

Behandeling van onderliggende aandoeningen[/H]
Het is cruciaal om aandoeningen die de luchtwegen kunnen beschadigen of het immuunsysteem kunnen verzwakken adequaat te behandelen. Dit omvat:

• [B]Behandeling van parodontitis: Regelmatige mondhygiëne en professionele tandheelkundige controles kunnen parodontitis helpen voorkomen, een risicofactor voor longabces.
• Beheer van chronische ziekten: Adequate behandeling van aandoeningen zoals diabetes en andere immuunsysteemstoornissen kan helpen bij het verminderen van het risico.

Goede mondhygiëne[/H]
Het handhaven van een goede mondhygiëne is essentieel om de kans op aspiratie van bacteriën te verminderen:

• [B]Regelmatig poetsen en flossen: Dit vermindert de bacteriële belasting in de mond en keel.
• Regelmatige tandartsbezoeken: Professionele reinigingen en controles helpen bij het opsporen en behandelen van tandvleesproblemen en andere orale infecties.

Vermijden van risicofactoren[/H]
Vermijden van risicofactoren zoals:

• [B]Roken: Het stoppen met roken vermindert het risico op longproblemen en infecties.
• Alcohol- en drugsmisbruik: Het beperken van alcoholconsumptie en het vermijden van drugs kunnen het risico op aspiratie en infecties verminderen.

Beheer van acute ziekten[/H]
Effectieve behandeling van acute ziekten en het vermijden van complicaties zijn belangrijk:

• [B]Behandeling van longinfecties: Tijdige en adequate behandeling van longontstekingen kan het risico op complicaties zoals longabcessen verminderen.
• Preventie van aspiratie: Bij risicopatiënten, zoals die met slikproblemen, kan het gebruik van dieet- en voedingsstrategieën helpen om aspiratie van voedsel of vloeistoffen te voorkomen.

Voorzorgsmaatregelen in ziekenhuizen[/H]
In ziekenhuisomgevingen kunnen preventieve maatregelen zoals:

• [B]Strikte hygiëneprotocollen: Het naleven van goede hygiënische praktijken bij medische procedures kan het risico op infecties verminderen.
• Beheer van sedatie en anesthesie: Zorgvuldige monitoring en management van patiënten onder sedatie kunnen het risico op aspiratie minimaliseren.

Door het volgen van deze preventieve maatregelen kan het risico op het ontwikkelen van een longabces aanzienlijk worden verminderd.

Lees verder

• Abces in huid of lichaam: Pus door infectie met bacteriën