Clubbing: Nagelafwijking (door onderliggende aandoening)
Clubbing zijn veranderingen in en rond het uiteinde van de vingernagels en teennagels die optreden bij sommige aandoeningen. Een patiënt met deze afwijking heeft bolle nagels met bredere vingertoppen en geen nagelriemen. Enkele longaandoeningen, hartaandoeningen, huidaandoeningen en maagdarmaandoeningen gaan gepaard met dit symptoom. Normaalgezien is de afwijking niet pijnlijk, maar soms presenteert een patiënt zich met pijn in de vingertoppen. Clubbing is soms aangeboren maar patiënten vertonen mogelijk ook op latere leeftijd deze nagelafwijking, wat dan samenhangt met een onderliggende aandoening. Hippocrates beschreef voor het eerst deze nagelafwijking.
Synoniemen clubbing
Clubbing is eveneens gekend onder deze synoniemen:
- clubbed fingers
- drumstick fingers
- Hippocrates vingers
- Hippocratus vingers
- horlogeglasnagels
- trommelstokvingers
- watch-glass nails
Epidemiologie nagelafwijking
De exacte prevalentie van clubbing is onbekend. Idiopathische of primaire clubbing is zeldzaam, terwijl secundaire clubbing afhankelijk is van de onderliggende aandoening. De raciale voorliefde van secundaire clubbing hangt af van de raciale prevalentie van de onderliggende aandoening. De seksuele voorliefde van secundaire clubbing van de
vingers is afhankelijk van de prevalentie van de onderliggende aandoening.
Oorzaken: Longaandoeningen, hartaandoeningen, huidaandoeningen en maagdarmaandoeningen
Longaandoeningen
Longkanker is de meest voorkomende oorzaak van clubbing. Clubbing gebeurt vaak bij hartziekten en
longaandoeningen die de hoeveelheid zuurstof in het bloed verlagen. Enkele voorbeelden van deze longaandoeningen zijn:
Hartaandoeningen
Hartafwijkingen die gepaard gaan met clubbing omvatten:
Huidaandoeningen
Huidafwijkingen die gepaard gaan met clubbing omvatten:
- het Bureau-Barrière-Thomas-syndroom
- het Fischer-syndroom
- het Volavsek-syndroom
- pachydermoperiostose
- palmoplantaire keratoderma
Maagdarmaandoeningen
Maagdarmaandoeningen die gepaard gaan met clubbing omvatten:
Andere aandoeningen
Andere oorzaken van clubbing omvatten andere een
Hodgkin-lymfoom (
kanker van lymfesysteem met
vergrote lymfeklieren, koorts en
vermoeidheid),
acromegalie,
sikkelcelziekte, de
ziekte van Graves (auto-immuunaandoening met overproductie van schildklierhormonen),
dysenterie (infectie met bloed in diarree of ontlasting) en een overactieve schildklier (
hyperthyreoïdie).
Symptomen afwijking aan de nagels
Clubbing valt in te delen in primaire (idiopathische, erfelijke) en secundaire (verworven) vormen. Clubbing komt voor in een bilateraal symmetrische vorm, maar bij sommige patiënten is het eenzijdig of heeft de nagelafwijking slechts betrekking op een enkele nagel. De nagelbedden van de patiënt verzachten. De nagels “zweven” in plaats van stevig vast te zitten. De nagels vormen een scherpere hoek met de cuticula (buitenste laag dode huidcellen). Het laatste deel van de vinger is groter of puilt meer uit. Bovendien zijn de vingertoppen ook warmer en roder. De nagel buigt voorts naar beneden, zodat deze lijkt op het ronde deel van een omgekeerde lepel.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De diagnose van het syndroom gebeurt aan de hand van een grondig lichamelijk onderzoek op basis van de zichtbare symptomen. De arts wil namelijk de oorzaak van de nagelafwijking identificeren. Hij bevraagt de patiënt dan ook over mogelijk andere gastro-intestinale aandoeningen, hartaandoeningen en longaandoeningen.
Diagnostisch onderzoek
De volgende diagnostische onderzoeken zijn mogelijk bij patiënten:
Differentiële diagnose
De differentiële diagnoses omvatten huidgerelateerde aandoeningen van een hartaandoening, een maagdarmaandoening, een
bloedaandoening of een longaandoening en pachydermoperiostose.
Behandeling van patiënten: Onderliggende aandoening
Voor clubbing zelf is geen effectief bewezen behandeling voorhanden. De arts behandelt echter de onderliggende oorzaak of aandoening.
Prognose
Clubbing ontwikkelt zich mogelijk binnen enkele weken. Het presenteert zich snel maar verdwijnt ook snel wanneer de arts de oorzaak behandelt.
Lees verder