Nocardia-infectie: Symptomen aan longen, hersenen en huid

Een Nocardia-infectie is een bacteriële infectie die vooral de longen, de hersenen en de huid aantast. Vooral bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem is de bacterie potentieel gevaarlijk en zijn andere lichaamsdelen sneller betrokken. Deze bacteriën bevinden zich in de bodem of stilstaand water en ademt de patiënt in of komen via een open wonde in het lichaam terecht. Met behulp van een biopsie van het betrokken lichaamsdeel stelt de arts de diagnose. Dankzij een langdurige behandeling met antibiotica herstellen de meeste patiënten goed, al zijn complicaties bij sommige patiënten wel mogelijk.

• Synoniemen Nocardia-infectie
• Epidemiologie Nocardia-infectie
• Oorzaken Nocardia-infectie
• Risicofactoren infectie met Nocardia-bacterieën
• Symptomen Nocardia-infectie
• Diagnose en onderzoeken Nocardia-infectie
• Behandeling Nocardia-infectie
• Prognose Nocardia-infectie
• Complicaties Nocardia-infectie
• Preventie Nocardia-infectie

Synoniemen Nocardia-infectie

Een Nocardia-infectie is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• nocardiose
• nocardiosis

Epidemiologie Nocardia-infectie

Deze infectie komt wereldwijd voor maar is zeldzaam. Via de geraadpleegde bronnen is geen informatie gevonden met betrekking tot de prevalentie of incidentie van deze aandoening. Enkel informatie over de Verenigde Staten is beschikbaar, waar jaarlijks tussen de 500 en 1.000 patiënten gediagnosticeerd zijn met de infectie. De Nocardia-infectie kent geen raciale voorliefde. Mannen zijn voorts drie keer vaker dan vrouwen getroffen. Verder komt de bacteriële infectie op elke leeftijd voor. De piekleeftijd ligt in het vierde decennium.

Oorzaken Nocardia-infectie

De oorzaak van een Nocardia-infectie zijn meestal de Nocardia asteroides bacteriën die zich wereldwijd in rottende planten, in de bodem en stilstaand water bevinden. Wanneer de patiënt de stof van deze bacteriën inademt, of wanneer hij met een open wonde de door bacteriën besmette bodem aanraakt (verspreiding van de bacteriën), komen de bacteriën het lichaam binnen. Meestal zijn eerst de longen getroffen. Daarna verspreidt de bacterie zich naar andere organen, meestal de hersenen en de huid. Soms zijn ook de nieren, de gewrichten, het hart, de ogen en de botten aangetast.

Risicofactoren infectie met Nocardia-bacterieën

De infectie treft vooral patiënten die lijden aan een chronische longaandoening. Ook patiënten met een verzwakt immuunsysteem zijn meer getroffen. Dit omvat patiënten die een stamceltransplantatie / beenmergtransplantatie of longtransplantatie hebben ondergaan of langdurig steroïde medicijnen hebben genomen. Maar ook patiënten met hypogammaglobulinemie, een bindweefselaandoening, de ziekte van Whipple, nierfalen (verminderde of afwezige nierfunctie), sarcoïdose, colitis ulcerosa (chronische darmziekte met diarree, buikpijn en pijnlijke stoelgangsdrang), systemische vasculitis (bloedvatontsteking), cirrose, alcoholisme, systemische lupus erythematosus, kanker, suikerziekte (diabetes mellitus), hiv of aids hebben een verzwakt immuunsysteem.

Symptomen Nocardia-infectie

Vooral patiënten met een gezond immuunsysteem vertonen geen symptomen. Bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem hangen de symptomen af van de betrokken organen. Zowel de longen, de hersenen, de huid als het maagdarmkanaal zijn mogelijk getroffen.

Longen

Bloed ophoesten, gewichtsverlies, koorts, nachtelijk zweten, pijn op de borst bij het ademhalen (verschijnt plotseling of langzaam), reutels en vermoeidheid zijn enkele longgerelateerde symptomen die voorkomen bij een Nocardia-infectie. De symptomen starten in de longen.

Hersenen

Indien de hersenen zijn getroffen, heeft de patiënt epileptische aanvallen, hoofdpijn en koorts. Daarnaast treedt mogelijk verwardheid op.

Huid

Zweertjes, huiduitslag, cellulitis (huidinfectie met pijnlijke, rode en gezwollen huid), een huidinfectie en etterende onderhuidse abcessen zijn huidgerelateerde symptomen. Soms verspreiden geïnfecteerde huidzweren of knobbeltjes zich langs de lymfeklieren waardoor gezwollen lymfeklieren (de medische term hiervoor is "lymfadenopathie") ontstaan.

Maagdarmkanaal

Fistels in het darmkanaal treden mogelijk op. De patiënt heeft een abdominale zwelling (buik is gezwollen), hij is misselijk, moet braken en verliest plots veel gewicht.

Diagnose en onderzoeken Nocardia-infectie

Diagnostisch onderzoek

De arts identificeert de Nocardia-infectie dankzij enkele onderzoeken. Afhankelijk van het geïnfecteerde lichaamsdeel, is een biopsie van de longen (longnaaldbiopsie), hersenen en/of huid nodig. Daarnaast brengt een bronchoscopie en een sputumcultuur ook informatie over de diagnose van een Nocardia-infectie. Tot slot is een radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto) een nuttig diagnose-instrument.

Differentiële diagnose

De arts verwart een Nocardia-infectie soms met deze aandoeningen:

• actinomycose (bacteriële infectie met ettering en zwelling van het bekken, de darmen, de hals en het gezicht en de longen)
• aspergillose
• cellulitis
• een bacteriële
• een fungale of een virale longontsteking (= pneumonie: ontsteking onderste luchtwegen)
• een Kaposisarcoom
• een longabces
• een non-Hodgkin lymfoom (kanker in lymfocyten van immuunsysteem met vergrote lymfeklieren en algemene symptomen)
• een pneumocystis jirovecii-infectie (bij aids en bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem)
• tuberculose

Behandeling Nocardia-infectie

De behandeling van een Nocardia-infectie omvat meestal langdurige antibiotica, vaak gedurende enkele maanden. Het gekozen antibioticum hangt af van de gevoeligheid van de bacteriën en de ernst van de infectie. De volgende antibiotica worden vaak gebruikt:

• Trimethoprim-sulfamethoxazol (TMP-SMX)
• Imipenem
• Ceftriaxon
• Minocycline

Het is belangrijk om de behandeling strikt volgens voorschrift te volgen om volledige genezing te waarborgen en resistentie te voorkomen. Patiënten met ernstige infecties kunnen mogelijk ook aanvullend worden behandeld met andere middelen, afhankelijk van hun reactie op de initiële therapie en de aanwezigheid van eventuele complicaties.

Prognose Nocardia-infectie

De prognose van een Nocardia-infectie hangt af van verschillende factoren, zoals de algehele gezondheid van de patiënt, de tijdigheid van de diagnose, en de effectiviteit van de behandeling. De meeste patiënten met een goed functionerend immuunsysteem herstellen volledig na een adequate behandeling met antibiotica. Bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem of ernstige infecties kan de prognose minder gunstig zijn. Complicaties kunnen optreden, zoals abcessen of verspreiding van de infectie naar andere organen, wat de behandelingsresultaten kan beïnvloeden.

Complicaties Nocardia-infectie

Enkele mogelijke complicaties van een Nocardia-infectie zijn:

• Vorming van abcessen in de longen of andere organen
• Verspreiding van de infectie naar de hersenen, wat kan leiden tot neurologische aandoeningen
• Chronische hoest of ademhalingsproblemen
• Huidinfecties die moeilijk te behandelen zijn

Het optreden van deze complicaties kan de behandeling verlengen en de gezondheid van de patiënt verder beïnvloeden.

Preventie Nocardia-infectie

Preventieve maatregelen om een Nocardia-infectie te voorkomen omvatten:

• Het vermijden van blootstelling aan mogelijk besmette bodem of stilstaand water
• Het dragen van beschermende kleding en handschoenen bij werkzaamheden met aarde of bij het reinigen van vuile materialen
• Het naleven van goede hygiënepraktijken, zoals het grondig wassen van handen en het vermijden van direct contact met besmette materialen

Voor mensen met een verzwakt immuunsysteem zijn extra voorzorgsmaatregelen belangrijk, zoals het vermijden van risicovolle omgevingen en het opvolgen van medische adviezen om infecties te voorkomen.