Long naaldbiopsie: Onderzoek weefsel uit longen

Een long naaldbiopsie is een pijnloos en niet-invasief onderzoek waarbij de arts een stukje longweefsel verwijdert voor verder onderzoek. Vaak zijn nodules (knobbeltjes) wel te zien via beeldvormende onderzoeken, maar valt hieruit niet af te leiden of dit goedaardig of kwaadaardig (kanker) is. Een longbiopsie geeft daarom een betrouwbare diagnose. De arts voert een long naaldbiopsie uit met behulp van computertomografie (CT-scan), röntgenstralen (RX-foto), echografie of magnetic resonance imaging (MRI-scan). Hiervoor is tijdens het onderzoek eveneens een radiologietechnicus aanwezig. De hersteltijd van een longbiopsie is kort waardoor een patiënt snel in staat is zijn activiteiten te hervatten.

• Synoniemen longbiopsie
• Onderzoek en materiaal long naaldbiopsie
• Indicatie long naaldbiopsie bij de patiënt
• Tegenindicatie long naaldbiopsie bij de patiënt
• Voor het onderzoek
• Tijdens het onderzoek
• Na het onderzoek
• Risico’s en bijwerkingen: Lichte symptomen, infectie, longontsteking, pneumothorax (klaplong)
• Onderzoeksresultaten longbiopsie

Synoniemen longbiopsie

Een long naaldbiopsie is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• Longbiopsie
• Percutane naald aspiratie
• Transthoracale naald aspiratie

Onderzoek en materiaal long naaldbiopsie

Een longbiopsie een op zichzelf staand onderzoek, maar het is mogelijk eveneens onderdeel van een bronchoscopie (medische term voor "inwendig kijkonderzoek van de luchtwegen") of een mediastinoscopie (inwendig kijkonderzoek van het mediastinum: ruimte in de borstkas tussen de twee longen). Een transthoracale longbiopsie gebeurt via de wand van de borstkas van de patiënt.

Een biopsienaald is over het algemeen enkele centimeters lang en het buisje is ongeveer net zo breed als een grote paperclip. De naald is hol zodat de arts hiermee in staat is het weefselspecimen vast te grijpen.

Indicatie long naaldbiopsie bij de patiënt

Een long naaldbiopsie is nodig bij een abnormale toestand nabij het oppervlak van de longen, in de long zelf, of op de borstwand. De arts voert dit meestal uit om kanker uit te sluiten. De biopsie gebeurt nadat op een röntgenfoto (radiografisch onderzoek) van de borstkas (thoraxfoto) of een CT-scan afwijkingen gevonden zijn. Als een kwaadaardig gezwel geïdentificeerd is, is ook het stadium van de longkanker te bepalen. De long naaldbiopsie bepaalt tevens de progressie van een longziekte. De resultaten bieden bovendien de diagnose van een longinfectie. De oorzaak van een longontsteking (= pneumonie: ontsteking onderste luchtwegen) valt eveneens mogelijk te identificeren. Tot slot bieden de onderzoeksresultaten een verklaring waarom vloeistof zich heeft verzameld in de longen.

Tegenindicatie long naaldbiopsie bij de patiënt

De arts voert een naaldbiopsie niet uit als andere onderzoeken aantonen dat de patiënt lijdt aan volgende aandoeningen:

• Bloedstollingsstoornis van elk type
• Bullae (abnormale, met lucht gevulde ruimtes in de long die ontstaan als gevolg van een ziekte van de longblaasjes; het zijn een soort emfyseemachtige blaasjes)
• Cor pulmonale (rechtszijdig hartfalen)
• Cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam) van de long
• Pulmonale hypertensie
• Ernstige hypoxie (lage zuurstofconcentraties)

Daarnaast zijn de resultaten van een longbiopsie pas nauwkeurig bij knobbeltjes die groter zijn dan 1-2 mm diameter.

Voor het onderzoek

De patiënt mag gedurende zes tot twaalf uur voor de biopsie niet eten. Verder informeert de patiënt vooraf bij zijn arts of hij bepaalde geneesmiddelen zoals bloedverdunners, aspirine of niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) moet stopzetten voor de behandeling. Ook een eventuele zwangerschap en allergieën (allergische reactie door contact met uitlokkende stof) meldt de patiënt zeker vooraf aan de arts.

Veelal doet de patiënt een ziekenhuishemd aan vlak voordat het onderzoek start. De arts maakt bij de patiënt net voor het onderzoek een röntgenfoto van de borstkas of een CT-scan zodat hij in staat is de exacte plaats van de biopsiepositie te vinden. Gebeurt de biopsie door middel van een CT-scan, dan mag de patiënt gaan liggen tijdens het onderzoek.

Het onderzoek kent een tijdsduur tussen de dertig en zestig minuten.

Tijdens het onderzoek

De patiënt krijgt een intraveneuze lijn in de arm. De arts spuit net voor het onderzoek een licht kalmerend middel in de arm in zodat de patiënt in staat is om zich te ontspannen tijdens de longbiopsie. De arts vraagt de patiënt tevens om niet te hoesten tijdens het onderzoek. Bovendien moet de patiënt op vraag ook meermaals zijn adem inhouden. Dit is namelijk nodig om de juiste naaldpositie te bepalen. De patiënt laat zijn armen rusten op een onderzoekstafel. De arts of verpleegkundige schrobt vervolgens de huid waar de arts de biopsienaald zal inbrengen. Daarna injecteert de arts lokale (op de huid aangebracht) en pijnstillers (verdoving). De patiënt voelt dit soms een beetje steken. Wanneer de patiënt niets meer voelt en de verdoving goed is ingewerkt, maakt de arts een kleine snede in de huid. De arts brengt de biopsienaald in in het abnormale weefsel, de tumor of het longweefsel. De patiënt voelt de druk alsook ervaart hij meestal een korte, scherpe pijn wanneer de naald de longen raakt. De arts verwijdert een klein stukje weefsel met behulp van de naald. Daarna verwijdert hij de naald. De arts drukt nog even op de plaats waar biopsie is uitgevoerd zodat het bloeden stopt. Wanneer het bloed gestelpt is, brengt hij hierop een steriel verband aan.

Na het onderzoek

De dag zelf

Meteen na het onderzoek maakt de arts een röntgenfoto (radiografisch onderzoek) van de borstkas. Ook via echografie of een MRI-scan is er een controlebeeld van de borstkas mogelijk. Daarna stuurt de arts het biopsiemonster naar het laboratorium voor verdere analyse, wat meestal enkele dagen in beslag neemt. De patiënt moet meestal nog twee à vier uur op een verkoeverkamer verblijven alvorens hij naar huis mag. Een begeleider voert de patiënt naar huis daar hij nog niet meteen mag autorijden.

De dagen nadien

De patiënt verwijdert vervolgens de dag nadien het verband en hij mag dan weer gewoon baden en douchen. Tot slot mag de patiënt de eerste dag na de biopsie geen zware inspanningen leveren zoals sporten, traplopen of andere fysiek belastende activiteiten.

Risico’s en bijwerkingen: Lichte symptomen, infectie, longontsteking, pneumothorax (klaplong)

De patiënt voelt meestal wel wat pijn nadat de lokale verdoving is uitgewerkt, maar dit verdwijnt meestal snel. Ook een beetje bloed ophoesten en minimale bloedingen zijn normaal. Deze symptomen verdwijnen meestal binnen de twee dagen na het onderzoek.

Bij een biopsie bestaat eveneens het gevaar op een bloeding. Een kleine bloeding is normaal, maar een grotere bloeding is soms moeilijk onder controle te krijgen. In zeldzame gevallen treden grote en levensbedreigende bloedingen op. In minder dan 1 op de 1.000 uitgevoerde longbiopsieën is een infectie mogelijk. Hiervoor krijgt de patiënt antibiotica. Ook een longontsteking is mogelijk.

Na dit onderzoek ontstaat heel soms eveneens een ingeklapte long (pneumothorax), ook gekend als een klaplong. Dit valt uit te sluiten via een röntgenfoto van de borstkas meteen na het onderzoek. Het risico hierop is groter wanneer de patiënt lijdt aan bepaalde longziekten zoals emfyseem. Meestal vereist een ingeklapte long na een biopsie geen verdere behandeling. Maar als de pneumothorax uitgebreid is of niet verbetert, brengt de arts een buisje in in de borstkas om de longen uit te doen zetten. In zeldzame gevallen is een pneumothorax levensbedreigend als de lucht die ontsnapt uit de longen, terecht komt in de borst, en op de rest van de longen of het hart drukt. Een ingeklapte long valt te herkennen door blauwheid van de huid (cyanose), kortademigheid, een snelle hartslag (tachycardie), pijn in de schouder en/of pijn op de borst.

Onderzoeksresultaten longbiopsie

Normale resultaten

Bij een normale biopsie zijn de weefsels normaal en treft de arts geen kanker of groei van bacteriën, virussen of schimmels aan.

Abnormale resultaten

Abnormale resultaten zijn bijvoorbeeld een bacteriële, virale of fungale longinfectie (fungale infectie = schimmelinfectie), kankercellen zoals longkanker of een mesothelioom en een longontsteking.

Lees verder

• Biopsie: Verwijderen van weefselmonster (biopt)
• Longgezondheid: Tips voor gezonde longen & goede longfunctie