Long naaldbiopsie: Onderzoek weefsel uit longen

Een longnaaldbiopsie is een relatief eenvoudige en doorgaans pijnloze procedure waarbij een arts een klein stukje longweefsel verwijdert voor nader onderzoek. Dit type biopsie is vooral nuttig wanneer beeldvormende onderzoeken zoals röntgenfoto's, CT-scans of MRI-scans afwijkingen vertonen, maar onvoldoende informatie geven over de aard van de afwijkingen, of deze nu goedaardig of kwaadaardig (kanker) zijn. De longnaaldbiopsie helpt bij het stellen van een betrouwbare diagnose. De procedure wordt uitgevoerd met behulp van beeldvormingstechnieken zoals computertomografie (CT-scan), röntgenstralen (RX-foto), echografie of magnetic resonance imaging (MRI-scan). Tijdens het onderzoek is ook een radiologietechnicus aanwezig. De hersteltijd na een longnaaldbiopsie is meestal kort, waardoor de patiënt snel zijn normale activiteiten kan hervatten.

• Synoniemen van longbiopsie
• Onderzoek en materiaal van de longnaaldbiopsie
• Indicaties voor een longnaaldbiopsie bij de patiënt
• Tegenindicaties voor een longnaaldbiopsie bij de patiënt
• Voorbereidingen voor het onderzoek
• Tijdens het onderzoek
• Na het onderzoek
• Risico's en bijwerkingen: Lichte symptomen, infectie, longontsteking, pneumothorax (klaplong)
• Onderzoeksresultaten van een longbiopsie

Synoniemen van longbiopsie

Een longnaaldbiopsie is ook bekend onder de volgende synoniemen:

• Longbiopsie
• Percutane naaldaspiratie
• Transthoracale naaldaspiratie

Onderzoek en materiaal van de longnaaldbiopsie

Een longbiopsie is een op zichzelf staand onderzoek, maar kan ook onderdeel zijn van een bronchoscopie (medisch onderzoek van de luchtwegen) of een mediastinoscopie (inwendig kijkonderzoek van het mediastinum, de ruimte in de borstkas tussen de twee longen). Bij een transthoracale longbiopsie wordt de naald via de borstwand ingebracht.

De biopsienaald is meestal enkele centimeters lang en heeft een diameter vergelijkbaar met een grote paperclip. De naald is hol, zodat de arts een weefselspecimen kan verzamelen.

Indicaties voor een longnaaldbiopsie bij de patiënt

Een longnaaldbiopsie is aangewezen bij abnormale bevindingen nabij het oppervlak van de longen, in de long zelf, of op de borstwand. De procedure wordt vaak uitgevoerd om longkanker uit te sluiten. De biopsie wordt meestal uitgevoerd na afwijkende bevindingen op een röntgenfoto (radiografisch onderzoek) van de borstkas (thoraxfoto) of een CT-scan. Bij de identificatie van een kwaadaardig gezwel kan ook het stadium van de longkanker worden bepaald. De longnaaldbiopsie kan ook helpen bij het vaststellen van de progressie van een longziekte, het stellen van de diagnose van een longinfectie, en het identificeren van de oorzaak van een longontsteking (pneumonie). Daarnaast kan het ook verklaren waarom vloeistof zich in de longen heeft verzameld.

Tegenindicaties voor een longnaaldbiopsie bij de patiënt

Een longnaaldbiopsie wordt niet uitgevoerd als uit andere onderzoeken blijkt dat de patiënt lijdt aan:

• Bloedstollingsstoornissen van elke aard
• Bullae (abnormale, met lucht gevulde ruimtes in de long die ontstaan door aandoeningen zoals emfyseem)
• Cor pulmonale (rechtszijdig hartfalen)
• Cysten in de longen
• Pulmonale hypertensie
• Ernstige hypoxie (lage zuurstofconcentraties)

De resultaten van een longbiopsie zijn het meest betrouwbaar voor knobbeltjes die groter zijn dan 1-2 mm in diameter.

Voorbereidingen voor het onderzoek

De patiënt dient gedurende zes tot twaalf uur voor de biopsie nuchter te zijn. Het is belangrijk dat de patiënt voorafgaand aan de procedure zijn arts informeert over het gebruik van geneesmiddelen, zoals bloedverdunners, aspirine of niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's). Ook moet de patiënt eventuele zwangerschap en allergieën melden.

Vaak kleedt de patiënt zich om in een ziekenhuishemd voordat het onderzoek begint. De arts maakt een röntgenfoto van de borstkas of een CT-scan om de exacte locatie voor de biopsie te bepalen. Als de biopsie met behulp van een CT-scan wordt uitgevoerd, kan de patiënt tijdens het onderzoek liggen.

De duur van het onderzoek ligt tussen de dertig en zestig minuten.

Tijdens het onderzoek

De patiënt krijgt een intraveneuze lijn in de arm, en een licht kalmerend middel wordt toegediend om te helpen ontspannen. Het is belangrijk dat de patiënt tijdens de procedure niet hoest en, op verzoek van de arts, zijn adem in kan houden om de naald op de juiste positie te plaatsen. De armen van de patiënt rusten op een onderzoekstafel. De arts reinigt de huid op de plek waar de biopsienaald zal worden ingebracht en injecteert lokale verdoving. De patiënt kan een lichte steek voelen van de verdoving. Zodra de verdoving is ingewerkt, maakt de arts een kleine incisie in de huid en brengt de biopsienaald in het abnormale weefsel. De patiënt kan een korte, scherpe pijn voelen wanneer de naald de longen raakt. Na het verwijderen van het weefsel met de naald, wordt de naald verwijderd en wordt er druk uitgeoefend op de punctieplaats om het bloeden te stoppen. Na het stoppen van het bloeden wordt een steriel verband aangebracht.

Na het onderzoek

De dag zelf

Direct na de biopsie maakt de arts een röntgenfoto (radiografisch onderzoek) van de borstkas om te controleren op eventuele complicaties. Alternatief kan er ook een controlebeeld worden verkregen via echografie of een MRI-scan. Het weefselspecimen wordt naar het laboratorium gestuurd voor verdere analyse, wat meestal enkele dagen duurt. De patiënt verblijft doorgaans nog twee tot vier uur op de verkoeverkamer voordat hij naar huis mag. Een begeleider dient de patiënt naar huis te brengen, omdat autorijden meestal niet is toegestaan.

De dagen na het onderzoek

De patiënt mag de dag na de biopsie het verband verwijderen en weer normaal baden en douchen. Het is aan te raden om gedurende de eerste dag na de biopsie zware inspanningen zoals sporten, traplopen en andere fysiek belastende activiteiten te vermijden.

Risico's en bijwerkingen: Lichte symptomen, infectie, longontsteking, pneumothorax (klaplong)

Na de ingreep kan de patiënt enige pijn ervaren zodra de lokale verdoving uitwerkt, wat meestal snel afneemt. Het is normaal om een beetje bloed op te hoesten en kleine bloedingen kunnen voorkomen, maar deze verdwijnen meestal binnen twee dagen.

Er zijn risico’s zoals bloeding; een kleine bloeding is normaal, maar een grotere bloeding kan soms moeilijk te beheersen zijn. In zeldzame gevallen kunnen grote en levensbedreigende bloedingen optreden. Bij minder dan 1 op de 1.000 longbiopsieën kan een infectie optreden, waarvoor de patiënt antibiotica kan krijgen. Ook een longontsteking is mogelijk.

Een zeldzame complicatie na een longbiopsie is een ingeklapte long (pneumothorax), ook bekend als een klaplong. Dit kan worden uitgesloten met een röntgenfoto van de borstkas direct na de procedure. Het risico op pneumothorax is groter bij patiënten met bepaalde longziekten zoals emfyseem. Meestal vereist een pneumothorax geen verdere behandeling, maar als deze ernstig is of niet verbetert, kan de arts een buisje in de borstkas plaatsen om de long weer op te blazen. In zeldzame gevallen kan een pneumothorax levensbedreigend zijn als de ontsnapte lucht druk uitoefent op de rest van de longen of het hart. Symptomen van een ingeklapte long kunnen zijn: blauwheid van de huid (cyanose), kortademigheid, een snelle hartslag (tachycardie), pijn in de schouder en/of pijn op de borst.

Onderzoeksresultaten van een longbiopsie

Normale resultaten

Bij een normale biopsie zijn de weefsels normaal en zijn er geen aanwijzingen voor kanker, bacteriële, virale of schimmelinfecties.

Abnormale resultaten

Abnormale resultaten kunnen duiden op een bacteriële, virale of schimmelinfectie, de aanwezigheid van kankercellen zoals longkanker of een mesothelioom, en kunnen ook wijzen op een longontsteking.

Lees verder

• Biopsie: Verwijderen van weefselmonster (biopt)
• Longgezondheid: Tips voor gezonde longen & goede longfunctie