Cor pulmonale: Rechtszijdig hartfalen

Cor pulmonale is een aandoening waardoor rechtszijdig hartfalen optreedt. Een langdurige hoge bloeddruk in de slagaderen van de longen en het rechterventrikel van het hart leidt meestal tot cor pulmonale. Maar ook enkele andere oorzaken leiden tot deze hartaandoening. Kortademigheid, blauwzucht, pijn op de borst en een piepende ademhaling zijn enkele symptomen van de hartziekte. Diverse diagnostische onderzoeken zijn nodig om de diagnose te stellen en de oorzaak van cor pulmonale te achterhalen. De behandeling van cor pulmonale is toegespitst op het behandelen van de onderliggende oorzaak. De prognose van patiënten met cor pulmonale is variabel.

• Oorzaken: Pulmonale hypertensie en laag zuurstofgehalte in bloed
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling cor pulmonale
• Richtlijnen bij cor pulmonale
• Prognose is variabel
• Complicaties rechtszijdig hartfalen

Oorzaken: Pulmonale hypertensie en laag zuurstofgehalte in bloed

Pulmonale hypertensie

Een hoge bloeddruk in de bloedvaten van de longen is gekend als pulmonale hypertensie. Dit is de meest voorkomende oorzaak van cor pulmonale. Bij patiënten met pulmonale hypertensie leiden veranderingen in de kleine bloedvaten in de longen tot een verhoogde bloeddruk in de rechterkant van het hart. Dit maakt het moeilijker voor het hart om bloed naar de longen te pompen. Als deze verhoogde druk aanwezig blijft, komt druk te liggen op de rechterzijde van het hart. Deze druk veroorzaakt cor pulmonale.

Laag zuurstofgehalte in het bloed

Longaandoeningen die resulteren in een laag zuurstofgehalte in het bloed gedurende een lange tijd veroorzaken eveneens cor pulmonale. Dit betreft volgende longaandoeningen:

• auto-immuunaandoeningen die de longen beschadigen, zoals sclerodermie
• chronisch obstructief longlijden (COPD)
• chronische bloedstolsels in de longen
• idiopathische (geen specifieke oorzaak) vernauwing van de bloedvaten (vasoconstrictie) van de longen
• interstitiële longziekte (littekens en ontsteking in de longen)
• kyfoscoliose (achterwaartse en zijwaartse kromming van de wervelkolom)
• mucoviscidose (taaislijmziekte met verstopping van organen)
• obstructief slaapapneusyndroom waardoor de patiënt stopt met ademhalen als gevolg van een ontsteking van de luchtwegen

Symptomen

Kortademigheid of duizeligheid bij inspanning zijn vaak de eerste symptomen van cor pulmonale. Daarnaast treedt een snelle hartslag (tachycardie) op en heeft de patiënt last van hartkloppingen. Na verloop van tijd treden de symptomen op bij kleinere inspanningen en zelfs in rust. Andere mogelijke symptomen omvatten dan:

• blauwachtige lippen en vingers (cyanose)
• extreme vermoeidheid
• flauwvallen bij een inspanning
• gezwollen voeten of enkels
• pijn op de borst, meestal in de voorkant van de borst
• symptomen van longaandoeningen, zoals een piepende ademhaling (stridor) of hoesten
• zwakte

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een lichamelijk onderzoek uit en bevraagt de patiënt over zijn symptomen. Bij het lichamelijk onderzoek ontdekt de arts volgende zaken:

• een vochtophoping in je buik (ascites)
• abnormale harttonen
• een blauwachtige huid (cyanose)
• een leverzwelling (hepatomegalie)
• gezwollen nekaderen, hetgeen een teken is van een hoge druk in de rechterkant van het hart
• gezwollen enkels

Diagnostisch onderzoek
Volgende onderzoeken helpen bij de diagnose van cor pulmonale:

• een bloedonderzoek
• een CT-scan van de borstkas
• een echocardiografie (onderzoek van het hart met behulp van geluidsgolven)
• een elektrocardiografie (meting van de elektrische activiteit van het hart)
• een longbiopsie (zelden) (onderzoek van weefsel uit de longen)
• een pulsoximetrie (meting van het zuurstofgehalte in het bloed)
• een rechterhartkatheterisatie
• een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto)
• een spirometrie (onderzoek om de longfunctie te meten)
• een ventilatie- en perfusiescan van de longen (V / Q scan)

Behandeling cor pulmonale

De arts behandelt de medische problemen die pulmonale hypertensie veroorzaken, omdat deze mogelijk leiden tot cor pulmonale. De arts bekijkt voorts eerst de oorzaak van de aandoening, en daarna kiest hij de best mogelijke behandeling(en) voor de patiënt. Medicijnen krijgt de patiënt via een ader (intraveneus), neemt hij via de mond in (oraal), of inhaleert hij. De arts volgt hem nauwlettend op om te kijken of de medicatie effectief is en ook let hij op eventuele bijwerkingen.

Andere behandelingen omvatten:

• Bloedverdunners om het risico op bloedstolsels te verminderen
• Geneesmiddelen om de symptomen van hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart) te verlichten
• Zuurstoftherapie thuis
• Een long-of hart-longtransplantatie, als de medicatie niet werkt

Richtlijnen bij cor pulmonale

De patiënt volgt enkele belangrijke richtlijnen.

• Hij gebruikt zuurstof als de arts dit voorschrijft.
• Hij krijgt jaarlijks een griepvaccin, evenals andere vaccins
• Hij stopt met roken
• Hij vermijdt het reizen naar grote hoogten.
• Hij vermijdt zware activiteiten en zwaar tillen.
• Vrouwen mogen niet zwanger raken.

Prognose is variabel

De oorzaak van cor pulmonale bepaalt in grote lijnen de vooruitzichten. Stoppen met roken geeft ook een meer gunstige prognose dan wanneer de patiënt blijft roken. De vijfjaarsoverleving voor cor pulmonale als gevolg van COPD is ongeveer 50%. Aanpassingen en buiten huis zijn vaak nodig wanneer de ziekte verergert.

Complicaties rechtszijdig hartfalen

Mogelijke complicaties van cor pulmonale zijn:

• De dood
• Een ernstige vochtophoping in het lichaam
• Een schok
• Levensbedreigende kortademigheid

Lees verder

• Hartfalen: Slecht rondpompen van bloed door het hart
• Alarmsymptomen voor hartaandoeningen: Tekenen van hartziekte
• Hartgezondheid: Tips voor gezond hart & preventie hartziekte