Histoplasmose: Schimmelinfectie met longproblemen

Histoplasmose is een infectieziekte veroorzaakt door het inademen van de schimmel Histoplasma capsulatum. Deze schimmel komt vooral voor in de bodem waar uitwerpselen van vogels en vleermuizen zich ophopen. Hoewel veel gezonde personen geen symptomen vertonen, kunnen sommige patiënten last krijgen van longgerelateerde klachten. Symptomen kunnen onder andere koorts, pijn op de borst en ademhalingsproblemen omvatten. Dankzij schimmeldodende medicijnen herstelt een patiënt doorgaans goed, hoewel het mogelijk is dat de infectie zich naar andere lichaamsdelen verspreidt.

• Synoniemen histoplasmose
• Epidemiologie van histoplasmose
• Oorzaken van histoplasmose: Schimmel Histoplasma capsulatum
• Symptomen en types van histoplasmose
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van histoplasmose
• Levensstijl en nazorg
• Prognose
• Complicaties van histoplasmose
• Preventie van histoplasmose

Synoniemen histoplasmose

Histoplasmose is ook bekend onder de volgende synoniemen:

• fibrosing mediastinitis (ontsteking van de borstkasruimte tussen de longen met pijn op de borst)
• histoplasmosis
• Ohio River Valley-koorts

Epidemiologie van histoplasmose

Histoplasmose komt wereldwijd voor, maar de prevalentie is het hoogst in Noord- en Midden-Amerika. Mannen en vrouwen worden in gelijke mate getroffen. Personen met een verzwakt immuunsysteem lopen een verhoogd risico op deze infectie en ervaren vaak ernstigere symptomen. Daarnaast hebben mensen met chronische longaandoeningen, zoals emfyseem en bronchiëctasieën, een groter risico op ernstige infecties.

Oorzaken van histoplasmose: Schimmel Histoplasma capsulatum

De schimmel Histoplasma capsulatum is verantwoordelijk voor histoplasmose. Deze schimmel groeit in de bodem, vaak in gebieden met grote hoeveelheden uitwerpselen van vogels of vleermuizen. Inademing van schimmelsporen leidt tot infectie. De infectie is niet besmettelijk van persoon tot persoon of van dier naar mens.

Symptomen en types van histoplasmose

De symptomen van histoplasmose verschijnen meestal tussen de 3 en 17 dagen na inademing van de schimmelsporen. De infectie begint vaak met longproblemen.

Acute histoplasmose

De meeste patiënten (circa 90%) vertonen geen of slechts milde, griepachtige symptomen. Acute histoplasmose is tijdelijk, met symptomen die na enkele weken verdwijnen. Veelvoorkomende symptomen zijn onder andere gewrichtspijn, hoesten (droge hoest), koorts, koude rillingen, pijn op de borst die verergert bij ademhaling, rode knobbeltjes op de huid (meestal op de onderbenen), spierpijn, vermoeidheid, en mondzweren.

Chronische histoplasmose

Chronische histoplasmose komt vaker voor bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem of bij mensen met een onderliggende longaandoening, zoals emfyseem. Deze vorm van histoplasmose resulteert in een langdurige longinfectie en vertoont symptomen die lijken op tuberculose. Symptomen zijn onder andere bloed ophoesten, gewichtsverlies, hoesten, koorts, kortademigheid, pijn op de borst en nachtelijk zweten. In sommige gevallen kan deze vorm zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam (verspreide histoplasmose).

Verspreide histoplasmose

Verspreide histoplasmose, waarbij de infectie zich door het lichaam verspreidt, komt vooral voor bij kinderen en oudere volwassenen. Deze vorm kan onder andere de mond, lever, centraal zenuwstelsel, huid, bijnieren, en ogen (oculaire histoplasmose) aantasten. Symptomen kunnen onder andere een stijve nek, hoge koorts, hoofdpijn, pijn op de borst door zwelling van het hartzakje (pericarditis), en zwelling van de hersenvliezen en het ruggenmerg omvatten.

Alarmsymptomen

Histoplasmose is een infectie die wordt veroorzaakt door de schimmel Histoplasma capsulatum, die meestal in de longen voorkomt na inademing van sporen die in de lucht zweven. De symptomen kunnen variëren van mild tot ernstig, afhankelijk van de algehele gezondheid van de patiënt en de mate van infectie. Het herkennen van alarmsymptomen is cruciaal voor een tijdige diagnose en behandeling.

Longsymptomen

Een van de meest voorkomende alarmsymptomen van histoplasmose zijn longgerelateerde klachten. Patiënten kunnen last hebben van aanhoudende hoest, die soms kan gepaard gaan met bloed of slijm. Dit kan gepaard gaan met pijn op de borst en kortademigheid, vooral bij inspanning. Deze symptomen kunnen aanvankelijk worden verward met een verkoudheid of griep, maar bij histoplasmose zijn ze vaak langdurig en verergeren ze met de tijd.

Koorts en algemene malaise

Koorts is een veelvoorkomend symptoom bij histoplasmose en kan gepaard gaan met koude rillingen en nachtelijk zweten. Veel patiënten ervaren een algemeen gevoel van malaise, vermoeidheid en spierpijn, wat kan bijdragen aan de verwarring over de diagnose. Deze systemische symptomen wijzen op een actieve infectie en zijn belangrijke tekenen die aandacht vereisen.

Verlies van eetlust en gewichtsverlies

Patiënten met histoplasmose kunnen ook last hebben van een verminderd eetlust, wat kan leiden tot onbedoeld gewichtsverlies. Dit kan een gevolg zijn van de algemene ziekte die de eetlust beïnvloedt, of door de symptomen die het moeilijk maken om normaal te eten. Gewichtsverlies kan ook een indicatie zijn van een ernstigere vorm van de infectie die behandeling vereist.

Huiduitslag en veranderingen in de huid

In sommige gevallen kan histoplasmose ook huiduitslag veroorzaken, vooral als de infectie zich heeft verspreid naar andere delen van het lichaam. Dit kan zich manifesteren als hobbels of zweren op de huid die pijn doen of jeuken. Huidveranderingen zijn een teken dat de infectie mogelijk ernstiger is en aandacht behoeft.

Gastro-intestinale symptomen

Histoplasmose kan ook gastro-intestinale symptomen veroorzaken, waaronder buikpijn, diarree of misselijkheid. Deze symptomen kunnen verergeren als de infectie zich naar de darmen verspreidt. Het is belangrijk om deze symptomen niet te negeren, vooral niet in combinatie met andere alarmsymptomen van histoplasmose.

Veranderingen in mentale status

Bij ernstige gevallen van histoplasmose kan de infectie het zenuwstelsel aantasten, wat kan leiden tot veranderingen in de mentale status van de patiënt. Dit kan zich uiten in verwarring, prikkelbaarheid of zelfs bewustzijnsverlies. Deze symptomen zijn reden tot onmiddellijke medische aandacht, aangezien ze kunnen wijzen op een levensbedreigende complicatie van de infectie.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Bij lichamelijk onderzoek kunnen de arts gezwollen lymfeklieren (lymfadenopathie), een gezwollen lever (hepatomegalie), en een gezwollen milt (splenomegalie) constateren.

Diagnostisch onderzoek

Diagnostisch onderzoek kan onder andere bestaan uit biopsieën van de long (longnaaldbiopsie), huid, lever of beenmerg. Verder kan een sputumcultuur, bloedonderzoek, of urineonderzoek nodig zijn om de diagnose te bevestigen. Andere mogelijke onderzoeken zijn een bronchoscopie, CT-scan van de borstkas, een radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto), en een lumbale punctie (ruggenprik). Longonderzoeken kunnen longknobbeltjes onthullen.

Differentiële diagnose

Histoplasmose kan symptomen vertonen die lijken op andere aandoeningen, zoals:

• Aspergillose
• Aspiratiepneumonie
• Blastomycose
• Carcinoïde longtumoren (carcinoïd syndroom: afscheiding van serotonine)
• Chlamydia pneumonieën
• Coccidioidomycose (milde infectie met huid- en longsymptomen)
• Bacteriële, schimmels of virale longontsteking (pneumonie)
• Legionella longontsteking (veteranenziekte: ernstige longaandoening door bacteriën in water)
• Pancoast-syndroom (vorm van longkanker met longtoptumor)
• Kleincellige longkanker
• Mediastinaal lymfoom
• Mediastinale cysten (abnormale holten in het lichaam)
• Mycoplasma-infecties
• Pneumocystis jiroveci-pneumonie (schimmelinfectie van de longen)
• Pneumokokkeninfecties (infecties door pneumokokkenbacteriën)
• Sarcoïdose
• Tuberculose

Behandeling van histoplasmose

Bij de meeste patiënten verdwijnt de longinfectie binnen een maand zonder behandeling. Bij langdurige ziekte of bij significante symptomen zoals kortademigheid, zal de arts medicatie voorschrijven. Antimycotica (schimmeldodende medicijnen) vormen de kern van de behandeling. Deze kunnen intraveneus toegediend worden, afhankelijk van de vorm en het stadium van de ziekte. Sommige geneesmiddelen kunnen bijwerkingen hebben. De behandelingsduur met antimycotica varieert doorgaans van drie maanden tot maximaal één tot twee jaar.

Levensstijl en nazorg

Patiënten die herstellen van histoplasmose kunnen baat hebben bij een gezonde levensstijl en nazorg. Dit omvat een evenwichtig voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging en monitoring van longfunctie. Voor patiënten met chronische vormen van histoplasmose kan langdurige medische opvolging noodzakelijk zijn om terugkeer van de infectie te voorkomen en de algemene gezondheid te waarborgen.

Prognose

De prognose voor histoplasmose hangt af van de ernst van de infectie en de algemene gezondheid van de patiënt. De meeste gezonde mensen herstellen volledig zonder behandeling. Actieve infecties reageren meestal goed op antischimmelmiddelen, hoewel de infectie soms littekens in de longen kan achterlaten. Herinfectie kan occasioneel optreden. Het sterftecijfer is hoger voor patiënten met onbehandelde verspreide histoplasmose en een verzwakt immuunsysteem.

Complicaties van histoplasmose

De schimmel kan zich verder door het lichaam verspreiden, wat kan leiden tot ernstige complicaties:

• Ademhalingsproblemen
• Hartproblemen zoals pericarditis (ontsteking van het hartzakje)
• Bijnierinsufficiëntie (ziekte van Addison: onvoldoende productie van hormonen door de bijnieren)
• Meningitis (hersenvliesontsteking met symptomen zoals hoofdpijn, koorts en een stijve nek)

Preventie van histoplasmose

Om het risico op histoplasmose te minimaliseren, is het belangrijk om voorzichtig te zijn bij activiteiten die de bodem verstoren waar vogel- en vleermuisuitwerpselen aanwezig zijn. Enkele voorbeelden zijn graafwerkzaamheden bij het slopen van oude gebouwen of schuren, hout hakken, en het reinigen van kippen- en duivenhokken. Grottenverkenning kan ook risico's met zich meebrengen. Het dragen van een gezichtsmasker wordt aanbevolen in deze situaties. Het is ook belangrijk om grote hoeveelheden uitwerpselen van vogels en vleermuizen te laten verwijderen door gespecialiseerde bedrijven die ervaring hebben met gevaarlijk afval.

Lees verder

• Oculaire histoplasmose (vogelpoepziekte): Ooginfectie