Blastomycose: Schimmelinfectie met aantasting huid en longen

Blastomycose is een schimmelinfectie die optreedt na het inademen van microscopisch kleine schimmelsporen uit onder andere rotte bladeren en rot hout (ontbindend organisch materiaal) dat zich op een natte bodem bevindt. Veelal is de patiënt asymptomatisch, maar soms ontstaan griepachtige symptomen waarbij vooral de longen zijn aangetast. Ook huidgerelateerde problemen gaan gepaard met blastomycose. De patiënt herstelt meestal snel bij een gepaste behandeling, maar (dodelijke) complicaties treden op indien geen adequate en snelle schimmeldodende behandeling volgt. De infectie verspreidt zich namelijk mogelijk verder naar andere organen zoals het centrale zenuwstelsel.

• Synoniemen blastomycose
• Epidemiologie aandoening
• Oorzaken schimmelinfectie: Schimmel in rottend materiaal
• Symptomen: Aantasting longen en huid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties van blastomycose

Synoniemen blastomycose

Blastomycose is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• Blastomycosis
• Noordamerikaanse blastomycose
• Ziekte van Gilchrist

Epidemiologie aandoening

Blastomycose is een zeldzame aandoening die vooral voorkomt in het midden en zuidoosten van de Verenigde Staten en in Canada, India, Israël, Saoedi-Arabië en Afrika. De exacte prevalentie en incidentie is volgens Emedicine onbekend. Patiënten met hiv
of patiënten die net een orgaantransplantatie hebben ondergaan, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van blastomycose. Deze patiënten hebben namelijk een verzwakt immuunsysteem waardoor de schimmel makkelijker toeslaat. De gemiddelde leeftijd bij de diagnose is ongeveer 45 jaar. De meeste patiënten zijn tussen de 30-69 jaar. De ziekte treft echter mogelijk iedereen, zowel zuigelingen als ouderen, al zijn kinderen en adolescenten net iets minder vaak getroffen. Mannen lijden tot slot vaker aan de schimmelinfectie dan vrouwen. Zij nemen vaak deel aan buitenactiviteiten waarbij ze mogelijk in contact komen met de schimmelsporen zoals jagen, vissen en kamperen.

Oorzaken schimmelinfectie: Schimmel in rottend materiaal

Blastomyces dermatitidis is de schimmel die blastomycose veroorzaakt. De patiënt krijgt deze infectie door het inademen van microscopische schimmelsporen uit de lucht, vaak na deelname aan activiteiten die de bodem verstoren. De schimmel bevindt zich namelijk in ontbindend materiaal zoals rottend hout en rotte bladeren of in dierlijke uitwerpselen in een vochtige bodem. Wanneer de patiënt de schimmel inademt, geraakt hij besmet. Dit is de enige manier waarop de schimmelinfectie ontstaat bij de patiënt. Deze infectie valt namelijk niet te verspreiden tussen mensen en tussen mensen en dieren. Een dier kan de ziekte wel krijgen, maar het dier kan geen mensen besmetten. De schimmel komt na inademing het lichaam binnen via de longen, waar de infectie begint. De schimmel verspreidt zich vervolgens bij een aantal patiënten mogelijk naar andere delen van het lichaam. De ziekte tast dan de huid, de botten, de gewrichten en andere lichaamsweefsels zoals het urinair stelsel en het centraal zenuwstelsel aan.

Symptomen: Aantasting longen en huid

De symptomen van deze aandoening zijn erg variabel. Veelal is de patiënt asymptomatisch als de infectie in de longen blijft. Verspreidt de infectie zich echter naar andere lichaamsdelen, dan zijn wel symptomen mogelijk die variëren van mild (vaak) tot zeer ernstig (zelden). Deze verschijnen meestal tussen de drie weken en drie maanden nadat een patiënt de schimmelsporen heeft ingeademd. Zowel de longen als huid zijn aangetast. Wanneer nog andere organen zijn getroffen, ontstaan complicaties.

Longen

Symptomen zijn onder meer een algemeen of ziek gevoel (malaise), bot- en gewrichtspijn, bruin of bloederig slijm (sputum) ophoesten, koorts, koude rillingen, nachtelijk zweten, onbedoeld gewichtsverlies, pijn op de borst, spierpijn en vermoeidheid. Af en toe treden plots ernstige longgerelateerde problemen op zoals ademhalingsfalen (ernstige ziekte met langzame ademhaling), dat levensbedreigend is.

Huid

Daarnaast treden huidgerelateerde symptomen op. Pijnloze pukkels, puisten of knobbeltjes ontstaan verschijnen mogelijk overal op het lichaam. Vooral het gezicht, de hals en de ledematen zijn getroffen. Maar zelfs in de mond of neus ontstaan mogelijk bultjes. Deze bultjes of papels zijn aanvankelijk klein en bevatten mogelijk etter, maar naarmate de aandoening vordert, vergroten de plekken en gaan ze zweren. Ze variëren in kleur van grijs tot violet. Ze lijken op wratten en zweren, bloeden makkelijk en ontwikkelen zich dan ook tot zweren na een lange tijd.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een grondig lichamelijk onderzoek uit bij de patiënt. Hierbij is een anamnese, een grondig vraaggesprek, onontbeerlijk. De arts merkt tevens de zichtbare symptomen op waaronder reutelende ademgeluiden (reutels), scherp afgebakende huidletsels (pukkels of puisten die na een paar maanden uitgroeien tot zweren) op het gezicht, de hals en de ledematen. Deze huidletsels vergroten na enkele maanden tot jaren, wat mogelijk leidt tot ernstige verminkingen.

Diagnostisch onderzoek

Een huidbiopsie, een sputumcultuur, een weefselbiopsie, een urinecultuur, een CT-scan en/of een radiografisch onderzoek van de thorax (medische term voor "borstkas") zijn nodig om de diagnose te bevestigen. Na het uitvoeren van beeldvormende onderzoeken bemerkt de patiënt mogelijk longknobbeltjes.

Differentiële diagnose

De arts verwart blastomycose vaak met volgende aandoeningen:

• actinomycose (bacteriële infectie met ettering en zwelling van het bekken, de darmen, de hals en het gezicht en de longen)
• aspergillose
• cryptokokkose
• een bacteriële of virale longontsteking (pneumonie: ontsteking onderste luchtwegen)
• histoplasmose
• influenza (griep)
• sarcoïdose
• sporotrichose
• tuberculose
• gemetastaseerde longkanker (bronchuscarcinoom = longkanker) of andere uitgezaaide kanker

Behandeling

Bij milde symptomen is medicatie onnodig. Bij ergere symptomen schrijft de arts antimycotica (antischimmelmiddelen) voor.

Prognose

De prognose van blastomycose is veelal uitstekend wanneer de patiënt een tijdige behandeling krijgt. De huidzweren en milde longinfectie genezen bij de meeste patiënten goed. Zonder behandeling leidt deze infectie evenwel tot de dood. Bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem met een mogelijk onderliggende aandoening zoals AIDS, is de mortaliteit eveneens hoger. De meeste mensen die overlijden, sterven in de eerste paar weken van de behandeling.

Complicaties van blastomycose

Zelden ontstaat plots ademhalingsfalen waaraan de patiënt mogelijk komt te overlijden. Abcessen (grote zweren met pus), een terugkerende infectie en bijwerkingen van geneesmiddelen zijn mogelijke complicaties van blastomycose. Tot slot breidt de infectie zich mogelijk uit naar het centrale zenuwstelsel met abcessen en meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek) als gevolg. Ook de prostaat is mogelijk ontstoken bij de man (prostatitis).