Bariumsliktest: Röntgenfoto van problemen maag en slokdarm

Een bariumsliktest is een onderzoek waarbij de arts de oorzaak van onder andere slikproblemen, bloed braken en aanhoudend braken wil identificeren. Dankzij dit onderzoek is het bijvoorbeeld mogelijk om tumoren, een maagbreuk of een ontsteking te identificeren. Bariumsulfaat is een metaalachtige verbinding die zichtbaar is op röntgenfoto's en daarom inzetbaar is om afwijkingen in de keelholte, de slokdarm, de maag en de twaalfvingerige darm te visualiseren. De patiënt moet voor het onderzoek een preparaat met deze oplossing drinken. Vervolgens volgen de röntgenstralen de weg door het spijsverteringsstelsel en maakt de arts een röntgenfoto. Enkele voorbereidingen zijn nodig om deze medische test tot een succes af te kunnen ronden. Dit onderzoek wordt als veilig beschouwd, maar zoals bij vrijwel elk onderzoek zijn ook enkele bijwerkingen en risico’s verbonden aan een bariumsliktest.

• Indicatie van bariumsliktest
• Symptomen laten onderzoeken
• Diagnose stellen
• Tegenindicatie
• Voor het onderzoek
• Tijdens de test: Barium drinken
• Na het radiografisch onderzoek
• Resultaten van röntgenfoto van maag en slokdarm
• Alarmsymptomen en problemen na test
• Risico’s en bijwerkingen

Indicatie van bariumsliktest

Symptomen laten onderzoeken

Wanneer één of meer van volgende symptomen aanwezig zijn, besluit de arts om een bariumsliktest uit te laten voeren:

• aanhoudend braken
• bloed braken
• drinkproblemen
• eetproblemen
• epigastrische pijn (pijn boven de maagstreek)
• frequent en pijnlijk zuurbranden
• keelkrampen
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• slikpijn
• slokdarmkrampen

Diagnose stellen

De arts is dankzij de bariumsliktest in staat om (de oorzaak van) volgende problemen op te sporen:

• abnormaal vergrote aderen in de slokdarm (slokdarmvarices) die bloedingen veroorzaken
• een maagbreuk (een inwendig defect waardoor de maag gedeeltelijk in de borst glijdt)
• een ontsteking
• een versmalling van of irritatie aan de slokdarm, zoals bijvoorbeeld bij een Schatzki-ring (vernauwing van slokdarm met slikproblemen)
• een verstopping
• fistels
• gastro-oesofageale reflux (symptomen van brandend maagzuur)
• poliepen (gezwellen die meestal goedaardig zijn, maar af en toe wel kunnen ontaarden kanker)
• tumoren (zowel goedaardig als kwaadaardig)
• zweren

Tegenindicatie

Patiënten met volgende aandoeningen of symptomen krijgen meestal een tegenadvies voor dit onderzoek. Complicaties komen namelijk meer voor in volgende omstandigheden:

• een darmobstructie (verstopping in de darmen)
• een darmperforatie
• een slokdarmperforatie
• ernstige constipatie
• slikproblemen

Voor het onderzoek

De arts moet op de hoogte zijn van alle medische aandoeningen en problemen, want patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) krijgen bijvoorbeeld ’s morgens een bariumsliktest en pas daarna mogen patiënten hun diabetesmedicijnen innemen. Soms mogen patiënten met suikerziekte de insulinedosis van de avond voor het onderzoek evenmin nemen. De arts bekijkt alle onderliggende problemen en stelt voor elke patiënt een individueel plan van aanpak op. Mogelijk moet de patiënt gedurende twee tot drie dagen vóór de bariumsliktest een vezelrijk dieet volgen. Verder mag de patiënt niet eten of drinken na middernacht op de dag van het onderzoek. Sommige ziekenhuizen raden aan om geen kauwgom te kauwen, pepermuntjes te eten of sigaretten te roken na middernacht de avond voor een bariumsliktest. In het ziekenhuis krijgt de patiënt een speciale jurk en krijgt hij de vraag om alle sierraden te verwijderen evenals kunstgebitten, haarspeldjes, of andere voorwerpen die mogelijk zichtbaar kunnen zijn op een röntgenfoto.

Tijdens de test: Barium drinken

De totale tijdsduur van het onderzoek bedraagt circa dertig à zestig minuten. De patiënt moet op een kantelbare tafel gaan liggen. De onderzoeker bindt de patiënt stevig vast op de tafel. Af en toe krijgt de patiënt vlak voor het onderzoek een injectie in de maag om de maag te doen ontspannen, maar een patiënt met de oogziekte glaucoom (verhoogde oogdruk wat leidt tot schade aan de oogzenuw) en hartproblemen mag deze injectie niet krijgen. Vervolgens neemt de onderzoeker röntgenfoto’s van het hart, de longen en de buik voordat de patiënt de bariumvloeistof drinkt. Vervolgens moet de patiënt ongeveer 1,5 kopje bariumbereiding drinken en dit ook doorslikken. Dit is een kalkachtige drank met de consistentie (maar niet de smaak) van een milkshake. Kinderen moeten minder drinken dan volwassenen. Barium is zichtbaar op een röntgenfoto terwijl dit door het spijsverteringskanaal loopt. Vervolgens neemt de arts opnieuw röntgenfoto’s terwijl het barium door het spijsverteringsstelsel beweegt. De patiënt krijgt de vraag om meer te slikken zodat de onderzoeker meer foto’s kan maken. Terwijl het barium door het spijsverteringsstelsel naar beneden beweegt, kantelt de tafel in verschillende hoeken zodat het barium zich goed kan verspreiden om diverse foto’s te kunnen maken. Soms drukt de onderzoeker ook even op de buik om het barium goed te kunnen verspreiden. Ten slotte plaatst de onderzoeker de patiënt in een horizontale positie en moet de patiënt weer een beetje barium drinken en doorslikken, waarna weer foto’s gemaakt worden.

Na het radiografisch onderzoek

De patiënt mag na het onderzoek naar huis en meteen zijn activiteiten hervatten, tenzij de arts een ander advies geeft. Barium is wit van kleur en daarom is de ontlasting gedurende één tot drie dagen kalkachtig en lichtgekleurd. De patiënt moet voorts veel vloeistof drinken om constipatie te verlichten of voorkomen. Verder is een vezelrijke voeding met rauw fruit en rauwe groenten nodig.

Resultaten van röntgenfoto van maag en slokdarm

De resultaten van de bariumsliktest zijn meestal binnen de twee weken beschikbaar. De röntgenfoto's laten de spijsverteringsgolf (peristaltiek) door de lengte van de slokdarm zien. Wanneer barium het einde van de slokdarm bereikt, komt het barium in de maag terecht. De bariumsliktest onthult problemen in de keelholte (de achterkant van de keel), de slokdarm of de maag. Vaak zijn vernauwingen, tumoren, poliepen, zweren (erosies) of stoornissen in de spijsvertering te zien. Verder is de arts dankzij het radiografisch onderzoek met behulp van barium ook in staat om een maagbreuk, een divertikel (zakjes die langs de slokdarm opengaan) of slokdarmvarices (vergrote aderen in de slokdarm) te identificeren. Als de bariumsliktest een probleemgebied aangeeft, zet de arts mogelijk andere onderzoeken, procedures, behandelingen in of schrijft de arts medicijnen voor. De behandeling van de geïdentificeerde problemen zijn afhankelijk van de aandoening.

Alarmsymptomen en problemen na test

Wanneer de patiënt na het onderzoek te maken krijgt met braken, bloedingen, pijn of moeite met ademhalen, is advies van een arts nodig. Ook wanneer een patiënt na twee à drie dagen na de test geen ontlasting produceert, raadpleegt hij het best een arts. Bij hevige pijn, ademhalingsproblemen, constant braken, pijn op de borst of andere ernstige symptomen is spoedeisende hulp nodig.

Risico’s en bijwerkingen

Een bariumsliktest is vrij veilig onderzoek, maar bijwerkingen zijn altijd mogelijk zoals:

• allergische reactie of een anafylactische shock door patiënten die allergisch reageren op de bariumdrank.
• barium in de luchtpijp (aspiratie)
• constipatie
• misselijkheid

Verder veroorzaakt de injectie om de maag te doen ontspannen, soms een wazig gezichtsvermogen.