Bariumsliktest: Röntgenfoto van problemen maag en slokdarm

Een bariumsliktest is een onderzoek waarmee de arts de oorzaak van slikproblemen, bloedbraken en aanhoudend braken kan identificeren. Dankzij dit onderzoek is het mogelijk om tumoren, een maagbreuk of een ontsteking op te sporen. Bariumsulfaat is een metaalachtige verbinding die zichtbaar is op röntgenfoto's en daarom gebruikt wordt om afwijkingen in de keelholte, de slokdarm, de maag en de twaalfvingerige darm te visualiseren. De patiënt moet een preparaat met deze oplossing drinken. Vervolgens volgen de röntgenstralen de weg door het spijsverteringsstelsel en maakt de arts röntgenfoto's. Enkele voorbereidingen zijn nodig om deze medische test succesvol te laten verlopen. Dit onderzoek wordt als veilig beschouwd, maar zoals bij vrijwel elk onderzoek zijn er enkele bijwerkingen en risico’s verbonden aan een bariumsliktest.

• Doel van de test
• Indicatie van bariumsliktest
• Symptomen laten onderzoeken
• Diagnose stellen
• Tegenindicatie
• Voor het onderzoek
• Voorbereidingen voor de patiënt
• Tijdens de test: Barium drinken
• Na het radiografisch onderzoek
• Opvolging na het onderzoek
• Resultaten van röntgenfoto van maag en slokdarm
• Alarmsymptomen en problemen na test
• Risico’s en bijwerkingen
• Alternatieven en aanvullende tests
• Praktische tips voor de bariumsliktest
• Volg de voorbereidingsinstructies van je arts
• Meld eventuele allergieën of medische aandoeningen
• Vraag naar de risico’s van de procedure
• Zorg voor een begeleider na de test
• Blijf goed gehydrateerd na de test
• Let op symptomen van constipatie
• Eet een evenwichtig voedingspatroon na de test
• Vraag om de resultaten van de test
• Blijf alert op je gezondheid
• Misvattingen rond de bariumsliktest
• Een bariumsliktest is pijnlijk en oncomfortabel
• De test is gevaarlijk door blootstelling aan straling
• Een bariumsliktest kan alle aandoeningen in de slokdarm en maag detecteren
• Barium is schadelijk voor de gezondheid
• De testresultaten zijn direct beschikbaar
• Barium veroorzaakt ernstige allergische reacties
• Barium blijft lange tijd in het lichaam achter

Doel van de test

De bariumsliktest wordt uitgevoerd om een breed scala aan aandoeningen in het bovenste deel van het spijsverteringskanaal op te sporen. Dit kan variëren van structurele afwijkingen zoals vernauwingen of gezwellen, tot functionele stoornissen zoals problemen met de motiliteit van de slokdarm. De test helpt niet alleen bij het stellen van een diagnose, maar kan ook gebruikt worden om de ernst van reeds bekende aandoeningen te evalueren.

Indicaties voor de test
De test wordt vaak ingezet bij patiënten met onverklaarde slikklachten, pijn achter het borstbeen, of herhaalde episodes van brandend maagzuur die niet reageren op behandeling. Ook bij vermoeden van zeldzamere aandoeningen, zoals een slokdarmdivertikel, kan een bariumsliktest cruciale informatie bieden.

Aanvullende diagnostische waarde
Naast het vaststellen van een diagnose biedt de bariumsliktest inzicht in de dynamiek van het slikproces. Dit maakt het mogelijk om functionele stoornissen zoals achalasie of een niet-coördinerende slikreflex in kaart te brengen, wat andere tests zoals endoscopie niet altijd even goed kunnen visualiseren.

Indicatie van bariumsliktest

Symptomen laten onderzoeken

Wanneer een of meer van de volgende symptomen aanwezig zijn, besluit de arts een bariumsliktest uit te voeren:

• aanhoudend braken
• bloedbraken
• drinkproblemen
• eetproblemen
• epigastrische pijn (pijn boven de maagstreek)
• frequent en pijnlijk zuurbranden
• keelkrampen
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• slikpijn
• slokdarmkrampen

Diagnose stellen

De arts kan met de bariumsliktest (de oorzaak van) de volgende problemen opsporen:

• abnormaal vergrote aderen in de slokdarm (slokdarmvarices) die bloedingen veroorzaken
• een maagbreuk (een inwendig defect waardoor de maag gedeeltelijk in de borstholte glijdt)
• een ontsteking
• een versmalling of irritatie van de slokdarm, zoals bijvoorbeeld bij een Schatzki-ring (vernauwing van de slokdarm met slikproblemen)
• een verstopping
• fistels
• gastro-oesofageale reflux (symptomen van brandend maagzuur)
• poliepen (gezwellen die meestal goedaardig zijn, maar soms kunnen ontaarden in kanker)
• tumoren (zowel goedaardig als kwaadaardig)
• zweren

Tegenindicatie

Patiënten met de volgende aandoeningen of symptomen krijgen meestal een tegenadvies voor dit onderzoek, omdat complicaties dan vaker voorkomen:

• een darmobstructie (verstopping in de darmen)
• een darmperforatie
• een slokdarmperforatie
• ernstige constipatie
• slikproblemen

Voor het onderzoek

De arts moet op de hoogte zijn van alle medische aandoeningen en problemen, want bijvoorbeeld patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte) krijgen ’s morgens een bariumsliktest en mogen pas daarna hun diabetesmedicijnen innemen. Soms mogen patiënten met diabetes de insulinedosis van de avond voor het onderzoek ook niet innemen. De arts bekijkt alle onderliggende problemen en stelt voor elke patiënt een individueel plan van aanpak op. Mogelijk moet de patiënt gedurende twee tot drie dagen vóór de bariumsliktest een vezelrijk dieet volgen. Verder mag de patiënt niet eten of drinken na middernacht op de dag van het onderzoek. Sommige ziekenhuizen raden aan om geen kauwgom te kauwen, pepermuntjes te eten of sigaretten te roken na middernacht de avond voor een bariumsliktest. In het ziekenhuis krijgt de patiënt een speciale jurk en moet hij alle sieraden, kunstgebitten, haarspeldjes of andere voorwerpen die zichtbaar kunnen zijn op een röntgenfoto, verwijderen.

Voorbereidingen voor de patiënt

Om de bariumsliktest goed te laten verlopen, zijn enkele voorbereidingen nodig:

• Informeer de arts over alle medische aandoeningen en problemen.
• Volg een vezelrijk dieet gedurende twee tot drie dagen vóór de bariumsliktest.
• Eet of drink niet na middernacht op de dag van het onderzoek.
• Vermijd kauwgom, pepermuntjes en sigaretten na middernacht de avond voor de bariumsliktest.
• Verwijder alle sieraden, kunstgebitten, haarspeldjes en andere voorwerpen die zichtbaar kunnen zijn op een röntgenfoto.

Tijdens de test: Barium drinken

De totale tijdsduur van het onderzoek bedraagt circa dertig tot zestig minuten. De patiënt moet op een kantelbare tafel gaan liggen en wordt stevig vastgebonden. Soms krijgt de patiënt vlak voor het onderzoek een injectie in de maag om de maag te doen ontspannen. Deze injectie mag niet worden gegeven aan patiënten met de oogziekte glaucoom (verhoogde oogdruk die leidt tot schade aan de oogzenuw) en hartproblemen. Vervolgens maakt de onderzoeker röntgenfoto's van het hart, de longen en de buik voordat de patiënt de bariumvloeistof drinkt. De patiënt moet ongeveer 1,5 kopje bariumbereiding drinken en doorslikken. Dit is een kalkachtige drank met de consistentie (maar niet de smaak) van een milkshake. Kinderen moeten minder drinken dan volwassenen. Barium is zichtbaar op een röntgenfoto terwijl het door het spijsverteringskanaal loopt. Vervolgens maakt de arts opnieuw röntgenfoto's terwijl het barium door het spijsverteringsstelsel beweegt. De patiënt moet meer slikken zodat de onderzoeker meer foto's kan maken. Terwijl het barium door het spijsverteringsstelsel beweegt, kantelt de tafel in verschillende hoeken zodat het barium zich goed kan verspreiden en diverse foto's kunnen worden gemaakt. Soms drukt de onderzoeker op de buik van de patiënt om het barium goed te kunnen verspreiden. Ten slotte plaatst de onderzoeker de patiënt in een horizontale positie en moet de patiënt weer een beetje barium drinken en doorslikken, waarna weer foto's worden gemaakt.

Na het radiografisch onderzoek

De patiënt mag na het onderzoek naar huis en meteen zijn activiteiten hervatten, tenzij de arts anders adviseert. Barium is wit van kleur en daarom is de ontlasting gedurende één tot drie dagen kalkachtig en lichtgekleurd. De patiënt moet veel vloeistof drinken om constipatie te verlichten of te voorkomen. Verder is een vezelrijke voeding met rauw fruit en rauwe groenten nodig.

Opvolging na het onderzoek

Na de bariumsliktest kan een controleafspraak worden gepland om de resultaten te bespreken. Afhankelijk van de bevindingen kan verdere diagnostiek of behandeling nodig zijn. Bij milde klachten wordt soms een aanpassing van het voedingspatroon of leefstijl geadviseerd om symptomen te verminderen.

Resultaten van röntgenfoto van maag en slokdarm

De resultaten van de bariumsliktest zijn meestal binnen twee weken beschikbaar. De röntgenfoto's laten de spijsverteringsgolf (peristaltiek) door de lengte van de slokdarm zien. Wanneer barium het einde van de slokdarm bereikt, komt het in de maag terecht. De bariumsliktest onthult problemen in de keelholte (de achterkant van de keel), de slokdarm of de maag. Vaak zijn vernauwingen, tumoren, poliepen, zweren (erosies) of stoornissen in de spijsvertering te zien. Verder kan de arts dankzij het radiografisch onderzoek met behulp van barium ook een maagbreuk, een divertikel (zakjes die langs de slokdarm opengaan) of slokdarmvarices (vergrote aderen in de slokdarm) identificeren. Als de bariumsliktest een probleemgebied aangeeft, kan de arts andere onderzoeken, procedures of behandelingen inzetten, of medicijnen voorschrijven. De behandeling van de geïdentificeerde problemen hangt af van de aandoening.

Alarmsymptomen en problemen na test

Wanneer de patiënt na het onderzoek te maken krijgt met braken, bloedingen, pijn of moeite met ademhalen, is advies van een arts nodig. Ook wanneer een patiënt na twee tot drie dagen na de test geen ontlasting produceert, raadpleegt hij het best een arts. Bij hevige pijn, ademhalingsproblemen, constant braken, pijn op de borst of andere ernstige symptomen is spoedeisende hulp nodig.

Risico’s en bijwerkingen

Een bariumsliktest is een vrij veilig onderzoek, maar bijwerkingen zijn altijd mogelijk, zoals:

• allergische reactie of een anafylactische shock door een allergische reactie op de bariumdrank
• barium in de luchtpijp (aspiratie)
• constipatie
• misselijkheid

Verder kan de injectie om de maag te doen ontspannen soms wazig gezichtsvermogen veroorzaken.

Alternatieven en aanvullende tests

Hoewel de bariumsliktest waardevolle informatie biedt, is het soms nodig om aanvullende onderzoeken te verrichten voor een completer beeld.

Endoscopie als alternatief
In sommige gevallen kan een endoscopie worden uitgevoerd om de binnenkant van de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm direct te inspecteren. Deze methode biedt het voordeel van biopsiemogelijkheden, wat bij een bariumsliktest niet mogelijk is.

Manometrie en pH-meting
Voor het onderzoeken van functionele stoornissen kan slokdarmmanometrie een waardevolle aanvulling zijn. Dit onderzoek meet de druk in de slokdarmspieren. Een pH-meting kan worden ingezet om refluxziekte te bevestigen of uit te sluiten.

Praktische tips voor de bariumsliktest

De bariumsliktest is een diagnostische procedure die wordt gebruikt om aandoeningen van de slokdarm en het maag-darmkanaal te onderzoeken. Het kan helpen bij het identificeren van afwijkingen zoals refluxziekte, stenose (vernauwing), tumoren of andere aandoeningen van de slokdarm. Tijdens de test drink je een vloeistof die barium bevat, wat röntgenstralen absorbeert en helpt bij het visualiseren van het spijsverteringsstelsel op röntgenfoto’s. Hieronder volgen praktische tips die je kunt volgen om je voor te bereiden op en na de bariumsliktest:

Volg de voorbereidingsinstructies van je arts

Je arts zal specifieke instructies geven over de voorbereiding op de bariumsliktest. Dit kan inhouden dat je een periode niet mag eten of drinken vóór de test. Zorg ervoor dat je deze instructies nauwkeurig opvolgt om een zo nauwkeurig mogelijke afbeelding te krijgen en complicaties te voorkomen.

Meld eventuele allergieën of medische aandoeningen

Als je een bekende allergie hebt voor bepaalde stoffen of als je een medische aandoening hebt die invloed kan hebben op de test (bijvoorbeeld nierziekte, spijsverteringsproblemen of ademhalingsproblemen), laat dit dan aan je arts weten. Dit kan van invloed zijn op hoe de test wordt uitgevoerd en welke voorzorgsmaatregelen nodig zijn.

Vraag naar de risico’s van de procedure

Hoewel de bariumsliktest over het algemeen als veilig wordt beschouwd, kunnen er enkele risico’s of bijwerkingen zijn. Vraag je arts naar mogelijke complicaties, zoals verstopping van de darmen door barium of andere ongemakken. Dit kan je helpen om je verwachtingen te beheren en voor te bereiden op de test.

Zorg voor een begeleider na de test

Na de bariumsliktest kun je last hebben van een opgeblazen gevoel of ongemak in je maag. Het kan ook nodig zijn om een röntgenfoto te maken. Het is een goed idee om iemand mee te nemen die je kan begeleiden na de test, vooral als je het gevoel hebt dat je tijdelijk niet in staat bent om te rijden of te functioneren zoals normaal.

Blijf goed gehydrateerd na de test

Het is belangrijk om voldoende water te drinken na de test om te helpen bij het verwijderen van het barium uit je lichaam. Dit helpt ook om verstopping, een mogelijke bijwerking van barium, te voorkomen. Overleg met je arts over hoeveel water je precies moet drinken en of je andere vochtinname moet beperken.

Let op symptomen van constipatie

Barium kan de stoelgang tijdelijk beïnvloeden en leiden tot constipatie. Als je merkt dat je moeite hebt met het passeren van ontlasting of als je last hebt van een opgeblazen gevoel of pijn in de buik, neem dan contact op met je arts. Soms kan het nodig zijn om een laxeermiddel in te nemen om het barium uit je systeem te verwijderen.

Eet een evenwichtig voedingspatroon na de test

Na de test kan je arts je adviseren over je voedingspatroon. Het is belangrijk om licht verteerbare en vezelrijke voedingsmiddelen te eten om je spijsverteringsstelsel te ondersteunen en de stoelgang te bevorderen. Vermijd zwaar of vet voedsel totdat je spijsverteringsstelsel weer normaal functioneert.

Vraag om de resultaten van de test

De resultaten van de bariumsliktest kunnen je arts helpen bij het stellen van een diagnose. Vraag wanneer je de resultaten kunt verwachten en welke stappen je daarna moet nemen. Dit zorgt ervoor dat je goed geïnformeerd bent en je behandeling kunt afstemmen op je specifieke situatie.

Blijf alert op je gezondheid

Na de test is het belangrijk om alert te blijven op eventuele symptomen of veranderingen in je gezondheid, zoals aanhoudende pijn, problemen met slikken of maagklachten. Mocht je deze symptomen ervaren, bespreek ze dan met je arts om verdere complicaties uit te sluiten.

Door deze tips te volgen, kun je de bariumsliktest met meer vertrouwen ondergaan en het herstelproces na de test ondersteunen. Het is altijd belangrijk om je arts op de hoogte te houden van je ervaringen en eventuele bijwerkingen.

Misvattingen rond de bariumsliktest

De bariumsliktest is een veelgebruikte diagnostische procedure om problemen in de slokdarm, maag en dunne darm in kaart te brengen. Tijdens dit onderzoek drink je een vloeistof met barium, waarna röntgenbeelden worden gemaakt om de doorstroming en eventuele afwijkingen te beoordelen. Hoewel de test al lange tijd wordt toegepast, bestaan er nog steeds misverstanden over de procedure, de veiligheid en de nauwkeurigheid van de resultaten.

Een bariumsliktest is pijnlijk en oncomfortabel

Veel mensen vrezen dat de test pijnlijk is, maar in werkelijkheid is het een niet-invasieve procedure die doorgaans geen pijn veroorzaakt. Het drinken van de bariumsuspensie kan wat onprettig aanvoelen vanwege de dikke, krijtachtige textuur en de soms metaalachtige nasmaak. Sommige patiënten ervaren lichte misselijkheid of een vol gevoel, maar ernstige ongemakken zijn zeldzaam. Wel is het belangrijk om na het onderzoek voldoende te drinken om verstopping te voorkomen.

De test is gevaarlijk door blootstelling aan straling

Hoewel er bij een bariumsliktest gebruik wordt gemaakt van röntgenstraling, is de hoeveelheid straling relatief laag en veilig voor de meeste patiënten. Moderne apparatuur minimaliseert de blootstelling, en artsen wegen altijd de voordelen van de test af tegen mogelijke risico’s. In sommige gevallen wordt een alternatief onderzoek, zoals een endoscopie of een ander type beeldvormend onderzoek, overwogen als de stralingsbelasting een zorg is. Voor zwangere vrouwen wordt de test meestal afgeraden, tenzij het strikt noodzakelijk is.

Een bariumsliktest kan alle aandoeningen in de slokdarm en maag detecteren

Hoewel deze test zeer nuttig is voor het opsporen van structurele afwijkingen zoals vernauwingen, reflux en zweren, kan hij niet alle aandoeningen zichtbaar maken. Problemen zoals microscopische ontstekingen of vroege stadia van sommige tumoren kunnen onopgemerkt blijven. In bepaalde gevallen zijn aanvullende onderzoeken nodig, zoals een gastroscopie of een biopsie, om een volledig beeld te krijgen. Voor een uitgebreide evaluatie van de maag en slokdarm wordt daarom vaak een combinatie van diagnostische technieken gebruikt.

Barium is schadelijk voor de gezondheid

Barium dat wordt gebruikt bij deze test is een speciaal geformuleerde, onoplosbare verbinding die veilig door het lichaam passeert en niet in de bloedbaan wordt opgenomen. Het is echter niet geschikt voor mensen met een verhoogd risico op aspiratie, zoals patiënten met ernstige slikproblemen. In zeldzame gevallen kan het inslikken van barium leiden tot verstopping of, indien er een perforatie in het spijsverteringskanaal aanwezig is, complicaties veroorzaken. Mensen met een voorgeschiedenis van darmobstructie of andere ernstige gastro-intestinale aandoeningen moeten hun arts raadplegen voordat ze de test ondergaan.

De testresultaten zijn direct beschikbaar

Hoewel de röntgenbeelden tijdens de test zichtbaar zijn voor de radioloog, is er tijd nodig om de beelden zorgvuldig te analyseren. De uiteindelijke beoordeling wordt doorgaans enkele dagen later door een specialist in gastro-enterologie of radiologie gegeven. De behandelend arts bespreekt daarna de resultaten en mogelijke vervolgstappen. Verwachten dat er onmiddellijk een diagnose wordt gesteld, kan dus tot onnodige frustratie leiden.

Barium veroorzaakt ernstige allergische reacties

In tegenstelling tot sommige contrastmiddelen die bij CT-scans worden gebruikt, is barium geen jodiumhoudende stof en veroorzaakt het vrijwel nooit ernstige allergieën. Wel kunnen sommige patiënten milde bijwerkingen ervaren, zoals tijdelijke buikklachten of lichte misselijkheid. Ernstige overgevoeligheidsreacties zijn uiterst zeldzaam. Bij patiënten met een voorgeschiedenis van allergische reacties op contrastmiddelen wordt vaak extra voorzichtigheid betracht, maar de meeste mensen verdragen een bariumsliktest zonder problemen.

Barium blijft lange tijd in het lichaam achter

Barium wordt niet door het lichaam opgenomen en verlaat het spijsverteringsstelsel meestal binnen een paar dagen via de ontlasting. Omdat barium dik en onoplosbaar is, kan het de ontlasting tijdelijk wit kleuren en bij sommige mensen lichte verstopping veroorzaken. Dit is onschadelijk en verdwijnt vanzelf door voldoende vochtinname. Bij patiënten met een trage darmwerking of bestaande darmproblemen kan een laxeermiddel worden aanbevolen om het proces te versnellen en ongemak te verminderen.