Anusbultjes (anale knobbeltjes): Oorzaken en symptomen

Via de anus verlaat de ontlasting het lichaam. Op de anus kunnen zich af en toe bultjes vormen. Dit kan verschillende milde oorzaken hebben, zoals een puistje of wrat. Soms kan een ernstiger onderliggend probleem de oorzaak zijn van een anusbultje, zoals anuskanker. Bij aanhoudende anale bloedingen of ongemak in combinatie met het knobbeltje dient een patiënt altijd een arts te raadplegen, hoewel andere alarmsymptomen ook bekend zijn. Sommige oorzaken van bultjes op de anus verdwijnen vanzelf of kunnen behandeld worden met zelfzorgremedies. Andere oorzaken vereisen een medische behandeling.

• Aambeien en bult aan anus
• Anale huidflapjes (skin tags)
• Anale kloven
• Anale puistjes
• Anale wratten
• Anuskanker
• Molluscum contagiosum
• Perianaal hematoom
• Perianale hidradenitis suppurativa
• Alarmsymptomen bij anusbultjes
• Diagnose en onderzoeken van anale knobbeltjes
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Aambeien en bult aan anus

Oorzaken
Aambeien kunnen intern (inwendig) of extern (uitwendig) zijn. Aambeien zijn gezwollen aderen in het rectum en de anus die zich uitzetten tot vergrotingen van het anusweefsel. Zwangere vrouwen, ouderen en mensen met een erfelijke aanleg hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van aambeien.

Symptomen

De symptomen van aambeien kunnen onder meer zijn:

• Een zwelling rond de anus, soms resulterend in een knobbeltje
• Jeuk in de anus
• Pijn of ongemak in het gebied, vooral tijdens en na de stoelgang
• Pijnloze rectale bloedingen

Behandeling

De meeste aambeien kunnen worden verlicht met een aambeiencrème (met fenylefrine), vrij verkrijgbare pijnstillers zoals paracetamol, en zitbaden. Het is ook belangrijk om enkele richtlijnen te volgen, zoals veel water drinken, vezelrijk eten, het vermijden van wrijven aan het gebied na de stoelgang, overbelasting te vermijden, en het gebruik van milde zepen en zachte verzorgingsproducten. Bij ernstige aambeien kunnen een operatie of stollingstherapie (met infraroodlicht om de bloedtoevoer te remmen) noodzakelijk zijn.

Anale huidflapjes (skin tags)

Oorzaken

Anale skin tags zijn ophopingen van overtollige huid rond de anus, die aanvoelen als bultjes of weefselophopingen. Deze huidflapjes ontstaan vaak na aambeien of als gevolg van genezende anale kloven.

Symptomen

Skin tags veroorzaken meestal geen symptomen, maar overmatig wrijven kan leiden tot ongemak of milde bloedingen. Grotere tags kunnen soms andere symptomen veroorzaken, zoals anusjeuk en anuspijn.

Behandeling

De arts kan de skin tag verwijderen en de oorzaak van het huidflapje vaststellen. In veel gevallen is geen verdere behandeling nodig, tenzij er symptomen zijn die behandeling vereisen.

Anale kloven

Oorzaken

Anale kloven zijn kleine sneetjes of scheurtjes in of rond de anus, vaak veroorzaakt door een harde stoelgang die de gevoelige huid van de anus scheurt. Het genezingsproces van deze kloven kan leiden tot de vorming van bultjes.

Symptomen

Anale kloven kunnen gepaard gaan met:

• Bloedingen (vaak na het passeren van harde stoelgang)
• Een brandend of scheurend gevoel tijdens de stoelgang
• Anuspijn, die soms enkele dagen aanhoudt na de passage van harde ontlasting

Behandeling

Een vezelrijk dieet, laxeermiddelen, diltiazemzalf, of een zitbad kan verlichting bieden. Indien de kloof niet geneest, kunnen botoxinjecties of een chirurgische ingreep (sfincterotomie) noodzakelijk zijn om de symptomen te verlichten.

Anale puistjes

Oorzaken

Anale puistjes ontstaan wanneer poriën verstopt raken met olie en dode huidcellen, wat leidt tot het ontstaan van puistjes. Soms raken deze verstopte poriën gevuld met pus, wat resulteert in een puistje.

Symptomen

Een anale puist voelt aan als een zachte, met vloeistof gevulde bult. Door irritatie, zoals langdurig zitten, kan pijn of ongemak ontstaan. Het is belangrijk om de puistjes niet open te breken om infecties te voorkomen.

Behandeling

Het anusgebied moet schoon en droog worden gehouden, en het wordt aanbevolen om niet te scheren of te waxen in dit gebied. Daarnaast is een gezond en gevarieerd dieet belangrijk om de huid in goede conditie te houden.

Anale wratten

Oorzaken

Anale wratten worden veroorzaakt door een infectie met het humaan papillomavirus (HPV). Deze huidkleurige uitgroeisels kunnen klein zijn (5 mm of kleiner), maar kunnen soms groter worden en zich verspreiden over de anus.

Symptomen

Enkele symptomen van anale wratten zijn:

• Bloedingen
• Een gevoel van volheid of ongemak in de anus
• Jeuk
• Slijmafscheiding

Behandeling

De behandeling van anale wratten hangt af van de grootte en het aantal wratten. Topische medicijnen die podofylline of bichloorazijnzuur bevatten kunnen effectief zijn. Als alternatief kan cryotherapie worden toegepast, waarbij de wratten worden bevroren. HPV is een belangrijke oorzaak van anuskanker en bijna alle gevallen van baarmoederhalskanker, dus het is essentieel om wratten tijdig te behandelen.

Anuskanker

Oorzaken

Anuskanker wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van kankercellen in de anus. Deze cellen kunnen zich verzamelen tot een massa of knobbeltje, hoewel dit niet altijd zichtbaar is.

Symptomen

Symptomen van anuskanker kunnen onder meer zijn:

• Een (slijmerige) afscheiding uit de anus
• Anale bloedingen
• Gezwollen lymfeklieren in de lies
• Pijn in het gebied
• Rectale jeuk
• Veranderingen in de stoelgang, zoals een zeer smalle ontlasting

Behandeling

De behandeling van anuskanker kan bestaan uit chemotherapie, radiotherapie, en/of chirurgie, afhankelijk van de aard en het stadium van de kanker.

Molluscum contagiosum

Oorzaken

Molluscum contagiosum is een virale infectie die kleine tot grote huidletsels (papels) veroorzaakt. Deze infectie wordt vaak overgedragen via directe huid-op-huidcontact, zoals tijdens geslachtsgemeenschap.

Symptomen

De letsels zijn meestal geel, vleeskleurig, rood of roze, stevig, glad, en gewelfd. De verspreiding van het virus kan plaatsvinden via geslachtsgemeenschap, waardoor de letsels verschijnen op de onderbuik, de bovendijen, de anus en de genitale regio.

Behandeling

Molluscum contagiosum kan soms vanzelf verdwijnen, maar dit kan enkele maanden duren. Behandeling kan bestaan uit het gebruik van topische zalven die podofyllotoxine, salicylzuur of kaliumhydroxide bevatten. Alternatieve behandelingen zijn laserchirurgie of cryotherapie voor het verwijderen van de letsels.

Perianaal hematoom

Een perianaal hematoom ontstaat wanneer bloed zich ophoopt in de weefsels rond de anus door een gebarsten bloedvat. Dit kan worden veroorzaakt door persen tijdens een stoelgang, tillen of andere krachtige bewegingen, wat resulteert in een gezwollen, pijnlijke bobbel in het anusgebied.

Perianale hidradenitis suppurativa

Perianale hidradenitis suppurativa is een ontstekingsaandoening die de huidgebieden met apocriene klieren aantast. Dit leidt tot de vorming van pijnlijke knobbeltjes onder de huid, die vaak met pus gevuld zijn. De arts moet deze knobbeltjes vaak draineren om de pus af te voeren en de symptomen te verlichten.

Alarmsymptomen bij anusbultjes

Een patiënt moet een arts raadplegen als één of meer van de volgende symptomen optreden:

• Aanhoudende anale bloedingen of ongemak
• Een pusachtige afscheiding uit een anusbultje
• Onverklaarbare veranderingen in de stoelgang
• Pijn of frequent ongemak in het rectale gebied, vooral bij de stoelgang
• Symptomen van een systemische infectie, zoals koorts, zwelling of roodheid
• Toenemende hoeveelheden bloed op toiletpapier

Diagnose en onderzoeken van anale knobbeltjes

Een arts zal eerst de symptomen in kaart brengen en vervolgens een visueel onderzoek van de anus uitvoeren. Vaak kan de arts de oorzaak vaststellen op basis van de visuele inspectie. Indien nodig kan een biopsie (een klein weefselmonster) worden genomen voor verder onderzoek. Soms zijn aanvullende onderzoeken nodig, zoals een sigmoïdoscopie (inwendig kijkonderzoek van het laatste deel van de dikke darm) of een colonoscopie (inwendig kijkonderzoek van de dikke darm). Tijdens deze inwendige kijkonderzoeken plaatst de arts een dunne, verlichte buis met een camera in de anus om naar afwijkingen te zoeken. Een colonoscopie kan helpen bepalen of eventuele afwijkingen zich verder door het maagdarmkanaal verspreiden.

Prognose

De prognose bij anale aandoeningen varieert sterk afhankelijk van de oorzaak en de mate van ernst. Voor veel milde aandoeningen, zoals aambeien of anale puistjes, is de prognose goed en kunnen de symptomen vaak worden verlicht met zelfzorgmaatregelen of eenvoudige behandelingen.

Aambeien: Meestal reageren goed op conservatieve behandelingen zoals veranderingen in dieet en gebruik van medicinale crèmes. Bij ernstige gevallen, zoals interne aambeien, kan een medische ingreep nodig zijn. De prognose is doorgaans goed, vooral met vroege interventie.

Anale kloven: De meeste anale kloven genezen met een vezelrijk dieet en het gebruik van laxeermiddelen. Bij hardnekkige kloven kan een chirurgische ingreep nodig zijn, maar de prognose is meestal positief na de behandeling.

Anale wratten: De prognose hangt af van de behandeling en de mate van verspreiding van de wratten. Behandelingen zoals cryotherapie of topische medicijnen zijn vaak effectief. Het is belangrijk om de behandeling te volgen om de verspreiding van HPV te voorkomen.

Anuskanker: De prognose is sterk afhankelijk van het stadium en de uitgebreidheid van de kanker. Vroege detectie en behandeling verbeteren de prognose aanzienlijk. Behandelingen kunnen chirurgie, chemotherapie en radiotherapie omvatten.

Complicaties

De complicaties bij anale aandoeningen kunnen variëren afhankelijk van de oorzaak en de behandelingsaanpak.

• Aambeien: Bij onbehandelde aambeien kunnen complicaties optreden zoals trombose (bloedstolsel in de aambei) of ernstige bloedingen. In ernstige gevallen kan er een infectie ontstaan of kan er behoefte zijn aan een chirurgische ingreep.
• Anale kloven: Langdurige kloven kunnen leiden tot chronische pijn en ongemak. Bij onbehandelde kloven kan er ook een infectie optreden of kunnen er aambeien ontstaan als gevolg van de constante irritatie.
• Anale wratten: Indien niet behandeld, kunnen anale wratten zich verspreiden en verergeren. HPV kan leiden tot complicaties zoals anuskanker, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem.
• Anuskanker: Complicaties kunnen zijn metastesering (verspreiding van kanker naar andere delen van het lichaam), ernstige pijn, en functieverlies in het anusgebied. Vroege en effectieve behandeling kan complicaties verminderen.

Preventie

Preventie van anale aandoeningen kan vaak worden bereikt door een gezonde levensstijl en goede hygiënepraktijken. Enkele preventieve maatregelen zijn:

• Aambeien: Eet een vezelrijk dieet en drink voldoende water om constipatie te voorkomen. Vermijd langdurig zitten en probeer overbelasting bij stoelgang te vermijden.
• Anale kloven: Zorg voor een vezelrijk dieet en gebruik laxeermiddelen indien nodig om harde stoelgang te voorkomen. Vermijd irritatie door voorzichtig reinigen na de stoelgang en het vermijden van harde zepen of wrijven.
• Anale wratten: Vermijd risicovol seksueel gedrag en gebruik barrièremethoden zoals condooms om de kans op HPV-infectie te verminderen. Overweeg vaccinatie tegen HPV om bescherming te bieden tegen veelvoorkomende soorten van het virus.
• Anuskanker: Regelmatige medische controles en het vermijden van risicofactoren zoals roken kunnen helpen bij het voorkomen van anuskanker. Vroegtijdige screening en behandeling van anale wratten kunnen ook helpen bij het verminderen van het risico op kanker.

Lees verder

• Aambeien: Gezwollen aderen in anus met rectale bloedingen
• Perianaal hematoom: Donker bultje & pijn aan buitenkant anus
• Anale wratten: Oorzaken en behandeling van wratjes rond anus
• Anuskanker: Kanker aan anus met anale bloedingen en jeuk