Anusbultjes (anale knobbeltjes): Oorzaken en symptomen

Via de anus verlaat de ontlasting het lichaam. Op de anus bevinden zich af en toe bultjes. Dit kent meerdere milde oorzaken, zoals een puistje of wrat. Soms ligt er echter een ernstiger onderliggend probleem aan het anusbultje, zoals bijvoorbeeld anuskanker. Met aanhoudende anale bloedingen of ongemak in combinatie met het knobbeltje moet een patiënt zeker een arts opzoeken, al zijn ook nog andere alarmsymptomen bekend. Sommige oorzaken van bultjes op de anus verdwijnen spontaan of zijn te behandelen met enkele zelfzorgremedies. Andere oorzaken van anale bultjes behoeven een medische behandeling.

• Aambeien en bult aan anus
• Anale huidflapjes (skin tags)
• Anale kloven
• Anale puistjes
• Anale wratten
• Anuskanker
• Molluscum contagiosum
• Perianaal hematoom
• Perianale hidradenitis suppurativa
• Alarmsymptomen bij anusbultjes
• Diagnose en onderzoeken van anale knobbeltjes

Aambeien en bult aan anus

Oorzaken

Interne (inwendig) of externe (uitwendig) aambeien komen zeer vaak voor. Aambeien zijn vergrotingen van anusweefsel. Ze zijn het gevolg van gezwollen aderen in het rectum en de anus. Zwangere vrouwen en ouderen hebben een hoger risico op aambeien.

Symptomen

Bekende symptomen van aambeien zijn onder meer:

• een zwelling rond de anus wat soms resulteert in een knobbeltje
• jeuk in de anus
• pijn of ongemak in het gebied, vooral tijdens en na het maken van een stoelgang
• pijnloze rectale bloedingen

Behandeling

Een aambeiencrème (met fenylefrine), vrij verkrijgbare pijnstillers (zoals paracetamol) en zitbaden verlichten de meeste aambeien. Verder volgt de patiënt best enkele richtlijnen zoals veel water drinken, vezelrijk eten, niet wrijven aan het gebied na het maken van stoelgang, overbelasting vermijden en milde zepen en zachte verzorgingsproducten gebruiken. Bij ernstige aambeien is een operatie of stollingstherapie (met infraroodlicht om de bloedtoevoer te remmen) nodig.

Anale huidflapjes (skin tags)

Oorzaken

Anale skin tags zijn verzamelingen overtollige huid rond de anus. Dit voelt aan als een bultje of een opeenhoping van weefsel. De huidflapjes zijn mogelijk het resultaat van aambeien of genezende anale kloven.

Symptomen

Ze veroorzaken meestal geen symptomen, maar overmatig wrijven leidt tot ongemak of milde bloedingen en grotere tags leiden soms tot andere symptomen zoals anusjeuk en anuspijn.

Behandeling

De arts verwijdert de skin tag en bepaalt de oorzaak van het huidflapje op de anus.

Anale kloven

Oorzaken

In of op de anus bevinden zich af en toe kleine sneetjes of scheurtjes, beter bekend als kloven. De anale kloofjes resulteren mogelijk uit een harde stoelgang, waardoor de gevoelige huid van de anus scheurt. Het genezingsproces van dit letsel veroorzaakt mogelijk een bultje.

Symptomen

Anale kloven gaan gepaard met bloedingen (vaak na het passeren van harde stoelgang), een brandend of scheurend gevoel tijdens het maken van een stoelgang en anuspijn, die soms tot enkele dagen aanhoudt nadat de harde poep gepasseerd is.

Behandeling

Vezelrijk eten, laxeermiddelen of diltiazemzalf gebruiken of een zitbad nemen verlichten de tekenen. Wanneer een anale kloof hierdoor niet herstelt, zijn botoxinjecties of een chirurgische ingreep (sfincterotomie) nodig.

Anale puistjes

Oorzaken

Wanneer één of meer poriën verstopt raken met olie en dode huidcellen, ontstaan puistjes. Een verstopte porie vult zich soms met pus, wat resulteert in een puistje.

Symptomen

Een anale puist voelt aan als een zachte, met vloeistof gevulde bult. Door irritatie (bijvoorbeeld door langdurig zitten) ontstaat pijn of ongemak. Het is belangrijk de anuspuistjes niet open te breken omdat dit leidt tot een infectie.

Behandeling

Het anusgebied moet droog en schoon blijven, en mag niet geschoren of gewaxt worden. Verder is het belangrijk om gezond en gevarieerd te eten.

Anale wratten

Oorzaken

Anale wratten zijn het gevolg is van een infectie met het humaan papillomavirus (HPV). De huidkleurige weefselgroei is mogelijk klein (5 mm of kleiner), maar af en toe groeit een anale wrat en sommige wratten verspreiden zich ook over de anus.

Symptomen

Sommige symptomen van anale wratten zijn onder meer bloedingen, een gevoel van volheid of ongemak in de anus, jeuk en een slijmafscheiding.

Behandeling

De behandeling van anale wratten hangt af van de grootte en het aantal. Op de huid toegepaste medicijnen die podofylline en bichloorazijnzuur bevatten zijn inzetbaar. Als alternatief is cryotherapie mogelijk, waarbij de arts de wratten bevriest. HPV veroorzaakt de meeste gevallen van anuskanker en bijna alle gevallen van baarmoederhalskanker. Het is daarom cruciaal om een behandeling voor anale wratten te krijgen.

Anuskanker

Oorzaken

Bij anuskanker zijn kankercellen aanwezig in de anus. De cellen verzamelen zich om een massa of knobbeltje te vormen, hoewel dit niet altijd gebeurt.

Symptomen

Enkele andere symptomen van anuskanker zijn onder meer:

• een (slijmerige) afscheiding uit de anus
• een anale bloeding
• gezwollen lymfeklieren in de lies
• pijn in het gebied
• rectale jeuk
• veranderingen in de stoelgang, zoals een zeer smalle ontlasting

Behandeling

Chemotherapie, radiotherapie en/of chirurgie is mogelijk bij patiënten met anuskanker.

Molluscum contagiosum

Oorzaken

Molluscum contagiosum is een virale infectie waarbij kleine tot grote huidletsels (papels) ontstaan.

Symptomen

De gele, vleeskleurige, rode of roze bultjes zijn stevig en meestal glad en gewelfd. De verspreiding van het virus gebeurt mogelijk via de geslachtsgemeenschap. De letsels ontstaan dan op de onderbuik, de bovendijen, de anus en de genitale regio.

Behandeling

Molluscum contagiosum verdwijnt soms zonder behandeling, maar dit duurt dan soms enkele maanden. De arts schrijft op de huid (topische) zalf aan. De meeste zalven bevatten podofyllotoxine, salicylzuur of kaliumhydroxide. Laserchirurgie of cryotherapie is ook inzetbaar voor het verwijderen van de bultjes.

Perianaal hematoom

Bij een perianaal hematoom hoopt bloed zich op in de weefsels rond de anus als gevolg van een gebarsten bloedvat. Persen tijdens een stoelgang, tillen en andere krachtige bewegingen leiden tot een gebarsten bloedvat. Bij de anus vormt zich een gezwollen, pijnlijke bobbel.

Perianale hidradenitis suppurativa

Perianale hidradenitis suppurativa is een ontstekingsaandoening waarbij huidgebieden met apocriene klieren zijn getroffen. Onder de huid ontstaan pijnlijke knobbeltjes. De arts moet de met pus gevulde, stinkende knobbeltjes vaak draineren (pus afvoeren).

Alarmsymptomen bij anusbultjes

Een patiënt moet een arts raadplegen als hij één of meer van volgende symptomen bemerkt:

• aanhoudende anale bloedingen of ongemak
• een pusachtige afscheiding uit een anusbultje
• onverklaarbare veranderingen in de stoelgang
• pijn of frequent ongemak in het rectale gebied, met name bij het maken van een stoelgang
• symptomen van een systemische infectie, zoals koorts, zwelling of roodheid
• toenemende hoeveelheden bloed op toiletpapier

Diagnose en onderzoeken van anale knobbeltjes

Een arts noteert de symptomen en vervolgens voert hij een visueel onderzoek van de anus uit. Mogelijk identificeert de arts de oorzaak op basis van een visuele inspectie. Af en toe is een biopsie (een klein weefselmonster) nodig voor een verdere analyse. Soms zijn verdere onderzoeken nodig zoals een sigmoïdoscopie (inwendig kijkonderzoek van het laatste gedeelte van de dikke darm) of een colonoscopie (inwendig kijkonderzoek van de dikke darm). Bij deze inwendige kijkonderzoeken plaatst de arts een dunne, verlichte buis met een camera in de anus om naar afwijkingen te zoeken. Een colonoscopie bepaalt of eventuele afwijkingen zich door het maagdarmkanaal uitstrekken.

Lees verder

• Aambeien: Gezwollen aderen in anus met rectale bloedingen
• Perianaal hematoom: Donker bultje & pijn aan buitenkant anus
• Anale wratten: Oorzaken en behandeling van wratjes rond anus
• Anuskanker: Kanker aan anus met anale bloedingen en jeuk