Perianaal hematoom: Donker bultje & pijn aan buitenkant anus

Een perianaal hematoom (perianale trombose) is een verzameling bloed in de huid rond de anus. Hierdoor ontstaat een donker bultje op de buitenkant van de anus. Dit gaat vaak gepaard met pijn, vooral bij het maken van een stoelgang, al komen ook andere symptomen mogelijk tot uiting. Dit anusbultje ontstaat vaak door een klein trauma waardoor een scheur ontstaat in een adertje dat bloed uit de anus afvoert. Zwaar tillen en een zwangerschap zijn enkele risicofactoren voor deze pijnlijke aandoening. De behandelingsopties liggen tussen conservatief (niets doen) of een chirurgische insnijding van het bultje. De vooruitzichten van perianale hematomen zijn zeer goed, al komen zelden ook complicaties tot uiting.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Scheur in een ader die bloed uit de anus afvoert
• Risicofactoren voor perianaal hematoom
• Risicogroepen
• Symptomen: Donker bultje met pijn aan de buitenkant van de anus
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van perianaal hematoom
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties van perianaal hematoom
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met een perianaal hematoom
• Pas je dieet aan om constipatie te voorkomen
• Gebruik verzachtende middelen voor de ontlasting
• Pas warm/koud therapie toe om de pijn te verlichten
• Zorg voor een goede hygiëne na de ontlasting
• Vermijd zitten voor lange periodes
• Verlicht de pijn met pijnstillers
• Verzorg je hematoom met een zalf of crème
• Overleg met je arts bij aanhoudende of verergerende symptomen
• Overweeg chirurgische ingreep bij ernstige gevallen
• Wees geduldig, het herstel kan enige tijd duren
• Controleer regelmatig op nieuwe symptomen
• Misvattingen rond perianaal hematoom
• Perianaal hematoom komt alleen voor bij ouderen
• Perianaal hematoom gaat altijd gepaard met hevige pijn
• Perianaal hematoom wordt altijd veroorzaakt door een trauma
• Je kunt een perianaal hematoom zelf behandelen zonder medische hulp
• Perianaal hematoom is een zeldzame aandoening
• Perianaal hematoom kan niet worden voorkomen
• Perianaal hematoom heeft altijd een chirurgische ingreep nodig

Epidemiologie

Incidentie en prevalentie
Het perianaal hematoom komt relatief vaak voor en kan bij patiënten van alle leeftijden ontstaan. De exacte prevalentie is niet volledig bekend, maar het is een veelvoorkomende aandoening die in de dagelijkse praktijk van huisartsen en proctologen regelmatig wordt gezien. Vooral volwassenen tussen de 20 en 50 jaar worden het meest getroffen.
De incidentie is licht verhoogd bij patiënten die een zittend beroep hebben of regelmatig drukverhogende activiteiten uitvoeren, zoals zwaar tillen of intensieve sportbeoefening.

Geslacht en leeftijdsverdeling
Het perianaal hematoom komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen. Er is echter een hogere incidentie bij volwassenen in vergelijking met kinderen en ouderen, wat grotendeels wordt toegeschreven aan risicofactoren zoals zware lichamelijke inspanning, obstipatie en zwangerschap.

Geografische verschillen
Wereldwijd wordt het perianaal hematoom frequent gediagnosticeerd, met geen duidelijke geografische verschillen. In landen waar de voedingsgewoonten weinig vezels bevatten, komt obstipatie vaker voor, wat een hoger risico op perianale hematomen geeft.

Mechanisme

Pathofysiologie
Een perianaal hematoom ontstaat door een acute bloeding in een klein bloedvat nabij de anus, meestal een veneuze bloeding. Dit leidt tot een onderhuids bloeduitstorting, die zich uit in een pijnlijk donkerblauw bultje aan de buitenzijde van de anus. De bloeding ontstaat vaak plotseling door een verhoogde druk in het veneuze systeem rondom de anus.

Rol van drukverhogende factoren
Drukverhogende situaties spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van het hematoom. Denk hierbij aan:

• Persen tijdens de stoelgang bij obstipatie
• Zwaar tillen of intensieve krachttraining
• Hoesten of niezen, waarbij plotselinge druk ontstaat

Impact van veneuze zwakte
Patiënten met een verzwakt veneus systeem hebben een verhoogde kans op perianale hematomen. Bij deze patiënten kunnen de vaatwanden minder goed tegen drukverhogingen en scheuren ze sneller, met een bloeding tot gevolg.

Oorzaken: Scheur in een ader die bloed uit de anus afvoert

Een perianaal hematoom is een ophoping van bloed in de weefsels rondom de anus. Het hematoom ontstaat door een scheur in een bloedvat onder de anushuid dat verantwoordelijk is voor het afvoeren van bloed uit de anus. Zodra deze scheur is ontstaan, verzamelt bloed zich snel, vaak binnen enkele uren.

Risicofactoren voor perianaal hematoom

Er zijn verschillende factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan van een perianaal hematoom, waaronder:

• Anale seks: Deze activiteit kan leiden tot direct trauma aan de anus en omliggende weefsels.
• Chirurgie: Een perianaal hematoom kan ontstaan als gevolg van directe verwondingen tijdens operaties in het anale gebied.
• Constipatie: Overmatige inspanning tijdens de stoelgang kan leiden tot scheuren in de bloedvaten.
• Krachtige stoelgang: Een sterke druk tijdens de stoelgang kan de bloedvaten scheuren.
• Zwangerschap: Tijdens de zwangerschap oefent de baarmoeder druk uit op de bloedvaten rondom de anus, wat het risico op het ontwikkelen van een hematoom verhoogt.
• Gewichtheffen: Het tillen van zware gewichten kan de druk op de bloedvaten verhogen en bijdragen aan het ontstaan van een hematoom.
• Invasieve medische procedures: Medische apparatuur zoals een proctoscopie of inwendig kijkonderzoek kan de bloedvaten in het perianale gebied beschadigen.
• Krachtig hoesten: Dit kan de druk in de bloedvaten rondom de anus verhogen en bijdragen aan de ontwikkeling van een hematoom.
• Zittende levensstijl: Langdurig zitten zonder beweging kan de druk op de anus verhogen en het risico op een hematoom vergroten.
• Overbelasting: Overmatige fysieke inspanning kan ook bijdragen aan de ontwikkeling van een perianaal hematoom.

Risicogroepen

Patiënten met een zittend beroep
Mensen met een zittend beroep, zoals kantoormedewerkers of chauffeurs, hebben een verhoogd risico omdat langdurig zitten druk uitoefent op de perianale regio.

Zwangere vrouwen
Tijdens de zwangerschap en vooral bij de bevalling neemt de kans op veneuze druk en bloedingen in het anale gebied toe.

Sporters en krachttrainers
Atleten die regelmatig zware gewichten tillen of hoge fysieke inspanningen leveren, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van perianale hematomen door drukverhoging.

Patiënten met veneuze zwakte
Patiënten die aanleg hebben voor veneuze insufficiëntie, zoals spataderen of andere vaataandoeningen, lopen eveneens een groter risico.

Symptomen: Donker bultje met pijn aan de buitenkant van de anus

Een perianaal hematoom wordt gekenmerkt door een klein, vaak blauw of zwart gekleurd bultje aan de buitenkant van de anus. Dit anusbultje kan visueel lijken op uitwendige aambeien. De pijn varieert van mild tot ernstig en ontstaat meestal door de druk van de ontlasting. Deze pijn kan zelfs aanhouden nadat het bloed is gestold en kan twee tot vier dagen duren. De huid kan een typische blauwe tint vertonen. Daarnaast kunnen er bloedingen optreden tijdens de stoelgang als een bloedvat scheurt of barst.

Alarmsymptomen

Ernstige pijn in het anale gebied
Een plotselinge scherpe of stekende pijn nabij de anus kan wijzen op een perianaal hematoom, vooral als dit samengaat met een donker bultje.

Zwelling en verkleuring
Een blauwachtige of paarse zwelling aan de buitenkant van de anus is een klassiek alarmsymptoom dat niet genegeerd mag worden.

Bloedverlies
Hoewel het hematoom zelf niet leidt tot actief bloedverlies, kan de druk ervoor zorgen dat het hematoom barst, wat gepaard gaat met een kleine hoeveelheid bloedverlies.

Diagnose en onderzoeken

Andere aandoeningen, zoals aambeien, kunnen vergelijkbare symptomen veroorzaken. Patiënten met een knobbeltje of bolling rond de anus, en/of milde tot ernstige anuspijn, worden geadviseerd een arts te raadplegen. De arts zal doorgaans een visuele inspectie uitvoeren van het anusbultje en kan vaak op basis van het uiterlijk en de symptomen een diagnose stellen.

Behandeling van perianaal hematoom

Zelfzorg

Perianaale hematomen zijn vaak eenvoudig te behandelen en verdwijnen meestal vanzelf. Indien de patiënt bezorgd is, is het raadzaam om een arts te bezoeken voor controle. Intussen kunnen enkele maatregelen helpen om pijn en ongemak te verlichten:

• Het gebruik van vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals paracetamol, kan de pijn verlichten.
• Een koel kompres kan de anuspijn verminderen.
• Een donutvormig kussen kan de druk tijdens het zitten verlichten.
• Het consumeren van veel vezels en meer water drinken kan de ontlasting verzachten en overbelasting voorkomen.
• Het vermijden van inspannende activiteiten en zwaar tillen totdat het probleem is opgelost, kan helpen.

Professionele medische zorg

Als de symptomen aanhouden, kan de arts het gebied verder onderzoeken. Soms kan een chirurgische ingreep nodig zijn, waarbij het bloedstolsel wordt geopend nadat het gebied plaatselijk is verdoofd. De arts zal de wonde reinigen en openlaten om verdere bloedafvoer mogelijk te maken. De wonde sluit meestal spontaan binnen één à twee dagen. Gedurende deze tijd moet het gebied schoon worden gehouden door regelmatig te reinigen met een milde zeep en water, en door het dragen van een kussen totdat de wond volledig gesloten en droog is.

Prognose

Spontaan herstel
In de meeste gevallen geneest een perianaal hematoom spontaan binnen enkele dagen tot weken. De zwelling neemt langzaam af naarmate het bloed stolt en door het lichaam wordt afgebroken.

Medische ingrepen en herstelduur
Bij grotere hematomen of ernstige pijn kan een medische ingreep nodig zijn, zoals het draineren van het bloed. Dit versnelt het herstelproces aanzienlijk.

Recidiefkans
De kans op een terugkerend perianaal hematoom is relatief klein, mits risicofactoren zoals obstipatie en zwaar tillen worden aangepakt.

Complicaties van perianaal hematoom

Indien onbehandeld, kan een stolsel zich ontwikkelen. Dit stolsel kan mogelijk loskomen van de vaatwand, wat kan leiden tot ernstige complicaties zoals een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen) of een beroerte. Het is essentieel om een arts te raadplegen als de symptomen aanhouden of verergeren.

Preventie

Preventie van perianaale hematomen kan worden bereikt door het nemen van enkele proactieve stappen:

• Regelmatige lichaamsbeweging: Beweging stimuleert een goede bloedcirculatie en kan helpen om druk op de aderen te verminderen.
• Gezond gewicht behouden: Het handhaven van een gezond gewicht vermindert de druk op de bloedvaten rondom de anus.
• Voorkom constipatie: Eet een vezelrijk dieet en drink voldoende water om de ontlasting te verzachten en overmatige inspanning te voorkomen.
• Vermijd zwaar tillen: Probeer zware gewichten en overmatige fysieke inspanning te vermijden.
• Gebruik goede technieken tijdens stoelgang: Vermijd krachtige persen en probeer een rustige en regelmatige stoelgang te hebben.
• Beperk tijd zittend: Zorg voor voldoende afwisseling tussen zitten en staan om druk op het anale gebied te verminderen.
• Raadpleeg een arts bij anale pijn: Bij aanhoudende of verergerende symptomen is het belangrijk om tijdig medische hulp te zoeken.

Praktische tips voor het omgaan met een perianaal hematoom

Een perianaal hematoom is een ophoping van bloed rond de anus, vaak als gevolg van een beschadiging van bloedvaten door overmatige druk, bijvoorbeeld door constipatie, hevig hoesten of bevalling. Het kan zich presenteren als een pijnlijke, blauwe of paarse zwelling aan de rand van de anus. Hoewel het meestal geen ernstige aandoening is, kan het behoorlijk ongemak veroorzaken. Het is belangrijk om te weten hoe je het beste met een perianaal hematoom kunt omgaan om pijn te verlichten, het genezingsproces te bevorderen en verdere complicaties te voorkomen.

Pas je dieet aan om constipatie te voorkomen

Constipatie is een belangrijke oorzaak van perianaal hematoom, omdat het de druk op het rectum en de anus verhoogt tijdens het ontlasten. Om dit te voorkomen, is het essentieel om je dieet aan te passen en voldoende vezels te consumeren. Eet meer groenten, fruit, volle granen en peulvruchten, die rijk zijn aan vezels en helpen om de stoelgang te vergemakkelijken. Drink ook veel water om je darmen goed gehydrateerd te houden. Het kan ook nuttig zijn om regelmatig kleinere maaltijden te eten en grote hoeveelheden vet of suiker te vermijden, aangezien deze de stoelgang kunnen vertragen.

Gebruik verzachtende middelen voor de ontlasting

Als je last hebt van een perianaal hematoom, kan het helpen om laxeermiddelen of verzachtende middelen voor de ontlasting te gebruiken om de druk op het anale gebied te verminderen. Overleg met je arts welke middelen voor jou geschikt zijn, zoals oplosbare vezels of milde laxeermiddelen. Deze middelen kunnen helpen om de ontlasting zachter te maken, waardoor de pijn en druk tijdens het poepen vermindert en het genezingsproces van het hematoom wordt bevorderd.

Pas warm/koud therapie toe om de pijn te verlichten

Warmte- of koudtherapie kan de pijn van een perianaal hematoom aanzienlijk verlichten. Het aanbrengen van een warm kompres of het nemen van een zitbad met warm water kan de bloedsomloop bevorderen en de pijn verlichten. Zorg ervoor dat het water niet te heet is, omdat dit de huid kan irriteren. Aan de andere kant kan het aanbrengen van een koud kompres of ijs in een doek ook helpen om de zwelling te verminderen en de pijn te verlichten. Breng de koude kompressen in korte intervallen van 10-15 minuten aan om schade aan de huid te voorkomen.

Zorg voor een goede hygiëne na de ontlasting

Een goede hygiëne is essentieel om infecties te voorkomen en de genezing van een perianaal hematoom te bevorderen. Maak je anus na de ontlasting schoon met zacht toiletpapier of gebruik ongeparfumeerde vochtige doekjes die speciaal voor de gevoelige huid zijn ontwikkeld. Vermijd het gebruik van agressieve of geparfumeerde producten, aangezien deze de huid kunnen irriteren en het hematoom kunnen verergeren. Het is ook raadzaam om je handen goed te wassen na het schoonmaken van het gebied om de verspreiding van bacteriën te voorkomen.

Vermijd zitten voor lange periodes

Langdurig zitten kan de druk op het perianaal hematoom verhogen en de pijn verergeren. Probeer te voorkomen dat je langdurig zit, vooral op harde oppervlakken. Als je veel moet zitten, probeer dan een kussen of een speciaal zadelkussen te gebruiken dat je helpt om de druk van het anale gebied te verlichten. Sta regelmatig op en loop een beetje rond om de bloedsomloop te bevorderen en de druk op de zwelling te verminderen.

Verlicht de pijn met pijnstillers

Als je pijn ervaart door een perianaal hematoom, kunnen vrij verkrijgbare pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen helpen om de pijn te verlichten. Raadpleeg je arts voor advies over welke pijnstillers het beste voor je zijn, vooral als je andere medische aandoeningen hebt of medicijnen gebruikt. Het is belangrijk om de voorgeschreven dosis niet te overschrijden en te letten op bijwerkingen, zoals maagklachten bij het gebruik van ibuprofen.

Verzorg je hematoom met een zalf of crème

Er zijn verschillende crèmes of zalven beschikbaar die kunnen helpen bij het verlichten van de pijn en het bevorderen van de genezing van een perianaal hematoom. Deze producten bevatten vaak ingrediënten zoals hydrocortison of lidocaïne, die helpen om de pijn en ontsteking te verminderen. Raadpleeg je arts voordat je een product gebruikt om er zeker van te zijn dat het veilig voor je is en je geen allergieën hebt voor de ingrediënten.

Overleg met je arts bij aanhoudende of verergerende symptomen

In de meeste gevallen zal een perianaal hematoom vanzelf genezen met de juiste zorg en aandacht. Als de symptomen echter aanhouden, verergeren of gepaard gaan met hevige pijn, koorts of andere tekenen van infectie, is het belangrijk om contact op te nemen met je arts. Aanhoudende pijn of zwelling kan wijzen op een complicatie, zoals een infectie of een trombose, die mogelijk een andere behandeling vereist.

Overweeg chirurgische ingreep bij ernstige gevallen

In zeldzame gevallen kan een perianaal hematoom zo groot worden dat het niet vanzelf geneest of het ongemak ernstig is. Als dit het geval is, kan een arts overwegen om de zwelling chirurgisch te verwijderen. Dit gebeurt meestal onder lokale verdoving en wordt alleen gedaan wanneer andere behandelingen geen resultaat hebben gehad. Het is belangrijk om te weten dat dit in de meeste gevallen niet nodig is, maar het kan een oplossing zijn voor ernstige gevallen.

Wees geduldig, het herstel kan enige tijd duren

Het herstel van een perianaal hematoom kan enige tijd duren, afhankelijk van de grootte en ernst van de zwelling. Wees geduldig en geef je lichaam de tijd om te genezen. Blijf goed voor jezelf zorgen, houd het gebied schoon en voorkom verdere druk of irritatie. Als je je aan de richtlijnen houdt en aandacht besteedt aan je dieet en hygiëne, zul je merken dat de zwelling en pijn na verloop van tijd afnemen.

Controleer regelmatig op nieuwe symptomen

Ook al gaat het hematoom in de meeste gevallen vanzelf weg, het is belangrijk om regelmatig op je gezondheid te letten. Controleer het gebied regelmatig op veranderingen, zoals toenemende pijn, roodheid, pus of andere tekenen van infectie. Als je nieuwe symptomen ervaart, neem dan contact op met je arts om ervoor te zorgen dat je de juiste zorg krijgt en geen complicaties ontwikkelt.

Misvattingen rond perianaal hematoom

Perianaal hematoom, een aandoening die wordt gekarakteriseerd door bloedingen in het gebied rondom de anus, is vaak onderwerp van misverstanden. Veel mensen denken dat de aandoening altijd gepaard gaat met ernstige symptomen of dat het een zeldzame aandoening is. Dit leidt vaak tot onjuiste conclusies over de oorzaak, het herstelproces en de behandelingsmogelijkheden van perianaal hematoom.

Perianaal hematoom komt alleen voor bij ouderen

Een veelvoorkomende misvatting is dat perianaal hematoom uitsluitend voorkomt bij ouderen. Hoewel het inderdaad vaker voorkomt naarmate iemand ouder wordt, bijvoorbeeld als gevolg van een verzwakt vaatstelsel of verminderde elasticiteit van de huid, kan perianaal hematoom ook jongere mensen treffen. Het kan bijvoorbeeld optreden na intensieve fysieke activiteiten, langdurig zitten of door het gebruik van bepaalde medicijnen die de bloeddruk beïnvloeden.

Perianaal hematoom gaat altijd gepaard met hevige pijn

Hoewel pijn een belangrijk symptoom kan zijn bij perianaal hematoom, is het niet altijd het geval. Bij sommige mensen is de pijn mild of zelfs afwezig, terwijl anderen hevige pijn kunnen ervaren, vooral bij het zitten of tijdens de stoelgang. De mate van pijn hangt vaak af van de omvang en locatie van het hematoom, evenals van eventuele complicaties zoals infecties van de huidinfectie.

Perianaal hematoom wordt altijd veroorzaakt door een trauma

Hoewel perianaal hematoom vaak wordt veroorzaakt door fysieke trauma’s zoals een val, overbelasting of een ingreep, kunnen er ook andere oorzaken zijn. Het kan ontstaan door verhoogde druk in het perianaal gebied, zoals bij obstipatie of zwangerschap, wat leidt tot het barsten van bloedvaten. Soms is er geen duidelijk trauma zichtbaar, wat de aandoening nog onduidelijker maakt.

Je kunt een perianaal hematoom zelf behandelen zonder medische hulp

Veel mensen denken dat perianaal hematoom vanzelf zal genezen zonder tussenkomst van een arts. Hoewel kleine hematomen vaak vanzelf genezen, is het belangrijk om bij twijfel altijd medische hulp in te schakelen. Bij ernstigere hematomen, vooral als ze gepaard gaan met hevige pijn, zwelling of tekenen van infectie, is professionele behandeling noodzakelijk om complicaties te voorkomen.

Perianaal hematoom is een zeldzame aandoening

Perianaal hematoom wordt vaak als zeldzaam beschouwd, maar dit is niet het geval. De aandoening komt veel vaker voor dan vaak wordt aangenomen, vooral bij mensen die bepaalde risicofactoren hebben, zoals een voorgeschiedenis van darmenproblemen, obesitas, of bloedonderzoeken die afwijkingen vertonen. Het is belangrijk om je bewust te zijn van de symptomen en risico's om snel actie te ondernemen.

Perianaal hematoom kan niet worden voorkomen

Een veelvoorkomende misvatting is dat perianaal hematoom onvermijdelijk is en niet voorkomen kan worden. In werkelijkheid kunnen verschillende voorzorgsmaatregelen worden genomen om het risico te verkleinen. Dit omvat het voorkomen van langdurige druk op het gebied, het handhaven van een gezond gewicht, het behandelen van constipatie en het vermijden van overmatige fysieke belasting. Het aanpassen van je evenwichtig voedingspatroon kan bijvoorbeeld helpen bij het bevorderen van een gezonde spijsvertering en het voorkomen van verstoppingen.

Perianaal hematoom heeft altijd een chirurgische ingreep nodig

Niet alle gevallen van perianaal hematoom vereisen een chirurgische ingreep. Vaak kan de aandoening conservatief worden behandeld met maatregelen zoals koude kompressen, pijnstilling en rust. In ernstigere gevallen, wanneer het hematoom groot is of er complicaties optreden, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn. Het is echter niet altijd de eerste behandelingsoptie.

Lees verder

• Hematoom: Bloed buiten bloedvaten met blauwe plekken
• Anorectale aandoeningen: Problemen rond anus en rectum
• Anusbultjes (anale knobbeltjes): Oorzaken en symptomen