Perianaal hematoom: Donker bultje & pijn aan buitenkant anus
Een perianaal hematoom (perianale trombose) is een verzameling bloed in de huid rond de anus. Hierdoor ontstaat een donker bultje op de buitenkant van de anus. Dit gaat vaak gepaard met pijn, vooral bij het maken van een stoelgang, al komen ook andere symptomen mogelijk tot uiting. Dit anusbultje ontstaat vaak door een klein trauma waardoor een scheur ontstaat in een adertje dat bloed uit de anus afvoert. Zwaar tillen en een zwangerschap zijn enkele risicofactoren voor deze pijnlijke aandoening. De behandelingsopties liggen tussen conservatief (niets doen) of een chirurgische insnijding van het bultje. De vooruitzichten van perianale hematomen zijn zeer goed, al komen zelden ook complicaties tot uiting.- Epidemiologie
- Mechanisme
- Oorzaken: Scheur in een ader die bloed uit de anus afvoert
- Risicofactoren voor perianaal hematoom
- Risicogroepen
- Symptomen: Donker bultje met pijn aan de buitenkant van de anus
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling van perianaal hematoom
- Zelfzorg
- Professionele medische zorg
- Prognose
- Complicaties van perianaal hematoom
- Preventie
- Praktische tips voor het omgaan met een perianaal hematoom
- Pas je dieet aan om constipatie te voorkomen
- Gebruik verzachtende middelen voor de ontlasting
- Pas warm/koud therapie toe om de pijn te verlichten
- Zorg voor een goede hygiëne na de ontlasting
- Vermijd zitten voor lange periodes
- Verlicht de pijn met pijnstillers
- Verzorg je hematoom met een zalf of crème
- Overleg met je arts bij aanhoudende of verergerende symptomen
- Overweeg chirurgische ingreep bij ernstige gevallen
- Wees geduldig, het herstel kan enige tijd duren
- Controleer regelmatig op nieuwe symptomen
- Misvattingen rond perianaal hematoom
- Perianaal hematoom komt alleen voor bij ouderen
- Perianaal hematoom gaat altijd gepaard met hevige pijn
- Perianaal hematoom wordt altijd veroorzaakt door een trauma
- Je kunt een perianaal hematoom zelf behandelen zonder medische hulp
- Perianaal hematoom is een zeldzame aandoening
- Perianaal hematoom kan niet worden voorkomen
- Perianaal hematoom heeft altijd een chirurgische ingreep nodig
Epidemiologie
Incidentie en prevalentieHet perianaal hematoom komt relatief vaak voor en kan bij patiënten van alle leeftijden ontstaan. De exacte prevalentie is niet volledig bekend, maar het is een veelvoorkomende aandoening die in de dagelijkse praktijk van huisartsen en proctologen regelmatig wordt gezien. Vooral volwassenen tussen de 20 en 50 jaar worden het meest getroffen.
De incidentie is licht verhoogd bij patiënten die een zittend beroep hebben of regelmatig drukverhogende activiteiten uitvoeren, zoals zwaar tillen of intensieve sportbeoefening.
Geslacht en leeftijdsverdeling
Het perianaal hematoom komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen. Er is echter een hogere incidentie bij volwassenen in vergelijking met kinderen en ouderen, wat grotendeels wordt toegeschreven aan risicofactoren zoals zware lichamelijke inspanning, obstipatie en zwangerschap.
Geografische verschillen
Wereldwijd wordt het perianaal hematoom frequent gediagnosticeerd, met geen duidelijke geografische verschillen. In landen waar de voedingsgewoonten weinig vezels bevatten, komt obstipatie vaker voor, wat een hoger risico op perianale hematomen geeft.
Mechanisme
PathofysiologieEen perianaal hematoom ontstaat door een acute bloeding in een klein bloedvat nabij de anus, meestal een veneuze bloeding. Dit leidt tot een onderhuids bloeduitstorting, die zich uit in een pijnlijk donkerblauw bultje aan de buitenzijde van de anus. De bloeding ontstaat vaak plotseling door een verhoogde druk in het veneuze systeem rondom de anus.
Rol van drukverhogende factoren
Drukverhogende situaties spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van het hematoom. Denk hierbij aan:
- Persen tijdens de stoelgang bij obstipatie
- Zwaar tillen of intensieve krachttraining
- Hoesten of niezen, waarbij plotselinge druk ontstaat
Impact van veneuze zwakte
Patiënten met een verzwakt veneus systeem hebben een verhoogde kans op perianale hematomen. Bij deze patiënten kunnen de vaatwanden minder goed tegen drukverhogingen en scheuren ze sneller, met een bloeding tot gevolg.
Oorzaken: Scheur in een ader die bloed uit de anus afvoert
Een perianaal hematoom is een ophoping van bloed in de weefsels rondom de anus. Het hematoom ontstaat door een scheur in een bloedvat onder de anushuid dat verantwoordelijk is voor het afvoeren van bloed uit de anus. Zodra deze scheur is ontstaan, verzamelt bloed zich snel, vaak binnen enkele uren.
Een zwangerschap is een risicofactor voor een perianaal hematoom / Bron: PublicDomainPictures, PixabayRisicofactoren voor perianaal hematoom
Er zijn verschillende factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan van een perianaal hematoom, waaronder:- Anale seks: Deze activiteit kan leiden tot direct trauma aan de anus en omliggende weefsels.
- Chirurgie: Een perianaal hematoom kan ontstaan als gevolg van directe verwondingen tijdens operaties in het anale gebied.
- Constipatie: Overmatige inspanning tijdens de stoelgang kan leiden tot scheuren in de bloedvaten.
- Krachtige stoelgang: Een sterke druk tijdens de stoelgang kan de bloedvaten scheuren.
- Zwangerschap: Tijdens de zwangerschap oefent de baarmoeder druk uit op de bloedvaten rondom de anus, wat het risico op het ontwikkelen van een hematoom verhoogt.
- Gewichtheffen: Het tillen van zware gewichten kan de druk op de bloedvaten verhogen en bijdragen aan het ontstaan van een hematoom.
- Invasieve medische procedures: Medische apparatuur zoals een proctoscopie of inwendig kijkonderzoek kan de bloedvaten in het perianale gebied beschadigen.
- Krachtig hoesten: Dit kan de druk in de bloedvaten rondom de anus verhogen en bijdragen aan de ontwikkeling van een hematoom.
- Zittende levensstijl: Langdurig zitten zonder beweging kan de druk op de anus verhogen en het risico op een hematoom vergroten.
- Overbelasting: Overmatige fysieke inspanning kan ook bijdragen aan de ontwikkeling van een perianaal hematoom.
Risicogroepen
Patiënten met een zittend beroepMensen met een zittend beroep, zoals kantoormedewerkers of chauffeurs, hebben een verhoogd risico omdat langdurig zitten druk uitoefent op de perianale regio.
Zwangere vrouwen
Tijdens de zwangerschap en vooral bij de bevalling neemt de kans op veneuze druk en bloedingen in het anale gebied toe.
Sporters en krachttrainers
Atleten die regelmatig zware gewichten tillen of hoge fysieke inspanningen leveren, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van perianale hematomen door drukverhoging.
Patiënten met veneuze zwakte
Patiënten die aanleg hebben voor veneuze insufficiëntie, zoals spataderen of andere vaataandoeningen, lopen eveneens een groter risico.
Symptomen: Donker bultje met pijn aan de buitenkant van de anus
Een perianaal hematoom wordt gekenmerkt door een klein, vaak blauw of zwart gekleurd bultje aan de buitenkant van de anus. Dit anusbultje kan visueel lijken op uitwendige aambeien. De pijn varieert van mild tot ernstig en ontstaat meestal door de druk van de ontlasting. Deze pijn kan zelfs aanhouden nadat het bloed is gestold en kan twee tot vier dagen duren. De huid kan een typische blauwe tint vertonen. Daarnaast kunnen er bloedingen optreden tijdens de stoelgang als een bloedvat scheurt of barst.Alarmsymptomen
Ernstige pijn in het anale gebiedEen plotselinge scherpe of stekende pijn nabij de anus kan wijzen op een perianaal hematoom, vooral als dit samengaat met een donker bultje.
Zwelling en verkleuring
Een blauwachtige of paarse zwelling aan de buitenkant van de anus is een klassiek alarmsymptoom dat niet genegeerd mag worden.
Bloedverlies
Hoewel het hematoom zelf niet leidt tot actief bloedverlies, kan de druk ervoor zorgen dat het hematoom barst, wat gepaard gaat met een kleine hoeveelheid bloedverlies.
Diagnose en onderzoeken
Andere aandoeningen, zoals aambeien, kunnen vergelijkbare symptomen veroorzaken. Patiënten met een knobbeltje of bolling rond de anus, en/of milde tot ernstige anuspijn, worden geadviseerd een arts te raadplegen. De arts zal doorgaans een visuele inspectie uitvoeren van het anusbultje en kan vaak op basis van het uiterlijk en de symptomen een diagnose stellen.Behandeling van perianaal hematoom
Veel water drinken is belangrijk / Bron: Jarmoluk, PixabayZelfzorg
Perianaale hematomen zijn vaak eenvoudig te behandelen en verdwijnen meestal vanzelf. Indien de patiënt bezorgd is, is het raadzaam om een arts te bezoeken voor controle. Intussen kunnen enkele maatregelen helpen om pijn en ongemak te verlichten:- Het gebruik van vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals paracetamol, kan de pijn verlichten.
- Een koel kompres kan de anuspijn verminderen.
- Een donutvormig kussen kan de druk tijdens het zitten verlichten.
- Het consumeren van veel vezels en meer water drinken kan de ontlasting verzachten en overbelasting voorkomen.
- Het vermijden van inspannende activiteiten en zwaar tillen totdat het probleem is opgelost, kan helpen.
Professionele medische zorg
Als de symptomen aanhouden, kan de arts het gebied verder onderzoeken. Soms kan een chirurgische ingreep nodig zijn, waarbij het bloedstolsel wordt geopend nadat het gebied plaatselijk is verdoofd. De arts zal de wonde reinigen en openlaten om verdere bloedafvoer mogelijk te maken. De wonde sluit meestal spontaan binnen één à twee dagen. Gedurende deze tijd moet het gebied schoon worden gehouden door regelmatig te reinigen met een milde zeep en water, en door het dragen van een kussen totdat de wond volledig gesloten en droog is.Prognose
Spontaan herstelIn de meeste gevallen geneest een perianaal hematoom spontaan binnen enkele dagen tot weken. De zwelling neemt langzaam af naarmate het bloed stolt en door het lichaam wordt afgebroken.
Medische ingrepen en herstelduur
Bij grotere hematomen of ernstige pijn kan een medische ingreep nodig zijn, zoals het draineren van het bloed. Dit versnelt het herstelproces aanzienlijk.
Recidiefkans
De kans op een terugkerend perianaal hematoom is relatief klein, mits risicofactoren zoals obstipatie en zwaar tillen worden aangepakt.
Complicaties van perianaal hematoom
Indien onbehandeld, kan een stolsel zich ontwikkelen. Dit stolsel kan mogelijk loskomen van de vaatwand, wat kan leiden tot ernstige complicaties zoals een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen) of een beroerte. Het is essentieel om een arts te raadplegen als de symptomen aanhouden of verergeren.Preventie
Preventie van perianaale hematomen kan worden bereikt door het nemen van enkele proactieve stappen:- Regelmatige lichaamsbeweging: Beweging stimuleert een goede bloedcirculatie en kan helpen om druk op de aderen te verminderen.
- Gezond gewicht behouden: Het handhaven van een gezond gewicht vermindert de druk op de bloedvaten rondom de anus.
- Voorkom constipatie: Eet een vezelrijk dieet en drink voldoende water om de ontlasting te verzachten en overmatige inspanning te voorkomen.
- Vermijd zwaar tillen: Probeer zware gewichten en overmatige fysieke inspanning te vermijden.
- Gebruik goede technieken tijdens stoelgang: Vermijd krachtige persen en probeer een rustige en regelmatige stoelgang te hebben.
- Beperk tijd zittend: Zorg voor voldoende afwisseling tussen zitten en staan om druk op het anale gebied te verminderen.
- Raadpleeg een arts bij anale pijn: Bij aanhoudende of verergerende symptomen is het belangrijk om tijdig medische hulp te zoeken.
