Perianaal hematoom: Donker bultje & pijn aan buitenkant anus

Een perianaal hematoom (perianale trombose) is een verzameling bloed in de huid rond de anus. Hierdoor ontstaat een donker bultje op de buitenkant van de anus. Dit gaat vaak gepaard met pijn, vooral bij het maken van een stoelgang, al komen ook andere symptomen mogelijk tot uiting. Dit anusbultje ontstaat vaak door een klein trauma waardoor een scheur ontstaat in een adertje dat bloed uit de anus afvoert. Zwaar tillen en een zwangerschap zijn enkele risicofactoren voor deze pijnlijke aandoening. De behandelingsopties liggen tussen conservatief (niets doen) of een chirurgische insnijding van het bultje. De vooruitzichten van perianale hematomen zijn zeer goed, al komen zelden ook complicaties tot uiting.

• Oorzaken: Scheur in een ader die bloed uit de anus afvoert
• Risicofactoren voor perianaal hematoom
• Symptomen: Donker bultje met pijn aan de buitenkant van de anus
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van perianaal hematoom
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties van perianaal hematoom
• Preventie

Oorzaken: Scheur in een ader die bloed uit de anus afvoert

Een perianaal hematoom is een ophoping van bloed in de weefsels rondom de anus. Het hematoom ontstaat door een scheur in een bloedvat onder de anushuid dat verantwoordelijk is voor het afvoeren van bloed uit de anus. Zodra deze scheur is ontstaan, verzamelt bloed zich snel, vaak binnen enkele uren.

Risicofactoren voor perianaal hematoom

Er zijn verschillende factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan van een perianaal hematoom, waaronder:

• Anale seks: Deze activiteit kan leiden tot direct trauma aan de anus en omliggende weefsels.
• Chirurgie: Een perianaal hematoom kan ontstaan als gevolg van directe verwondingen tijdens operaties in het anale gebied.
• Constipatie: Overmatige inspanning tijdens de stoelgang kan leiden tot scheuren in de bloedvaten.
• Krachtige stoelgang: Een sterke druk tijdens de stoelgang kan de bloedvaten scheuren.
• Zwangerschap: Tijdens de zwangerschap oefent de baarmoeder druk uit op de bloedvaten rondom de anus, wat het risico op het ontwikkelen van een hematoom verhoogt.
• Gewichtheffen: Het tillen van zware gewichten kan de druk op de bloedvaten verhogen en bijdragen aan het ontstaan van een hematoom.
• Invasieve medische procedures: Medische apparatuur zoals een proctoscopie of inwendig kijkonderzoek kan de bloedvaten in het perianale gebied beschadigen.
• Krachtig hoesten: Dit kan de druk in de bloedvaten rondom de anus verhogen en bijdragen aan de ontwikkeling van een hematoom.
• Zittende levensstijl: Langdurig zitten zonder beweging kan de druk op de anus verhogen en het risico op een hematoom vergroten.
• Overbelasting: Overmatige fysieke inspanning kan ook bijdragen aan de ontwikkeling van een perianaal hematoom.

Symptomen: Donker bultje met pijn aan de buitenkant van de anus

Een perianaal hematoom wordt gekenmerkt door een klein, vaak blauw of zwart gekleurd bultje aan de buitenkant van de anus. Dit anusbultje kan visueel lijken op uitwendige aambeien. De pijn varieert van mild tot ernstig en ontstaat meestal door de druk van de ontlasting. Deze pijn kan zelfs aanhouden nadat het bloed is gestold en kan twee tot vier dagen duren. De huid kan een typische blauwe tint vertonen. Daarnaast kunnen er bloedingen optreden tijdens de stoelgang als een bloedvat scheurt of barst.

Diagnose en onderzoeken

Andere aandoeningen, zoals aambeien, kunnen vergelijkbare symptomen veroorzaken. Patiënten met een knobbeltje of bolling rond de anus, en/of milde tot ernstige anuspijn, worden geadviseerd een arts te raadplegen. De arts zal doorgaans een visuele inspectie uitvoeren van het anusbultje en kan vaak op basis van het uiterlijk en de symptomen een diagnose stellen.

Behandeling van perianaal hematoom

Zelfzorg

Perianaale hematomen zijn vaak eenvoudig te behandelen en verdwijnen meestal vanzelf. Indien de patiënt bezorgd is, is het raadzaam om een arts te bezoeken voor controle. Intussen kunnen enkele maatregelen helpen om pijn en ongemak te verlichten:

• Het gebruik van vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals paracetamol, kan de pijn verlichten.
• Een koel kompres kan de anuspijn verminderen.
• Een donutvormig kussen kan de druk tijdens het zitten verlichten.
• Het consumeren van veel vezels en meer water drinken kan de ontlasting verzachten en overbelasting voorkomen.
• Het vermijden van inspannende activiteiten en zwaar tillen totdat het probleem is opgelost, kan helpen.

Professionele medische zorg

Als de symptomen aanhouden, kan de arts het gebied verder onderzoeken. Soms kan een chirurgische ingreep nodig zijn, waarbij het bloedstolsel wordt geopend nadat het gebied plaatselijk is verdoofd. De arts zal de wonde reinigen en openlaten om verdere bloedafvoer mogelijk te maken. De wonde sluit meestal spontaan binnen één à twee dagen. Gedurende deze tijd moet het gebied schoon worden gehouden door regelmatig te reinigen met een milde zeep en water, en door het dragen van een kussen totdat de wond volledig gesloten en droog is.

Prognose

De prognose voor perianaale hematomen is over het algemeen goed. De meeste hematomen verdwijnen vanzelf binnen enkele weken met minimale interventie. Symptomen kunnen variëren van mild tot ernstig, maar de meeste patiënten ervaren aanzienlijke verlichting met conservatieve behandelingen. Ernstige complicaties zijn zeldzaam, vooral als de aandoening op tijd wordt behandeld en de patiënt de aanbevolen zorgmaatregelen volgt.

Complicaties van perianaal hematoom

Indien onbehandeld, kan een stolsel zich ontwikkelen. Dit stolsel kan mogelijk loskomen van de vaatwand, wat kan leiden tot ernstige complicaties zoals een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen) of een beroerte. Het is essentieel om een arts te raadplegen als de symptomen aanhouden of verergeren.

Preventie

Preventie van perianaale hematomen kan worden bereikt door het nemen van enkele proactieve stappen:

• Regelmatige lichaamsbeweging: Beweging stimuleert een goede bloedcirculatie en kan helpen om druk op de aderen te verminderen.
• Gezond gewicht behouden: Het handhaven van een gezond gewicht vermindert de druk op de bloedvaten rondom de anus.
• Voorkom constipatie: Eet een vezelrijk dieet en drink voldoende water om de ontlasting te verzachten en overmatige inspanning te voorkomen.
• Vermijd zwaar tillen: Probeer zware gewichten en overmatige fysieke inspanning te vermijden.
• Gebruik goede technieken tijdens stoelgang: Vermijd krachtige persen en probeer een rustige en regelmatige stoelgang te hebben.
• Beperk tijd zittend: Zorg voor voldoende afwisseling tussen zitten en staan om druk op het anale gebied te verminderen.
• Raadpleeg een arts bij anale pijn: Bij aanhoudende of verergerende symptomen is het belangrijk om tijdig medische hulp te zoeken.

Lees verder

• Hematoom: Bloed buiten bloedvaten met blauwe plekken
• Anorectale aandoeningen: Problemen rond anus en rectum
• Anusbultjes (anale knobbeltjes): Oorzaken en symptomen