Proctitis: Ontsteking van de endeldarm (het rectum)

Bij proctitis is het slijmvlies van het rectum (de endeldarm) ontstoken. De endeldarm, die het uiterlijk heeft van een gespierde buis, is verbonden met het uiteinde van de dikke darm. Proctitis leidt onder andere tot pijn, ongemak, bloedingen en een afscheiding van pus of slijm. Inflammatoire darmaandoeningen en seksueel overdraagbare aandoeningen zijn enkele van de veel voorkomende oorzaken van de endeldarmontsteking. Medicatie en chirurgie zijn voorhanden voor het behandelen van de meeste oorzaken van proctitis. Veilige seks is de belangrijkste preventiemaatregelen voor het voorkomen van de meeste oorzaken van een endeldarmontsteking.

• Oorzaken proctitis
• Symptomen rectum: Pijnlijke en bloederige ontlasting
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Medicatie en chirurgie
• Prognose is uitstekend
• Complicaties ontsteking van de endeldarm
• Preventie via veilige seks

Oorzaken proctitis

Proctitis komt tot stand door vele mogelijke oorzaken:

• Een auto-immuunaandoening: Dit is gekoppeld met inflammatoire darmaandoeningen (ontstekingsaandoeningen van de darm) zoals colitis ulcerosa (chronische darmziekte met diarree, buikpijn en pijnlijke stoelgangsdrang) of de ziekte van Crohn (aandoening met buikpijn, diarree en gewichtsverlies).
• Een behandeling via bestraling (radiotherapie) voor eierstokkanker, rectale kanker of prostaatkanker (komt bij de meeste patiënten tot stand)
• Een infectie: een hiv-infectie, Salmonella-, Shigella- en Campylobacter-infecties
• Een niet-seksueel overdraagbare infectie: Infecties die de patiënt krijgt op een niet-seksuele manier komen minder vaak voor dan proctitis via een SOA.
• Een ophoping van eosinofielen (soort witte bloedcellen) in de wand van het rectum die enkel voorkomt bij kinderen jonger dan twee jaar
• Een seksueel overdraagbare aandoening (SOA): Proctitis veroorzaakt door SOA komt vaak voor bij patiënten die anale seks hebben gehad. SOA’s die proctitis veroorzaken omvatten gonorroe (symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan), herpes, chlamydia (bacteriële infectie met symptomen aan genitaliën), en lymphogranuloma venereum (zwelling van de lymfeklieren en genitaliën).
• Een trauma aan het rectum
• Het drinken van koemelk of borstvoeding van moeders die zuivelproducten eten
• Het gebruik van bepaalde geneesmiddelen zoals antibiotica: Deze doden bacteriën in de darmen waardoor de schadelijk schadelijke Clostridium difficile-bacteriën in het rectum gaan woekeren
• Het inbrengen van schadelijke stoffen in het rectum
• Na chirurgie aan het colon (dikke darm)

Symptomen rectum: Pijnlijke en bloederige ontlasting

De symptomen van proctitis zijn kortstondig of chronisch (weken, maanden of zelfs jaren). De patiënt heeft last van constipatie, diarree, zeer dunne of een bloederige ontlasting. Een anale bloeding, een rectale afscheiding (pus), rectale pijn of ongemak en tenesmen (aanhoudende, pijnlijke drang tot stoelgang) zijn andere kenmerken van de ontsteking van het rectum. De pijn komt voor aan de anus en ook aan de linkerkant van de buik. Daarnaast heeft de patiënt een gevoel van volheid in de darm.

Diagnose en onderzoeken

De arts voert een ontlastingsonderzoek uit om te kijken of een bacteriële infectie de oorzaak is van proctitis. Ook zijn een anoscopie (inwendig kijkonderzoek van de anus), colonoscopie (inwendig kijkonderzoek van de dikke darm), proctoscopie (inwendig kijkonderzoek van endeldarm en anus) en/of sigmoïdoscopie (inwendig kijkonderzoek van het laatste gedeelte van de dikke darm) nodig om de diagnose te bevestigen van een proctitis. Een bloedonderzoek onthult de aanwezigheid van een infectie of bloedverlies. Af en toe is een biopsie (stukje weefsel wegnemen) uit het rectum nodig wat de oorzaak aantoont van proctitis.

Behandeling: Medicatie en chirurgie

Wanneer de arts de oorzaak aanpakt van proctitis, verdwijnen of verminderen de symptomen meestal. De behandeling is daarom afhankelijk van de oorzaak. Antibiotica en antimycotica bestrijden de infectie als deze de oorzaak is van de ontsteking van de endeldarm. Corticosteroïden of mesalazine zetpillen zijn krachtige ontstekingsremmende medicijnen die de symptomen voor sommige patiënten verlichten. Patiënten met de ziekte van Crohn krijgen een behandeling met immunosuppressiva (medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken). Af en toe is een operatie nodig om een beschadigd gebied in vooral het spijsverteringskanaal te verwijderen. Daarnaast helpt het om een lauw zitbad te nemen. Eten voor het slapengaan is verder af te raden. Wel is het nuttig om voldoende te drinken maar cafeïne te vermijden omdat dit de darmen soms irriteert.

Prognose is uitstekend

Proctitis is goed te behandelen waardoor de resultaten uitstekend zijn.

Complicaties ontsteking van de endeldarm

Complicaties zijn een abces, anale fistels (vorming van abnormale tunnels tussen rectum en huid en rond anus), anemie (tekort aan rode bloedcellen door de rectale bloedingen), een rectovaginale fistel (bij vrouwen), ernstige bloedingen en zweren aan de binnenkant van het rectum.

Preventie via veilige seks

Veilig vrijen met een condoom is belangrijk om de verspreiding van de ziekte te voorkomen. Dit houdt ook in dat het hebben van meerdere partners het risico op proctitis verhoogt.