Rectale druk: Oorzaken van drukkend gevoel in rectum

Het rectum, oftewel de endeldarm, is het laatste gedeelte van de dikke darm. De ontlasting reist door het rectum voordat deze de anus verlaat. Het rectum ligt dicht bij veel andere bekkenorganen en bevindt zich meestal naast de onderste wervelkolom (het sacrum). Rectale druk verwijst naar een drukkend gevoel in het rectum, waardoor een patiënt het gevoel kan hebben constant naar het toilet te moeten. Dit ongemakkelijke en soms pijnlijke gevoel kan vaak worden veroorzaakt door aambeien of constipatie, maar er zijn ook andere mogelijke oorzaken. Het is belangrijk dat een arts de oorzaak van de rectale druk vaststelt, omdat de behandeling afhangt van de onderliggende oorzaak.

• Aambeien en drukkend gevoel in rectaal gebied
• Anaal abces of anale fistel
• Anale kloof en rectale druk
• Anuskanker
• Colitis ulcerosa
• Constipatie en druk in het rectum
• Fecale incontinentie
• Prostatitis
• Rectale prolaps en drukkende gevoelens in het rectum
• Reizigersdiarree
• Voedselvergiftiging en drukkend gevoel in het rectum
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Aambeien en drukkend gevoel in rectaal gebied

Aambeien zijn gezwollen aderen die zich in het rectum of rond de anus bevinden. Externe aambeien bevinden zich rond de anus en zijn vaak zichtbaar of voelbaar, terwijl interne aambeien zich binnenin het rectum bevinden en meestal niet zichtbaar zijn.

Symptomen die vaak gepaard gaan met aambeien zijn:

• Brandende gevoelens tijdens de stoelgang
• Kleine hoeveelheden bloed op toiletpapier na het passeren van ontlasting
• Jeuk in het rectum

Ongeveer de helft van de mensen heeft tegen de leeftijd van vijftig jaar wel eens aambeien gehad. Het risico op aambeien is groter tijdens de zwangerschap, vooral als er sprake is van een voorgeschiedenis van constipatie, en neemt toe met de leeftijd. Er zijn diverse behandelingsopties voor aambeien.

Anaal abces of anale fistel

Een anaal abces is een met pus gevuld gebied rond de anus dat ontstaat door een blokkade van een anaalklier, waardoor bacteriën zich gaan vermenigvuldigen. Wanneer een anaal abces onbehandeld blijft, kan het zich ontwikkelen tot een anale fistel, een abnormale tunnel die zich vormt tussen het rectum en de huid rondom de anus. Deze fistel kan leiden tot een getunneld gebied tussen het anorectale abces en de billen.

Symptomen van een anaal abces of anale fistel zijn onder andere:

• Gezwollen anus
• Een stinkende pusafscheiding uit de anus
• Koorts
• [Pijn[/P]

Patiënten met de ziekte van Crohn lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van een anaal abces of anale fistel. In sommige gevallen kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn voor de behandeling van een fistel.

Anale kloof en rectale druk

Anale kloven ontstaan wanneer de bekleding van het rectum of de anus scheurt. Deze scheuren kunnen ontstaan door het passeren van grote, harde stoelgangen of door het persen tijdens de stoelgang. Naast een drukkend gevoel in het rectum kan de patiënt ook last hebben van rectale bloedingen en pijn, vooral bij de stoelgang.

Anuskanker

De meeste gevallen van anuskanker zijn geassocieerd met het humaan papillomavirus (HPV). Veel mensen hebben HPV zonder symptomen of zonder een aandoening te ontwikkelen. De grootste risicogroepen zijn mannen die seksueel contact hebben met mannen, vrouwen die baarmoederhalskanker hebben gehad, en mensen die betrokken zijn geweest bij anale geslachtsgemeenschap, anale wratten hebben gehad, of hiv-positief zijn. Roken en een verzwakt immuunsysteem zijn ook risicofactoren. Symptomen van anuskanker kunnen onder andere lichte anale bloedingen, anale jeuk, pijn in de anus of een vol gevoel in de anale regio omvatten. Andere symptomen zijn abnormale afscheiding uit de anus, veranderingen in het ontlastingspatroon, obstipatie, buikpijn, diarree, en pijn bij het passeren van ontlasting. Het is belangrijk om een arts te raadplegen bij deze symptomen, zodat de behandeling zo snel mogelijk kan beginnen. De behandeling kan bestaan uit een combinatie van chirurgie, radiotherapie en chemotherapie, afhankelijk van de behoeften van de individuele patiënt.

Colitis ulcerosa

Colitis ulcerosa is een inflammatoire darmaandoening die ontstekingen en zweren veroorzaakt in de dikke darm, inclusief het rectum. Bij deze aandoening kunnen opflakkeringen optreden, afgewisseld met perioden zonder symptomen.

Tekenen van colitis ulcerosa zijn onder andere:

• Anemie (bloedarmoede)
• Bloed of etter in de ontlasting
• Buikkrampen
• Verlies van eetlust
• Koorts
• Misselijkheid
• Vermoeidheid

De exacte oorzaak van colitis ulcerosa is onbekend, maar een familiegeschiedenis van inflammatoire darmaandoeningen vormt een risicofactor.

Constipatie en druk in het rectum

Patiënten met obstipatie hebben moeite met het passeren van ontlasting en hebben mogelijk minder vaak stoelgang dan normaal. Constipatie kan leiden tot harde en droge ontlasting, wat kan bijdragen aan drukkende gevoelens in het rectum. Veel mensen ervaren af en toe constipatie, maar chronische obstipatie kan ongemakkelijk zijn en kan wijzen op andere maag- en darmaandoeningen.

Veel voorkomende symptomen van constipatie zijn:

• Drie stoelgangen of minder per week
• Het gevoel dat de darmen niet volledig zijn geleegd, zelfs niet na een stoelgang
• Ontlasting die klonterig, droog of hard is
• Pijn bij het persen tijdens het toiletbezoek

Occasionale constipatie kan vaak thuis worden behandeld met vrij verkrijgbare laxeermiddelen en door meer vezels te eten en voldoende water te drinken. Voor chronische constipatie kan de arts medicatie voorschrijven en aanvullende behandelingen aanbevelen.

Fecale incontinentie

Fecale incontinentie is een aandoening waarbij de patiënt geen controle heeft over de stoelgang, wat kan leiden tot onopzettelijke stoelgang vóór het bereiken van het toilet. Naast een drukkend gevoel in het rectum, kunnen patiënten ook slijm verliezen via de ontlasting. Vaak is er sprake van losse of diarreeachtige ontlasting. Chronische constipatie, zenuwbeschadiging of spierletsel kunnen bijdragen aan fecale incontinentie. Hoewel deze aandoening de kwaliteit van leven aanzienlijk kan beïnvloeden, zijn er verschillende behandelingen beschikbaar die de klachten kunnen verminderen of verlichten.

Prostatitis

Bij prostatitis is de prostaat, een kleine klier bij mannen die helpt bij de productie van sperma, ontstoken. Deze ontsteking is meestal het gevolg van een bacteriële infectie, maar kan soms ook zonder duidelijke oorzaak optreden.

Symptomen van prostatitis zijn onder andere:

• Bloed in de urine
• Braken
• Een constante drang om te plassen
• Pijnlijke ejaculatie
• Misselijkheid
• Moeilijk urineren
• Penispijn
• Pijn tussen het scrotum (balzak) en de anus
• Rectale druk

De behandeling van prostatitis is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Bij een bacteriële infectie kunnen antibiotica worden voorgeschreven.

Rectale prolaps en drukkende gevoelens in het rectum

Rectale prolaps (endeldarmverzakking) treedt op wanneer een deel van het rectum uit de anus naar buiten valt tijdens de stoelgang. Dit kan soms worden verward met aambeien.

Symptomen van rectale prolaps zijn onder andere:

• Een pijnlijke stoelgang
• Fecale incontinentie
• Moeite met het gevoel van de noodzaak tot ontlasting
• Slijm uit het rectum

Zonder behandeling kan een rectale prolaps verergeren. In sommige gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn om de verzakking te corrigeren.

Reizigersdiarree

Reizigersdiarree is een spijsverteringsaandoening die vaak acute diarree en buikkrampen veroorzaakt, meestal door het eten van besmet voedsel of drinken van besmet water. Kenmerkende symptomen zijn diarree, misselijkheid, buikpijn, koorts, een opgeblazen gevoel in de maag en soms ook een drukkend gevoel in het rectum.

Voedselvergiftiging en drukkend gevoel in het rectum

Voedselvergiftiging is een acute infectie van het spijsverteringskanaal veroorzaakt door het eten van voedsel dat besmet is met bacteriën, virussen, parasieten of andere toxines (gifstoffen). Voedselvergiftiging ontstaat vaak door slechte voedselbereiding of -opslag. Veel voorkomende symptomen zijn misselijkheid, braken, diarree, buikpijn, koorts, en koude rillingen. Soms kan ook rectale druk optreden. Meestal herstellen patiënten met ondersteunende zorg, zoals rust, voldoende vochtinname en vrij verkrijgbare pijnstillers en koortsverlagende medicijnen. Het is essentieel om voldoende te drinken om uitdroging te voorkomen. Als braken of ernstige diarree aanhoudt, kan intraveneuze vochttoediening noodzakelijk zijn. Goede voedselbereiding en opslag, samen met frequent en grondig handen wassen, zijn de beste preventie tegen voedselvergiftiging.

Alarmsymptomen

Een patiënt moet een arts raadplegen als hij regelmatig rectale druk ervaart of symptomen van een acute infectie of bloeding heeft.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts neemt de gezondheidsgeschiedenis van de patiënt door en vraagt naar de aanwezige symptomen. Het is belangrijk dat de patiënt informatie verstrekt over wanneer de druk is begonnen en welke factoren de druk verergeren of verbeteren. Meestal voert de arts een lichamelijk onderzoek van het rectum uit door middel van een digitaal rectaal onderzoek, waarbij een gehandschoende vinger in het rectum wordt ingebracht om afwijkingen zoals aambeien te detecteren.

Diagnostisch onderzoek

Aanvullende onderzoeken kunnen onder meer een anoscopie (inwendig kijkonderzoek van de anus) of een sigmoïdoscopie (inwendig kijkonderzoek van het laatste gedeelte van de dikke darm) omvatten. Deze onderzoeken maken gebruik van dunne apparaten met een camera en licht aan het uiteinde om de binnenkant van de darm te bekijken en eventuele problemen te identificeren. Daarnaast kunnen beeldvormende onderzoeken zoals röntgenfoto's, een CT-scan, of een MRI-scan worden ingezet om afwijkingen zoals tumoren, abcessen of fistels te visualiseren. Andere diagnostische tests kunnen een anorectale manometrie zijn, waarmee de gemiddelde druk in het rectum wordt gemeten.

Behandeling

De behandeling van rectale druk hangt af van de onderliggende oorzaak. Hieronder worden de gebruikelijke behandelmethoden voor de verschillende aandoeningen beschreven:

Aambeien

De behandeling van aambeien kan variëren van eenvoudige thuisremedies tot medische interventies:

• Vezelrijke voeding en voldoende hydratatie kunnen helpen bij het verzachten van de ontlasting en het verminderen van druk.
• Topische crèmes en zetpillen kunnen verlichting bieden van symptomen zoals jeuk en pijn.
• Voor ernstige gevallen kunnen minimale invasieve procedures zoals rubberbandligatie, sclerotherapie of coagulatietherapie nodig zijn.
• In sommige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn om aambeien te verwijderen.

Anaal abces of anale fistel

Behandeling van een anaalklierabces omvat meestal:

• Chirurgische drainage van het abces om pus en infectie te verwijderen.
• Bij anale fistels kan een operatie nodig zijn om de fistel te sluiten en de infectie te behandelen.
• Antibiotica kunnen worden voorgeschreven als er sprake is van een bacteriële infectie.

Anale kloof

Behandelingen voor anale kloven omvatten:

• Vezelrijke voeding en voldoende hydratatie om constipatie te voorkomen.
• Topische crèmes en zetpillen die vaak een plaatselijk verdovend middel bevatten om pijn te verlichten.
• Bij chronische kloven kan een chirurgische ingreep nodig zijn om de kloof te herstellen.

Anuskanker

De behandeling van anuskanker kan bestaan uit:

• Chirurgie om de tumor en omliggend weefsel te verwijderen.
• Chemotherapie en radiotherapie kunnen worden ingezet om kankercellen te doden en terugval te voorkomen.
• Opvolging en regelmatige controles zijn cruciaal om de voortgang te monitoren.

Colitis ulcerosa

Behandeling van colitis ulcerosa omvat:

• Medicijnen zoals ontstekingsremmers en immunosuppressiva om ontstekingen te verminderen.
• Laxeermiddelen en dieetveranderingen om symptomen te beheersen.
• In ernstige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn om delen van de dikke darm te verwijderen.

Constipatie

Behandelingen voor obstipatie omvatten:

• Vezelrijke voeding en voldoende hydratatie om de stoelgang te vergemakkelijken.
• Laxeermiddelen voor tijdelijke verlichting.
• Bij chronische obstipatie kan een arts aanbevelen om medicatie of aanvullende therapieën te gebruiken.

Fecale incontinentie

Behandeling van fecale incontinentie kan omvatten:

• Dieetveranderingen en vezelrijke voeding om de ontlasting te reguleren.
• Bekkenbodemtherapie om de spieren rond het rectum te versterken.
• In sommige gevallen kan een chirurgische ingreep nodig zijn.

Prostatitis

Behandeling van prostatitis kan bestaan uit:

• Antibiotica als de oorzaak bacterieel is.
• Ontstekingsremmende medicatie en pijnstillers om symptomen te verlichten.
• Bij chronische prostatitis kunnen andere behandelingsopties zoals fysiotherapie worden overwogen.

Rectale Prolaps

De behandeling van rectale prolaps kan bestaan uit:

• Chirurgische ingreep om het rectum weer op zijn plaats te brengen.
• Dieetveranderingen en vezelrijke voeding om obstipatie te voorkomen.

Reizigersdiarree

Behandeling van reizigersdiarree kan omvatten:

• Hydratatie met oraal rehydratiezout en over-the-counter antidiarrheal-middelen.
• Antibiotica kunnen soms nodig zijn bij ernstige gevallen.

Voedselvergiftiging

Behandeling van voedselvergiftiging omvat vaak:

• Voldoende hydratatie en rust.
• Medische hulp als de symptomen ernstig zijn of aanhouden.

Prognose

De prognose voor rectale druk varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak:

• Aambeien: Meestal goed met behandeling, hoewel aambeien terug kunnen komen.
• Anaal abces of anale fistel: Goede prognose na chirurgische behandeling, maar complicaties kunnen optreden.
• Anale kloof: Vaak goed met conservatieve behandeling, hoewel chronische kloven chirurgische interventie kunnen vereisen.
• Anuskanker: Prognose hangt af van de stadia van de kanker en de behandeling; vroegtijdige diagnose en behandeling verbeteren de uitkomst.
• Colitis ulcerosa: Prognose is variabel; medicatie kan symptomen onder controle houden, maar sommige patiënten vereisen chirurgie.
• Constipatie: Meestal goed met dieetveranderingen en medicatie; chronische gevallen kunnen complexer zijn.
• Fecale incontinentie: Prognose hangt af van de oorzaak; therapieën kunnen symptomen verbeteren.
• Prostatitis: Meestal goed met juiste behandeling; chronische prostatitis kan aanhoudende symptomen veroorzaken.
• Rectale prolaps: Goede prognose na chirurgische behandeling, hoewel recidief mogelijk is.
• Reizigersdiarree: Meestal goed met zelfzorg, maar ernstigere gevallen vereisen medische behandeling.
• Voedselvergiftiging: Meestal goed met zelfzorg, hoewel ernstige gevallen medische hulp vereisen.

Complicaties

Enkele mogelijke complicaties die kunnen optreden bij rectale druk zijn:

• Aambeien: Kan leiden tot bloedarmoede door aanhoudend bloeden.
• Anaal abces of anale fistel: Kan leiden tot terugkerende infecties en verzakkingen.
• Anale kloof: Kan chronisch worden en leiden tot verhoogde pijn en darmcomplicaties.
• Anuskanker: Kan metastaseren naar nabijgelegen structuren en veroorzaken van functionele problemen.
• Colitis ulcerosa: Kan leiden tot darmperforatie en verhoogd risico op darmkanker.
• Constipatie: Kan leiden tot aambeien of fecale impactie.
• Fecale incontinentie: Kan leiden tot sociaal isolement en emotionele stress.
• Prostatitis: Kan leiden tot chronische pijn en seksuele disfunctie.
• Rectale prolaps: Kan leiden tot weefselbeschadiging en terugkerende prolaps.
• Reizigersdiarree: Kan leiden tot uitdroging en elektrolytenstoornissen.
• Voedselvergiftiging: Kan leiden tot ernstige dehydratie en orgaanfalen in ernstige gevallen.

Preventie

Preventieve maatregelen voor de aandoeningen die rectale druk veroorzaken omvatten:

• Aambeien: Voeding met veel vezels, voldoende hydratatie en vermijden van langdurig zitten.
• Anaal abces of anale fistel: Goede hygiëne en regelmatige medische controle bij symptomen.
• Anale kloof: Vezelrijke voeding en goede toiletgewoonten.
• Anuskanker: Regelmatige screening en controle bij risicogroepen.
• Colitis ulcerosa: Gezonde voeding, stressmanagement en regelmatige medische opvolging.
• Constipatie: Vezelrijke voeding, voldoende hydratatie en regelmatige lichaamsbeweging.
• Fecale incontinentie: Bekkenbodemtraining en dieetveranderingen.
• Prostatitis: Gezonde levensstijl, regelmatige medische controle en goede hygiëne.
• Rectale prolaps: Vezelrijke voeding en adequate behandeling van constipatie.
• Reizigersdiarree: Veilig voedsel en water, en goede hygiëne tijdens reizen.
• Voedselvergiftiging: Hygiënische voedselbereiding en opslag, en regelmatig handen wassen.

Lees verder

• Aambeien: Gezwollen aderen in anus met rectale bloedingen
• Rectale prolaps: Endeldarmverzakking met verlies stoelgang
• Anale jeuk: Oorzaken van jeukende anus (pruritus ani)
• Anuskanker: Kanker aan anus met anale bloedingen en jeuk