Oogontsteking: symptomen, oorzaak, behandeling ontstoken oog

Oogontsteking symptomen zijn onder meer rode ogen, oogafscheiding en een branderig gevoel. Een oogontsteking of een ontstoken oog duidt vaak op conjunctivitis of een bindvliesontsteking. Bij deze vorm van oogontsteking is het slijmvlies (conjunctiva) van de ogen ontstoken. Conjunctivitis is van alle oogaandoeningen de meest voorkomende oorzaak van een rood oog. Een ontstoken oog is besmettelijk als de oorzaak een virus of een bacterie is. Een ontstoken oog dat wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld irritatie van contactlenzen of een allergie, is niet besmettelijk. De symptomen van een oogontsteking zijn onder meer rode ogen, oogafscheiding en een branderig gevoel. Behandeling van een oogontsteking hangt af van de onderliggende oorzaak. Er zijn ook voedingsmiddelen die goed zijn om te eten bij een oogontsteking. Een ontstoken oog is een vervelende klacht die vaak voorkomen kan worden door preventieve maatregelen, zoals het wassen van je handen voordat je je ogen of oogleden aanraakt.

• Wat is een oogontsteking?
• Oorzaken conjunctivitis
• Virale oogontsteking en bacteriële oogontsteking
• Allergische conjunctivitis
• Conjunctivitis door irritatie
• Ontstoken oog kan besmettelijk zijn
• Oogontsteking symptomen
• Complicaties
• Strontje en ooglidontsteking
• Dacryostenose en uveïtis
• Hoornvlieszweer
• Endoftalmitis
• Orbitale cellulitis
• Onderzoek en diagnose
• Huisarts inschakelen
• Onderzoek door de arts
• Oogontsteking behandeling
• Afwachtend beleid
• Oogbadjes
• Oogdruppels
• Behandelen van de onderliggende oorzaak
• Algemene adviezen bij oogontsteking
• Oogontsteking besmetting voorkomen
• Preventieve maatregelen
• Hygiëne
• Prognose van een ontstoken oog
• Voeding bij oogontsteking
• Essentiële vetzuren
• Antioxidanten
• Kruiden
• Voedsel om te vermijden

Wat is een oogontsteking?

Bij een conjunctivitis is het bindvlies of de slijmvliesbekleding dat het witte deel van het oog en de binnenkant van de oogleden bedekt, de zogeheten 'conjunctiva', ontstoken. In dit slijmvlies lopen fijne bloedvaatjes, die bij een oogontsteking uitzetten en zichtbaar zijn als een rood oog.

Oorzaken conjunctivitis

Een oogontsteking heeft een aantal verschillende oorzaken, zoals:

• virussen;
• bacteriën;
• allergieën;
• chemische stoffen in het oog;
• een vreemd voorwerp in het oog.

Virale oogontsteking en bacteriële oogontsteking

Virale conjunctivitis en bacteriële conjunctivitis kan aan aan één of beide ogen voorkomen. Virale conjunctivitis veroorzaakt meestal een waterige afscheiding. Bacteriële conjunctivitis produceert vaak een dikkere, geelgroene afscheiding. Beide types oogontsteking kunnen worden geassocieerd met een verkoudheid of symptomen van een luchtweginfectie, zoals keelpijn. Volwassenen en kinderen kunnen beide soorten oogontsteking ontwikkelen. Bacteriële conjunctivitis komt echter vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen.

Allergische conjunctivitis

Allergische conjunctivitis beïnvloedt beide ogen en is een reactie op een allergeen, zoals pollen (hooikoorts). In reactie op een allergeen, produceert je lichaam een antilichaam genaamd immunoglobuline E (IgE). Dit antilichaam triggert speciale cellen, genaamd mestcellen, in de slijmlaag van je ogen en luchtwegen waardoor inflammatoire stoffen vrijkomen, waaronder histamine. Onder invloed van vrijgekomen histamine krijg je last van een aantal allergische symptomen, waaronder rode of roze ogen. Ook kun je last krijgen van niezen en een waterige loopneus. In geval van allergische conjunctivitis, kun je intense jeuk en een branderig gevoel in de ogen ontwikkelen.

Conjunctivitis door irritatie

Een oogontsteking kan ook ontstaan als gevolg van irriterende stoffen (zoals shampoos, vuil, rook en zwembadchloor), het gebruik van contactlenzen, of een vreemd voorwerp in je oog. Dit kan gepaard gaan met tranende ogen en een slijmerige afscheiding. Meestal is deze vorm van oogontsteking binnen een dag of twee wel verdwenen, als de oorzaak is weggenomen.

Ontstoken oog kan besmettelijk zijn

Zowel een virale als een bacteriële oogontsteking, is erg besmettelijk. De boosdoeners worden verspreid door direct of indirect contact met oogafscheiding van iemand die besmet is. Allergische oogontsteking en oogontsteking door irritatie, is niet besmettelijk. Hierbij zijn immers geen ziekteverwekkende organismen bij betrokken die van de ene persoon aan de andere persoon kunnen worden overgedragen.

Oogontsteking symptomen

De symptomen van oogontsteking kunnen variëren, afhankelijk van de oorzaak van de ontsteking. Veel voorkomende symptomen van oogontsteking zijn:

• Roodheid van het oogwit of binnenste ooglid;
• Verhoogde traanproductie (tranenvloed);
• Dikke gele afscheiding die korsten op de wimpers geeft, vooral na het slapen;
• Groene of witte afscheiding uit het oog;
• Jeukende ogen;
• Branderige ogen;
• Wazig zicht;
• Verhoogde gevoeligheid voor licht (fotofobie);
• Kramp in het ooglid van één of beide ogen (blefarospasme);
• Droge ogen;
• Een vastgeplakt oog;
• Floaters, mouches volantes, vlekken in oog zien;
• Hoofdpijn;
• Overmatig knipperen met de ogen.

Complicaties

Strontje en ooglidontsteking

Een infectie kan ook van invloed zijn op de inwendige delen van de bovenste en onderste oogleden en een strontje (hordoleum) of blefaritis (ooglidontsteking) veroorzaken.

Dacryostenose en uveïtis

Wanneer infectie de traanbuisjes binnentreedt, kunnen ontstekingsaandoeningen zoals dacryostenose (een verstopping of vernauwing van de traanbuis) en uveïtis (een ontsteking van de uvea, een inwendig onderdeel van het oog) ontstaan.

Hoornvlieszweer

Infectie kan een onderliggende oorzaak zijn van een hoornvlieszweer (cornea ulcus), die lijkt op een absces op het oog. Als het onbehandeld blijft, kan een hoornvlieszweer tot ernstig gezichtverlies leiden.

Endoftalmitis

Meer ernstige ooginfecties kunnen doordringen in de diepe, binnenste delen van het oog, zodat er gezichtsscherpte bedreigende aandoeningen ontstaan zoals endoftalmitis (oogbolontsteking).

Orbitale cellulitis

Orbitale cellulitis is een acute ontsteking van de weke delen van de orbita (oogkas), die tot blindheid kan leiden.

Onderzoek en diagnose

Huisarts inschakelen

Het is verstandig om een afspraak te maken met de huisarts als je last blijft houden van een rood oog, zeker als dat gepaard gaat met een wazig zicht of andere klachten.

Onderzoek door de arts

De arts zal het aangedane oog onderzoeken en soms is het nodig om een 'kweek' te maken van de oogafscheiding. Met een wattenstaafje zal de arts langs het oogslijmvlies strijken. Dit gaat voor onderzoek naar het laboratorium, zodat kan worden vastgesteld welke bacterie of virus de boosdoener is. Op basis daarvan kan de juiste behandeling worden voorgeschreven.

Oogontsteking behandeling

Afwachtend beleid

Dit is een veel voorkomende optie voor lichte tot matige oogontstekingen. Tranen bevatten stoffen die de bacteriën bestrijden. Zonder behandeling zal een oogontsteking vaak binnen 1-2 weken spontaan zijn verdwenen. Als de symptomen verergeren, dan is het verstandig je huisarts in te schakelen om te bekijken of behandeling nodig is.

Oogbadjes

Meerdere malen per dag een oogbadje met schoon water kan de klachten verlichten. Voor het spoelen van de ogen is het verstandig gebruik te maken van een (glazen) oogbadje.

Oogdruppels

Antibioticaoogdruppels helpen bij bacteriële oogontsteking. Virale oogontsteking verdwijnt meestal spontaan. Sommige virale ooginfecties vereisen echter zorgvuldige toediening van steroïde oogdruppels om de ontsteking te verminderen.

Behandelen van de onderliggende oorzaak

In geval van een allergie, zal de huisarts anti-allergiemiddelen voorschrijven.

Algemene adviezen bij oogontsteking

De volgende algemene maatregelen kunnen helpen om de klachten van een oogontsteking te verlichten:

• Draag geen contactlenzen totdat de symptomen volledig zijn verdwenen;
• Breng contactlenzen pas acht uur ná het aanbrengen van de zalf of oogdruppels weer in, tenzij de bijsluiter wat anders vermeldt;
• Je kunt afscheiding uit de oogleden en je wimpers schoonmaken met watten gedrenkt in water en/of een oogbadje.

Oogontsteking besmetting voorkomen

Preventieve maatregelen

Infectieuze conjunctivitis is besmettelijk, wat betekent dat het kan worden doorgegeven door (in)direct contact met de oogafscheiding. De kans bestaat dat je anderen besmet is niet groot, tenzij je in nauw contact bent met anderen. Echter, totdat de infectie is verdwenen, is het belangrijk om te voorkomen dat je anderen besmet. Dit kun je doen door regelmatig je handen te wassen, vooral na het aanraken van je ogen. Voorts is het verstandig om geen handdoeken, kussens of keukengerei te delen.

Hygiëne

Voorkom oogontstekingen door je handen te wassen voordat je je ogen of oogleden aanraakt en voordat je contactlenzen aanbrengt.

Prognose van een ontstoken oog

Hoelang duurt een oogontsteking? De prognose van een oogontsteking varieert, maar in veruit de meeste gevallen is een ontsteking met goede zelfzorg, medicatie en het behandelen van de onderliggende oorzaak, goed te behandelen en zullen de klachten (binnen enkele weken) verdwijnen, het gezichtsvermogen verbeteren zodat je weer een normale visus hebt.

Voeding bij oogontsteking

Essentiële vetzuren

Omega 3-vetzuren lijken de vorming van inflammatoire stoffen in het lichaam te verminderen. Het is aangetoond dat het eten van meer voedingsmiddelen die omega 3-vetzuren bevatten, de symptomen van droge ogen verlicht. Omega 3-vetzuren zijn meervoudig onverzadigde vetzuren en volgens het Voedingscentrum zijn de bekendste omega 3-vetzuren alfa-linoleenzuur (ALA) en de visvetzuren eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Belangrijke bronnen van ALA zijn:

• Lijnzaadolie;
  Sardines in restaurant 'Esplanada do Cantinho' te Lissabon (Portugal) / Bron: Martin Sulman
• Raapzaadolie;
• Sojaolie;
• Walnoten; en
• Plantaardige (dieet)margarines.

In kleine hoeveelheden is ALA aanwezig in vlees en in groene bladgroenten.

EPA en DHA staan bekend als visvetzuren en vis is dan ook de belangrijkste bron. Deze vetzuren zijn aanwezig in vis zoals zalm, forel, sardines, makreel en tonijn, evenals omega 3-supplementen.

Antioxidanten

Het verhogen van je inname van antioxidanten kan ook ontstekingen in je lichaam tegengaan en kan een rol spelen in de gezondheid van je ogen. Vitamine A, C en E zijn stuk voor stuk antioxidanten die lagere ontstekingsniveaus in het lichaam tegengaan. Antioxidanten richten zich op vrije radicalen, dit zijn stoffen die weefsels kunnen beschadigen. Goede bronnen van vitamine A zijn donkergroene bladgroenten en gele of rode groenten en fruit. Vitamine C vind je in citrusvruchten en groenten zoals broccoli en spruitjes, terwijl vitamine E overvloedig aanwezig is in volle granen en oliën. Andere antioxidanten, zoals de mineralen selenium en magnesium, zijn ook aanwezig in deze voedingsmiddelen en dragen ook een steentje bij om ontsteking in het lichaam te bestrijden.

Kruiden

Kurkuma is een natuurlijke ontstekingsremmer. Andere kruiden met anti-inflammatoire eigenschappen zijn hete peper, rozemarijn, oregano en gember.

Voedsel om te vermijden

Het is belangrijk om minder voedsel te eten die de ontstekingsgraad in het lichaam kan verhogen. Enkele voorbeelden zijn bewerkte voedingsmiddelen, vet vlees, voedingsmiddelen die suiker bevatten en fast food. Zorg voor een gezonde leefstijl.

Lees verder

• Oogaandoeningen: soorten oogaandoeningen en symptomen
• Oogaandoeningen: rood oog/rode ogen; jeuk/afscheiding/tranen
• Gezonde voeding voor de ogen en je gezichtsvermogen
• Rode ogen: oorzaken van een rood oog of bloeddoorlopen ogen
• Blefaritis of ooglidontsteking: symptomen en behandeling