Oregano: gezondheidsvoordelen, toepassing, effect en teelt

Oregano (wilde marjolein) is een aromatisch kruid en tevens een zeer medicinale plant die afkomstig is uit de mediterrane landen. Oregano is een van de krachtigste kruiden en het krachtigste natuurlijke antibioticum dat ooit is bestudeerd. Oregano is ook een krachtig antischimmelmiddel. Daarom werkt het goed bij allerlei soorten schimmelinfecties. Het kruid kent ook andere gezondheidseffecten. Interessant is het bloedverdunnende effect, zodat het ook kan worden gebruikt bij het voorkomen van een beroerte en hartaanval. Oregano is een van de belangrijkste componenten van Italiaanse kruidenmengsels en wordt daarom traditioneel gebruikt in pasta en pizza, maar ook in groenten en saladedressings, evenals gegrilde of gefrituurde vis. Dus wie kookt en mediterraan eet, kan oregano niet links laten liggen.

• Oregano
• Oregano in vogelvlucht
• Voorkomen en teelt
• Het telen van de plant
• Gedroogd en vers
• Actieve bestanddelen
• Vitaminen
• Mineralen
• Andere stoffen
• Zuurstoftoevoer en rode bloedcellen
• Gezondheidsvoordelen van oregano
• Antibacteriële eigenschappen
• Ontstekingsremmende eigenschappen
• Bescherming tegen kanker
• Behandelen van diabetes type 2
• Effect en toepassingen van oregano
• Oreganovezels
• Oreganothee
• Oregano-olie

Oregano

Oregano is de Latijnse naam voor marjolein. Oregano (Origanum vulgare) is in Nederland vooral bekend en geliefd als een culinair kruid. Iedereen kent de scherp-kruidige geur en de smaak van oregano. De Zuid-Europese keuken, met name de Italiaanse keuken, zou ondenkbaar zijn zonder oregano.

Oregano is niet alleen een smaakvol kruid in de keuken, maar heeft ook een gunstig effect op bijvoorbeeld bloedarmoede, atherosclerose, osteoporose en aandoeningen van de luchtwegen. Oregano bevat veel geneeskrachtige ingrediënten. Oregano behoort net als basilicum, salie of lavendel tot de mintfamilie. Het staat ook bekend als wilde marjolein. Oorspronkelijk komt het uit het Middellandse Zeegebied.

Oregano in vogelvlucht

• Kruid: Oregano is een kruid dat veel in de Mediterrane keuken wordt gebruikt.
• Smaakmaker: Het is een heerlijke smaakmaker in gerechten met tomaten, op de pizza en bij gegrild vlees.
• Familie: Behoort tot de muntfamilie, nauw verwant aan basilicum en tijm.
• Bladeren: Het kruid heeft kleine, ovale bladeren met een donkergroene kleur.
• Gebruik: Wordt vaak gebruikt in pizza's, pastagerechten en sauzen.
• Etherische oliën: Bevat etherische oliën die verantwoordelijk zijn voor de sterke geur en smaak.
• Gezondheid: Bekend om zijn antioxidante en tevens antimicrobiële eigenschappen.
• Kweek: Kan zowel binnen als buiten worden gekweekt en gedijt goed in zonnige omstandigheden.
• Historie: Oregano heeft een lange geschiedenis als geneeskrachtig kruid in verschillende culturen.
• Variëteiten: Er zijn verschillende soorten oregano met subtiele smaakvariaties, zoals Griekse en Mexicaanse oregano.

Voorkomen en teelt

Het telen van de plant

De vaste plant is tot een halve meter hoog, heeft kleine puntige bladeren en roze tot paarse bloemen van juli tot september. De bloemtrossen zijn erg populair bij vlinders en andere insecten. Oregano groeit in het wild in warme gebieden van Europa, vooral op kalkrijke grond. Het wordt bijna overal gekweekt, waar het de zon en warmte ontvangt die nodig zijn voor een goede groei, zodat alle belangrijke ingrediënten beschikbaar kunnen worden gemaakt voor de mens.

Gedroogd en vers

De zeer populaire oregano in de keuken kan zowel worden gedroogd als vers worden gebruikt. De gedroogde bladeren zijn bijzonder aromatisch. Oregano past perfect bij zomerse gerechten gemaakt van groenten zoals courgette, tomaten, paprika's, aubergines, bonen of aardappelen. Vis- en lamsgerechten zijn ook bijzonder lekker en gezond door toevoeging van oregano. Je hoeft geen tuin te hebben om verse oregano in de keuken te houden. Dit kruid groeit ook in een bloempot op een zonnige plek op het balkon of op de vensterbank. Daarnaast kun je in bijna alle supermarkten verse oregano kopen.

Actieve bestanddelen

Vitaminen

Het medicinale kruid oregano doodt ziektekiemen, zoals bacteriën en virussen. Het wordt beschouwd als een natuurlijk antibioticum en heeft een desinfecterend effect. Iedereen kent de eetlustopwekkende 'pizzageur' uit eigen ervaring. De geur is sterk en aromatisch. Vitamine A, C, E en K zijn belangrijke ingrediënten. Vitamine B1, B2, B3, B5 en foliumzuur helpen voedsel beter te metaboliseren. Je hebt daardoor meer energie tot je beschikking.

Mineralen

Naast vitamines zijn de mineralen calcium, magnesium, mangaan, kalium, ijzer en koper te vinden in oregano.

Andere stoffen

Tannines en flavonoïden en de karakteristieke etherische oliën zijn ook belangrijk voor je gezondheid. Caroteen, luteïne, zeaxanthine, cryptoxanthine, thymol en rosmarinezuur fungeren als radicale antioxidanten. Voor de bescherming tegen huidveroudering zijn deze ingrediënten erg belangrijk. Het immuunsysteem van mensen wordt versterkt door regelmatig gebruik van deze stoffen. Het is ook zinvol om gevaarlijke ziekten te voorkomen.

Zuurstoftoevoer en rode bloedcellen

Calcium en magnesium zijn essentieel voor botvorming. Kalium is nodig om de cellulaire vloeistoffen in evenwicht te brengen en het kan helpen de hartslag en bloeddruk onder controle te houden. De vorming van rode bloedcellen en het voorkomen van bloedarmoede vereisen ijzer. Voor de zuurstoftoevoer van de lichaamscellen is hemoglobine in het bloed nodig. De ontstekingsremmende stof beta-caryophyllone wordt ook aangetroffen in oregano en kan nuttig zijn bij atherosclerose, osteoporose en het metabool syndroom.

Gezondheidsvoordelen van oregano

Verse of droge oregano of oregano in supplementen kent de volgende toepassingen:

• verlies van eetlust, doordat het de eetlust bevordert
• bloedarmoede, aangezien het veel ijzer bevat
• atherosclerose, aangezien het slagaderverkalking tegengaat. o.a. vanwege het stofje beta-caryophyllene (BCP)
• osteoporose, vanwege het feit dat oregano veel calcium bevat en het stofje beta-caryophyllene (zie onder)
• hypercholesterolemie ofwel hoge cholesterolwaarden: 25 ml oregano olie na elke maaltijd gedurende 3 maanden vermindert het LDL-cholesterol en verhoogt het HDL-cholesterol niveau

De etherische olie heeft slijmoplossende eigenschappen en daarom kan het helpen bij:

• aandoeningen van de luchtwegen, zoals astma an bronchitis
• hoesten

Antibacteriële eigenschappen

Oregano-olie bevat een essentiële verbinding genaamd carvacrol, die antimicrobiële eigenschappen heeft. Het kruid heeft antimicrobiële activiteit, hetgeen is aangetoond in een aantal onderzoeken. Een groep onderzoekers ontdekte dat etherische oliën van Origanum vulgare effectief waren tegen 41 stammen van de voedselpathogeen Listeria monocytogenes.[1] Een ander team uit India en het Verenigd Koninkrijk meldde dat de etherische olie van Himalaya-oregano sterke antibacteriële eigenschappen heeft die kunnen beschermen tegen de ziekenhuisbacterie MRSA. Deze ziekenhuisbacterie is niet meer gevoelig voor antibiotica die gewoonlijk worden voorgeschreven.

Ontstekingsremmende eigenschappen

Wetenschappers uit Duitsland en Zwitserland identificeerden een actief ingrediënt in oregano, bekend als beta-caryophyllene (E-BCP), dat kan helpen bij de behandeling van aandoeningen zoals osteoporose en arteriosclerose. E-BCP is een cannabinoïde in de voeding.

Bescherming tegen kanker

Onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift PLoS ONE in 2013 suggereert dat oregano antikankeractiviteit vertoont. De wetenschappers concludeerden dat Origanum majorana borstkanker zou kunnen helpen voorkomen en behandelen door de progressie ervan te vertragen of te voorkomen.[3]

Behandelen van diabetes type 2

In 2014 ontdekten voedselwetenschappers dat de populaire culinaire kruiden oregano, rozemarijn en marjolein verbindingen bevatten die het potentieel hebben om diabetes type 2 op een vergelijkbare manier te behandelen als sommige voorgeschreven medicijnen.[4]

Effect en toepassingen van oregano

Oreganovezels

Oreganovezels binden zich aan galzouten en toxines in de menselijke darm. Deze worden via de stoelgang uit het lichaam verwijderd. Door galzouten weg te spoelen, daalt het cholesterolniveau en worden er meer galzouten in het lichaam gevormd. Het risico op darmkanker neemt aanzienlijk af als gevolg van de uitgescheiden toxines. Oregano heeft ook een gezond effect op de algehele spijsvertering. De positieve invloed op het bloedglucosewaarden is ook niet te onderschatten.

Oreganothee

Oregano is een bekend huismiddeltje voor verschillende infectieziekten, zoals luchtwegaandoeningen. Oreganothee heeft een slijmoplossend effect op hoest en verkoudheid, vergelijkbaar met de bekende tijmthee. Oregano heeft ook een zweet-inducerend effect, wat vaak wenselijk is voor verkoudheid. Ook voor het anticonvulsieve effect en de verlichting van reumatische pijn is dit kruid al lang bekend. Bij urineweginfecties veroorzaakt door bacteriën, helpt het ook om oreganothee te drinken.

Oregano-olie

Oregano-olie is naast de verse en gedroogde vorm nog een mogelijkheid om te gebruiken. De specifieke actieve ingrediënten van dit natuurlijke medicijn kunnen helpen bij sommige bacteriële infecties. Ook bijvoorbeeld giardia lamblia kan goed met oregano-olie behandeld worden. Deze olie mag alleen spaarzaam en verdund worden gebruikt omdat het een hoog percentage werkzame stoffen heeft.

Zelfs bij nagelschimmel en voetschimmel kan oregano-olie helpen. De olie mag niet in contact komen met de slijmvliezen, omdat het heel gemakkelijk onaangename slijmvliesirritaties kan veroorzaken. Voor kinderen jonger dan drie jaar mag oregano-olie helemaal niet worden gebruikt. Ook bij zwangere vrouwen wordt het niet aanbevolen, omdat het kan leiden tot voortijdige bevalling.

Noten:

1. Faleiro L, Miguel G, Gomes S, Costa L, Venâncio F, Teixeira A, Figueiredo AC, Barroso JG, Pedro LG. Antibacterial and antioxidant activities of essential oils isolated from Thymbra capitata L. (Cav.) andOriganum vulgare L. J Agric Food Chem. 2005 Oct 19;53(21):8162-8.
2. Min Lu, Tianhong Dai, Clinton K. Murray, and Mei X. Wu. Bactericidal Property of Oregano Oil Against Multidrug-Resistant Clinical Isolates. Front Microbiol. 2018; 9: 2329. Published online 2018 Oct 5. doi: 10.3389/fmicb.2018.02329
3. Yusra Al Dhaheri,Samir Attoub,Kholoud Arafat,Synan AbuQamar,Jean Viallet,Alaaeldin Saleh,Hala Al Agha,Ali Eid ,Rabah Iratni. Anti-Metastatic and Anti-Tumor Growth Effects of Origanum majorana on Highly Metastatic Human Breast Cancer Cells: Inhibition of NFκB Signaling and Reduction of Nitric Oxide Production. PLoS One. 2013 Jul 10;8(7):e68808. doi: 10.1371/journal.pone.0068808. Print 2013.
4. Bower AM, Real Hernandez LM, Berhow MA, de Mejia EG. Bioactive compounds from culinary herbs inhibit a molecular target for type 2 diabetes management, dipeptidyl peptidase IV. J Agric Food Chem. 2014 Jul 2;62(26):6147-58. doi: 10.1021/jf500639f. Epub 2014 Jun 13.

Lees verder

• Geneeskrachtige planten en kruiden: soorten en toepassingen