Blefaritis of ooglidontsteking: symptomen en behandeling

Blefaritis is de medische term voor een vaak chronische ontsteking van de ooglidrand, ook wel 'ooglidontsteking' genoemd. Bij blefaritis klaagt de patiënt over brandende of jeukende oogleden. Naast irritatie van de oogleden, kan er roodheid, en zwelling optreden. De rand om het oog is rood en soms bezaaid met witte schilfertjes. Blefaritis wordt vaak veroorzaakt door onvoldoende ooglidhygiëne, overtollige productie van talg door de ooglidklieren, bacteriële infecties en allergie. Een ooglidrandontsteking is niet een ernstig probleem en het tast het gezichtsvermogen niet aan, maar blefaritis is voor de persoon in kwestie wel een ongemakkelijk en vervelend probleem. Als de ontsteking lang duurt, kun je blijvend last krijgen van droge en geïrriteerde ogen. Ooglidrandontsteking komt vaak voor bij mensen van middelbare leeftijd, maar een kind of oudere kan er ook last van krijgen.

Wat is blefaritis of ooglidontsteking?
Wie krijgen het?
Oorzaken van blefaritis
Risicofactoren
Soorten blefaritis
Anterieure blefaritis
Posterieure blefaritis
Symptomen van blefaritis
Complicaties
Onderzoek en diagnose
Behandeling van blefaritis
Prognose
Preventie: blefaritis voorkomen

Kind met blefaritis / Bron: Sage Ross, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Wat is blefaritis of ooglidontsteking?

Blefaritis is de medische term voor een vaak chronische ontsteking van de ooglidrand. De ooglidrand is de rand van het ooglid rond de wimpers. Bij de ontsteking zijn de kliertjes van Meibom, die zich in de ooglidrand bevinden, betrokken. Deze kliertjes spelen een rol bij het vochtig houden van het oog.

Klachten
Bij blefaritis klaagt de patiënt over brandende of jeukende oogleden. Naast irritatie van de oogleden, kan er roodheid en zwelling optreden. De rand om het oog is rood en soms bezaaid met witte schilfertjes. Blefaritis wordt vaak veroorzaakt door onvoldoende ooglidhygiëne, overtollige productie van talg door de ooglidklieren, bacteriële infecties en allergie.

Wie krijgen het?

Blefaritis treft mensen van alle leeftijden, maar het komt vooral voor bij mensen van middelbare leeftijd. Het is één van de meest frequente oogaandoeningen bij zowel kinderen als volwassenen. Hoewel het misschien ongemakkelijk, vervelend of onaantrekkelijk is, is blefaritis niet besmettelijk en veroorzaakt het over het algemeen geen schade aan het gezichtsvermogen.

Oorzaken van blefaritis

De belangrijkste ziekten en aandoeningen die kunnen leiden tot blefaritis, zijn:

seborroïsch eczeem;
een bacteriële infectie;
overmatige vetproductie van de talgklieren in de oogleden;
rosacea (een huidaandoening gekenmerkt door roodheid in het gezicht0;
allergieën voor bijvoorbeeld cosmetische producten;
wimper mijten;
zwemmen in gechloreerd water.

Blefaritis kan worden veroorzaakt door een combinatie van factoren.

Risicofactoren

Blefaritis komt vaker voor bij mensen die ouder zijn dan 50 jaar, maar iedereen kan het ontwikkelen. Dit komt vaak omdat de
talgklieren (klieren van Meibom en van Zeis) die de ooglidranden vettig maken, de neiging hebben om minder effectief te worden
met het ouder worden. Er zijn ook een aantal huidaandoeningen die de kans op blefaritis vergroten. Mensen met seborroïsch eczeem hebben een verhoogd risico op blefaritis. Een ander voorbeeld is rosacea, waarbij regelmatig pukkeltjes en puistjes, vooral op de wangen, opspelen.

Soorten blefaritis

Er zijn twee hoofdvormen van blefaritis: anterieure blefaritis en posterieure blefaritis.

Anterieure blefaritis

Bij deze vorm zijn de ooglidranden ontstoken, wat huidschilfers en korstjes tussen de wimpers veroorzaakt. Het kan gepaard gaan met rode en geïrriteerde ooglidranden.

Wazig zien / Bron: Martin Sulman

Posterieure blefaritis

Posterieure blefaritis staat ook bekend als 'meibomitis'. Hierbij zijn de afvoergangen van de talgkliertjes van Meibom verstopt. Symptomen die optreden zijn jeuk, tranen, wazig zien, irritatie en branderigheid. Deze vorm leidt tot een verminderde afgifte van vet aan de traanfilm. Dit staat bekend als 'meibomiam gland dysfunction' (MGD)

Symptomen van blefaritis

Verschijnselen en symptomen van blefaritis zijn onder meer:

waterige ogen;
rode ogen;
een zanderig, brandend, stekend gevoel in het oog;
vettige oogleden;
pusvorming, als gevolg waarvan met name 's ochtends na het slapen de oogleden plakkerig kunnen zijn en de wimpers aan elkaar geplakt kunnen zijn;
jeukende oogleden;
rode, gezwollen oogleden;
schilfering van de huid rond de ogen, schilfertjes en korstjes (korstvorming) tussen de wimpers;
gevoeligheid voor licht;
droge ogen;
abnormale groei van de wimpers;
verlies van wimpers;
soms kunnen er op de ooglidranden zweertjes ontstaan waaruit vocht of bloed komt.

Conjunctivitis / Bron: Marco Mayer, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Complicaties

Soms kunnen er complicaties ontstaan, waarbij het oog zelf geïnfecteerd raakt. Aantasting van het slijmvlies of het hoornvlies door zweervorming kan optreden, respectievelijk conjunctivitis en keratitis. Vooral als de ontsteking lang duurt, kun je blijvend last krijgen van droge en geïrriteerde ogen.

Onderzoek en diagnose

De (huis)arts zal de ogen en oogleden zorgvuldig onderzoeken, soms met behulp van een speciaal vergrootglas. Voorts kan de arts met een wattenstaafje een monster nemen van de pus, zodat dit kan worden geanalyseerd.

Nodulair basaalcelcarcinoom: een glad, glazig knobbeltje met een parelmoerachtige glans, soms met bloedvaatjes / Bron: Klaus D, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Differentiaaldiagnose
De volgende aandoeningen kunnen (aanvankelijk) een soortgelijk beeld geven:

allergische contactdermatitis;
atopische keratoconjunctivitis;
bacteriële keratitis;
bacteriële of virale conjunctivitis;
basaalcelcarcinoom;
chalazion;
het droge ogen syndroom;
epidemie keratoconjunctivitis;
hordeolum (strontje);
keratoconjunctivitis sicca;
contactlenscomplicaties;
oogmelanoom;
talgklierhypoplasie;
oculaire rosacea;
Chalazion op het ooglid / Bron: Kotek1986, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
preseptale cellulitis; en
trichiasis.

Behandeling van blefaritis

Behandeling van blefaritis of ooglidontsteking kan bestaan uit:

Het regelmatig reinigen van de getroffen oogleden met behulp van wattenstokjes. Het is van belang eerst de oogleden goed te weken door enkele minuten een schoon, vochtig en handwarm washandje op de oogleden te houden. Bij het schoonmaken kan niet-irriterende babyshampoo of een door de arts voorgeschreven ontsmettende vloeistof worden gebruikt.
Antibiotische oogdruppels of oogzalf ter bestrijding van de bacteriën.
Cortisonedruppeltjes om de soms hevige jeuk tegen te gaan, in geval van overgevoeligheid voor de afscheidingsstoffen van de bacteriën.
Antibioticatabletten bij hardnekkige gevallen.
Kunsttranen kunnen helpen bij droge ogen.
Behandelen van onderliggende aandoeningen, zoals seborroïsch eczeem, rosacea of andere ziekten.

Van veel commerciële producten is niet bekend of ze effectief zijn.¹

Prognose

Blefaitis verdwijnt zelden volledig, zelfs met een succesvolle behandeling. Bij een recidief kunnen voedingssupplementen zoals omega-3 vetzuren overwogen worden.

Preventie: blefaritis voorkomen

De volgende maatregelen kunnen blefaritis voorkomen:

Houd je oogleden schoon;
Verwijder alle make-up voor het slapen gaan;
Gebruik geen eyeliner op de achterranden van je oogleden achter de wimpers;
In de vroege stadia van de behandeling van blepharitis, kun je verdere irritatie voorkomen door geen make-up te gebruiken;
Zodra je weer make-up gaat gebruiken, vervang dan de producten die in of dichtbij je oogleden gebruikt worden. Deze producten kunnen namelijk besmet zijn.

Noot:
[OLIST]Phyllis I. Spuls en Rob J.P.M. Scholten. Weinig bewezen effectieve behandelopties voor chronische blefaritis. Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A5577[/OLIST]