Chalazion (bultje onder ooglid): verwijderen en behandeling

Een chalazion is een pijnloze zwelling in het ooglid, die veroorzaakt wordt doordat een talgklier in het ooglid verstopt raakt ten gevolge waarvan de klier groter wordt en er een zwelling ontstaat, een zogenaamde chalazion of talgklierzwelling. Een chalazion kan vanzelf overgaan, maar een hardnekkige chalazion of een chalazion waar men hinder van ondervindt, kan verwijderd worden middels een eenvoudige chirurgische ingreep op een polikliniek. Na verwijdering van een chalazion, kan er op een andere plaats een nieuwe ontstaan.

• Wat is een chalazion?
• Oorzaak van een chalazion
• Verstopping van een talgkliertje
• Infectie
• Symptomen van een chalazion
• Verschijnselen
• Hordeolum
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek
• Differentiële diagnose
• Chalazion behandeling: verwijderen
• Conservatieve maatregelen
• Chirurgische ingreep
• Nazorg

Wat is een chalazion?

Een chalazion is een pijnloos klein knobbeltje, bultje of zwelling aan de binnenkant of binnenzijde van het bovenste of onderste ooglid en het wordt veroorzaakt doordat een talgklier in het ooglid verstopt raakt waardoor de klier groter wordt en er een zwelling ontstaat, een zogenaamde chalazion.

Oorzaak van een chalazion

Verstopping van een talgkliertje

Een talgklier is een vetafscheidende klier. Als deze verstopt raakt, kan de talg niet meer afgevoerd worden en als gevolg daarvan hoopt de talg zich op in het kliertje en in het omringende weefsel. Een wat grotere zwelling kan voor (visueel) ongemak zorgen. Vanwege de druk op de voorkant van het oog, kan het gezichtsvermogen belemmerd worden. De oorzaak van een chalazion is meestal onbekend. Een chalazion kan lang blijven bestaan.

Infectie

Indien er bacteriën bij komen kan er een infectie ontstaan. In dat geval zal de plek ook pijn gaan doen.

Symptomen van een chalazion

Verschijnselen

De verschijnselen van een chalazion zijn:

• het ontstaan van een pijnloze zwelling in het ooglid;
• de zwelling is aanvankelijk rood, later grijs en voelt hard aan;
• de huid is over de zwelling verschuifbaar;
• het knobbeltje kan enkele millimeters tot wel 7 à 8 millimeter groot worden;
• een chalazion die groter wordt, kan het op het hoornvlies drukken en het zicht verstoren;
• het komt soms voor dat de zwelling doorbreekt naar de binnenzijde van het ooglid, waarna er witte talg uitkomt.

Hordeolum

Vaak is er sprake van één chalazion, maar er kunnen ook vele chalazia in één ooglid voorkomen die kunnen conflueren ofwel samenvloeien. Als er bacteriën bij komen, kan het kliertje ontstoken raken en pijn gaan doen. Dit wordt een hordeolum genoemd.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek

Door het ooglid om te klappen kan de oogarts zien of er een chalazion dan wel een hordeolum aanwezig is. Slechts zelden is er huidbiopsie nodig om de diagnose te bevestigen. Hierbij wordt een stukje weefsel onder de microscoop onderzocht.

Differentiële diagnose

De volgende aandoeningen kunnen (aanvankelijk) een soortgelijk beeld geven:

• aangeboren vernauwing of verstopping van het nasolacrimale kanaal;
• actinomycose;
• acute complicaties van sarcoïdose;
• allergische contactdermatitis;
• atopische dermatitis;
• bacteriële conjunctivitis;
  Blefaritis / Bron: Clubtable, Wikimedia Commons (Publiek domein)
• blefaritis (ooglidontsteking);
• casaalcelcarcinoom;
• capillaire hemangioom (een goedaardige tumor die ontstaat uit de fijne vasculaire haarvaten);
• caverneus hemangioom (een kluwentje van afwijkende kleine bloedvaatjes);
• conjunctiva melanoom;
• dacryoadenitis (traanklierontsteking);
• dacryocystitis (traanzakontsteking);
• demodicosis (een huidaandoening die wordt veroorzaakt door onvoldoende afweer tegen demodexmijten);
• dermatochalasis (het slapper worden van spieren en huid van de boven- en onderoogleden);
• dermatologische manifestatie van een Kaposisarcoom;
• distichiasis;
• floppy eyelid syndrome (FES);
• herpes simplex;
• herpes zoster (gordelroos);
• hordeolum (strontje);
• juveniel xanthogranuloom (een zeldzaam, goedaardig geel-oranje tot rood-bruine gezwelletje, dat vooral bij kinderen voorkomt);
• leishmaniasis;
• molluscum contagiosum (waterwratjes);
  Waterwratjes / Bron: E van Herk, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
• obstructie nasolacrimale kanaal;
• oculaire manifestaties van hiv-infectie;
• oogheelkundig manifestaties van neurofibromatose type 1;
• ooglidpapilloom;
• orbitale cellulitis;
• orbitale dermoïd;
• orbitale tumoren;
• pigmentvlekken van het ooglid;
• plaveiselcelcarcinoom (conjunctiva of ooglid);
• preseptale cellulitis;
• psoriasis;
• ptosis (hangend bovenooglid);
• rood oog;
• Sturge-Weber-syndroom;
• talgkliercarcinoom;
• traankliertumoren;
• trichiasis (een anatomische afwijking van de wimpers, welke tegen de oogbol wrijven);
• tuberculose (tbc); en
• xanthelasma (licht verheven tumoren in de ooglidhuid).

Chalazion behandeling: verwijderen

Conservatieve maatregelen

Een chalazion hoeft niet behandeld te worden. In eerste instantie wordt gewacht op spontaan herstel. Bij tekenen van ontsteking zoals pijn, roodheid en zwelling, kan men met conservatieve maatregelen trachten een chalazion te laten verdwijnen. Deze behandeling bestaat uit het twee- tot zesmaal per dag gedurende tien minuten gebruiken van warme kompressen. Daarnaast wordt het toepassen van ooglidhygiëne middels het borstelen met een wattenstokje geadviseerd. Deze behandeling vraagt veel discipline van je, aangezien de behandeling vaak weken tot maanden moet worden voortgezet om volledig herstel te bereiken. Daarom zal de arts alleen in overleg met de patiënt tot deze langdurige, conservatieve behandeling besluiten.

Chirurgische ingreep

Wanneer genezing uitblijft of als je pijn of hinder ondervindt, dan kan het nodig zijn het chalazion chirurgisch te verwijderen. Dit is een eenvoudige ingreep welke door een oogarts wordt verricht. Onder plaatselijke verdoving wordt aan de binnenkant van het ooglid een sneetje gemaakt, waarna de inhoud van de zwelling wordt verwijderd. Na de ingreep wordt het oog met een zalfverband afgeplakt. De ingreep duurt slechts enkele minuten en vindt plaats op een polikliniek. De inhoud van de cyste zal nadien voor pathologisch-anatomisch onderzoek beschikbaar komen. Na verwijdering van een chalazion, kan er op een andere plaats een nieuwe ontstaan.

Nazorg

Na de behandeling is het van belang de ooglidranden goed schoon te houden, teneinde de kans op een recidief te verminderen.

Lees verder

• Oogaandoeningen: rood oog/rode ogen; jeuk/afscheiding/tranen
• Conjunctivitis of bindvliesontsteking: symptomen en oorzaken
• Blefaritis of ooglidontsteking: symptomen en behandeling
• Strontje in het oog: symptomen, oorzaak en behandeling
• Bultje op ooglid (of bij wimper): oorzaken en symptomen