Blefaritis: Ontsteking van de ooglidranden

Blefaritis is een ontsteking van de ooglidranden die leidt tot gezwollen, pijnlijke en geïrriteerde ogen. De symptomen lijken vaak op die van het droge-ogen-syndroom, waarbij de patiënt een zanderig, pijnlijk gevoel ervaart en de ogen zowel droog als waterig kunnen aanvoelen. Blefaritis kan door dagelijkse reiniging van de ooglidranden in combinatie met medicatie worden beheerst. Ondanks de behandeling kan de aandoening hardnekkig zijn en regelmatig terugkomen. Meestal is blefaritis niet ernstig en heeft het geen invloed op het gezichtsvermogen, maar het kan wel aanzienlijk ongemak en irritatie veroorzaken.

• Synoniemen van blefaritis
• Epidemiologie van ontsteking van de ooglidranden
• Risicofactoren voor blefaritis
• Oorzaken van blefaritis
• Soorten blefaritis
• Symptomen van blefaritis: Gezwollen, ontstoken en rode oogleden
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van ooglidrandontsteking
• Prognose van ontsteking van de ooglidranden
• Complicaties van blefaritis
• Preventie: Reiniging van de oogleden

Synoniemen van blefaritis

Blefaritis is ook bekend onder de volgende synoniemen:

• blepharitis
• ooglidontsteking
• Meibomklierdisfunctie

Epidemiologie van ontsteking van de ooglidranden

Deze ooginfectie komt veel voor en kent geen raciale of etnische voorkeur. Patiënten van alle leeftijden kunnen getroffen worden, maar chronische blefaritis komt vaker voor bij mensen van vijftig jaar en ouder. De acute vorm wordt vaker gezien bij vrouwen tussen de veertig en vijftig jaar.

Risicofactoren voor blefaritis

Patiënten met seborroïsch eczeem (huidziekte met hoofdroos, schilfering en rode huid) hebben een verhoogd risico op blefaritis. Ook rosacea (inclusief oculaire rosacea), die leidt tot een rode huiduitslag op het gezicht, kan bijdragen aan het risico. Bacteriën zoals stafylokokken, die normaal op de huid aanwezig zijn, kunnen in sommige gevallen overmatig groeien en blefaritis veroorzaken. Allergieën, zoals die door bepaalde medicijnen, contactlensoplossingen of oogmake-up, kunnen ook bijdragen aan de aandoening, hoewel dit minder vaak voorkomt. Daarnaast kunnen wimpermijten of -luizen een rol spelen bij de ontwikkeling van blefaritis.

Oorzaken van blefaritis

De precieze oorzaak van blefaritis is vaak onbekend. Bij deze aandoening produceren de haarzakjes en Meibomklieren (talgklieren) nabij de ooglidranden vaak te veel olie. Deze ophoping kan leiden tot verstopping en ontsteking van de ooglidranden. Blefaritis is niet besmettelijk.

Soorten blefaritis

De belangrijkste vormen van blefaritis zijn vaak ook in combinatie aanwezig bij de patiënt:

Stafylokokken blefaritis

Stafylokokkenbacteriën, die normaal in lage aantallen op de huid leven zonder schade te veroorzaken, kunnen om onbekende redenen een ontsteking van de ooglidranden veroorzaken.

Seborroïsche blefaritis

Deze vorm van blefaritis gaat vaak gepaard met seborroïsche dermatitis, een aandoening die gekenmerkt wordt door vette, schilferige huid. De symptomen kunnen voorkomen op de hoofdhuid, wenkbrauwen, oogleden, huid achter de oren en de neusvouwen. De onderliggende oorzaak van seborroïsch eczeem is niet volledig begrepen, maar de gist Malassezia furfur speelt een rol bij de ontsteking van de talgklieren, wat kan leiden tot blefaritis.

Meibom blefaritis

Meibom blefaritis, ook wel Meibomklierdisfunctie of meibomitis genoemd, betreft een ontsteking van de Meibomklieren in de oogleden. Deze klieren produceren olie die de traanfilm op het oog smeert. Een probleem met deze klieren kan leiden tot een tekort aan olie en daardoor droge ogen en een ontsteking van de ooglidranden.

Symptomen van blefaritis: Gezwollen, ontstoken en rode oogleden

De symptomen van blefaritis omvatten vaak oogirritatie, met symptomen die chronisch kunnen zijn en lijken op die van het droge-ogen-syndroom. Meestal zijn beide ogen aangedaan. De patiënt kan een zanderig gevoel in de ogen ervaren bij het knipperen, evenals oogpijn. Er kan ook sprake zijn van wimpersverlies (madarose), rode ogen, rode oogleden en geïrriteerde ogen die branderig of stekend aanvoelen. De oogleden kunnen ontstoken of vettig lijken, en er kan een droge huid rond de ogen zijn. Korstvorming, jeuk en zwelling van de oogleden komen ook vaak voor. Wimpers kunnen “vastgeroest” zijn bij het ontwaken en langdurige ontsteking kan leiden tot littekens op de oogleden. Oogpijn bij het knipperen en droge of tranende ogen zijn ook mogelijke symptomen. Een huiduitslag rond de ogen kan ook optreden.

Diagnose en onderzoeken

Oogheelkundig onderzoek

De oogarts voert een grondig oogheelkundig onderzoek uit en stelt de diagnose blefaritis op basis van de zichtbare symptomen. Meestal zijn verdere onderzoeken niet noodzakelijk.

Diagnostisch onderzoek

In sommige gevallen neemt de oogarts een monster van de olie of korstjes die zich op het ooglid hebben verzameld voor laboratoriumonderzoek, om de precieze oorzaak van blefaritis te identificeren.

Differentiële diagnose

Andere aandoeningen die lijken op blefaritis maar geen blefaritis zijn, zijn onder andere:

• allergische contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk)
• atopische keratoconjunctivitis
• bacteriële keratitis
• bacteriële of virale conjunctivitis
• basaalcelcarcinoom aan de oogleden
• chalazion
• het droge-ogen-syndroom
• epidemische keratoconjunctivitis
• hordeolum
• keratoconjunctivitis sicca
• contactlenscomplicaties
• oogmelanoom
• talgklierhypoplasie
• oculaire rosacea
• preseptale cellulitis
• trichiasis

Oogproblemen die lijken op blefaritis kunnen ook voorkomen bij:

• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• ichthyosis vulgaris (huidziekte gekenmerkt door een droge, schilferige huid)
• exfoliatieve dermatitis
• erytrodermie

Behandeling van ooglidrandontsteking

Zelfzorg

Het is belangrijk om de ooglidranden gedurende twee weken dagelijks te reinigen. Dit helpt bij het verwijderen van overtollige bacteriën en olie. Gebruik babyshampoo of speciale reinigingsmiddelen. Visoliesupplementen met omega-3-vetzuren kunnen nuttig zijn. Warmtekompressen, minstens twee keer per dag gedurende vijf minuten, kunnen ook helpen. Na het aanbrengen van de warmtekompressen, reinigt u de ooglidranden voorzichtig met een wattenstaafje en een verdunde oplossing van warm water met babyshampoo. Gekoeld afgekookt water kan soms even effectief zijn als de verdunde shampoo-oplossing.

Professionele medische zorg

Bij ernstigere gevallen kan de arts een antibiotische zalf voorschrijven die op het ooglid moet worden aangebracht. Orale antibiotica kunnen ook nodig zijn. Kunsttranen kunnen helpen bij de symptomen van droge ogen. De arts kan ook onderliggende huidaandoeningen behandelen om de symptomen te verlichten.

Prognose van ontsteking van de ooglidranden

Met de juiste behandeling zijn de vooruitzichten doorgaans goed. De meeste patiënten ervaren aanzienlijke verbetering van de symptomen. Soms is een onderhoudsbehandeling noodzakelijk, zoals dagelijkse reiniging van de ooglidranden, om herhaling van de aandoening te voorkomen. Blefaritis heeft echter de neiging om regelmatig terug te keren.

Complicaties van blefaritis

Als blefaritis niet wordt behandeld, kunnen er complicaties optreden zoals verminderde gezichtsscherpte (meestal door aantasting van het hoornvlies) en veranderingen aan de ooglidranden. Mogelijke complicaties zijn onder andere chalazion (strontjes), ongemak bij het dragen van contactlenzen, keratitis (hoornvliesontsteking) en zweren aan de oogleden. Wimperproblemen zoals trichiasis (naar binnen gekeerde wimpers), madarose (verlies van wimpers en/of wenkbrauwen) en poliose (verlies van de kleur van de wimpers) kunnen ook voorkomen.

Preventie: Reiniging van de oogleden

Dagelijkse en zorgvuldige reiniging van de oogleden vermindert de kans op het ontwikkelen van blefaritis en kan helpen bij het beheersen van de symptomen.

Lees verder

• Ooglidaandoeningen: Oorzaken van problemen aan oogleden