Trichiasis: Naar binnen gekeerde oogharen

Bij trichiasis draaien oogharen naar binnen, waardoor ze tegen de cornea (hoornvlies), de conjunctiva (bindvlies) en het binnenste deel van de oogleden schuren. Dit veroorzaakt irritatie van de ogen. Diverse aandoeningen verhogen het risico op het ontwikkelen van trichiasis. De oogarts kan de irritatie behandelen afhankelijk van de uitgebreidheid en oorzaak van de oogaandoening. Verschillende behandelmethoden zijn beschikbaar, variërend van eenvoudige epilatie tot chirurgische ingrepen.

• Epidemiologie oogharen tegen de cornea
• Oorzaken van trichiasis
• Risicofactoren voor trichiasis
• Symptomen
• Alarmsymptomen bij trichiasis
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van trichiasis
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie oogharen tegen de cornea

Trachoom is een ernstige vorm van oogbindvliesontsteking (conjunctivitis) die voornamelijk in ontwikkelingslanden voorkomt. Anno augustus 2024 is het precieze percentage patiënten dat trichiasis ontwikkelt door trachoom nog onbekend. Eenvoudige trichiasis, waarbij slechts enkele wimpers betrokken zijn, komt relatief vaak voor. Diffuse trichiasis, waarbij het hele ooglid betrokken is, is minder frequent en wordt vooral waargenomen in gebieden waar trachoom endemisch is. Trichiasis kan zich voordoen bij iedereen, ongeacht ras of geslacht, maar komt vaker voor bij volwassenen.

Oorzaken van trichiasis

Trichiasis kan het gevolg zijn van diverse onderliggende oorzaken, zoals:

• Ooginfecties: Infecties, zoals trachoom, kunnen leiden tot trichiasis.
• Chronische ontsteking van het ooglid: Dit komt vaak voor bij chronische blefaritis, een aandoening waarbij de oogleden ontstoken zijn.
• Auto-immuunziekten: Bepaalde auto-immuunziekten kunnen ontstekingen en littekenvorming veroorzaken die leiden tot trichiasis.
• Trauma aan het ooglid: Ooglidtrauma door letsel of brandwonden kan resulteren in trichiasis.
• Oogaandoeningen: Aandoeningen zoals herpes zoster in het oog, trachoom, en entropion (naar binnen gekeerd ooglid) kunnen allemaal bijdragen aan het ontstaan van trichiasis.
• Epiblefaron: Dit is een aangeboren aandoening waarbij losse huid rondom de ogen een plooi vormt, waardoor de wimpers tegen de cornea wrijven. Dit komt het meest voor bij kinderen van Aziatische afkomst.
• Stevens-Johnson syndroom: Een zeldzame maar ernstige aandoening die optreedt als reactie op medicatie of infectie en ook trichiasis kan veroorzaken.

Risicofactoren voor trichiasis

De volgende factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van trichiasis:

• Leeftijd: Trichiasis komt vaker voor bij oudere volwassenen.
• Aangeboren afwijkingen: Zoals epiblefaron, dat vooral voorkomt bij kinderen van Aziatische afkomst.
• Chronische oogziekten: Chronische aandoeningen zoals blefaritis verhogen het risico.
• Trauma: Ooglidtrauma door letsel of operaties kan leiden tot trichiasis.
• Geografische locatie: Trichiasis komt vaker voor in gebieden waar trachoom endemisch is, vooral in ontwikkelingslanden.

Symptomen

Trichiasis verschilt van entropion omdat de ooglidpositie normaal blijft bij trichiasis. Symptomen van trichiasis omvatten:

• Gevoel alsof er iets in het oog zit.
• Irritatie van het oog.
• Oogpijn.
• Rode ogen.
• Tranende ogen.
• Gevoeligheid voor fel licht, bekend als fotofobie.
• Wanneer de wimpers langdurig tegen de cornea schuren, kan dit leiden tot cornea-abrasie (hoornvlieslittekens) of zelfs een hoornvlieszweer.

Alarmsymptomen bij trichiasis

Als trichiasis niet behandeld wordt, kan dit leiden tot ernstige complicaties zoals:

• Aanhoudende pijn en roodheid in het oog.
• Verlies van gezichtsvermogen: Dit kan optreden door littekenvorming of infectie van de cornea.
• Hoornvlieszweren: Dit is een ernstige complicatie die snel medische aandacht vereist.

Diagnose en onderzoeken

Een oogarts stelt de diagnose trichiasis op basis van de symptomen en door een uitvoerig oogheelkundig onderzoek, inclusief een spleetlamponderzoek om de positie van de wimpers en de conditie van de cornea te beoordelen. Dit kan gepaard gaan met aanvullende tests om onderliggende oorzaken zoals trachoom of auto-immuunziekten op te sporen.

Behandeling van trichiasis

De behandeling van trichiasis varieert afhankelijk van de ernst en oorzaak van de aandoening:

• Eenvoudige trichiasis: Bij beperkte trichiasis, waarbij slechts één of enkele wimpers zijn betrokken, kan de oogarts de wimpers verwijderen met een pincet (mechanische epilatie). Dit biedt onmiddellijke verlichting, maar de wimpers kunnen na enkele weken opnieuw in de verkeerde richting groeien.
• Diffuse trichiasis: Als meerdere wimpers in de richting van de cornea groeien, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn om de wimpers permanent te verwijderen. Mogelijke procedures omvatten:
• Cryotherapie: Hierbij worden de wimpers en haarfollikels verwijderd door middel van bevriezing. Cryotherapie is effectief, maar kan complicaties zoals littekenvorming veroorzaken.
• Elektrolyse: Hierbij wordt elektriciteit gebruikt om de haarfollikels permanent te vernietigen. Hoewel effectief, is deze behandeling tijdrovend en kan pijnlijk zijn.
• Chirurgie: Bij ernstige gevallen, zoals bij epiblefaron of entropion, kan correctieve oogchirurgie nodig zijn om de anatomische oorzaak van trichiasis te corrigeren.

Prognose

De prognose van trichiasis hangt af van de onderliggende oorzaak en de snelheid van de behandeling. Bij tijdige en adequate behandeling kunnen de symptomen vaak effectief worden beheerst en kunnen complicaties worden voorkomen. Zonder behandeling kan trichiasis echter leiden tot blijvende schade aan de cornea en verlies van gezichtsvermogen.

Complicaties

Als trichiasis niet wordt behandeld, kunnen de volgende complicaties optreden:

• Corneaslijtage: Dit kan leiden tot pijn en een verhoogd risico op infecties.
• Hoornvlieslittekens: Deze kunnen het gezichtsvermogen blijvend verminderen.
• Microbiële keratitis: Een ernstige infectie van de cornea die het gezichtsvermogen ernstig kan verslechteren.

Preventie

Hoewel trichiasis niet altijd te voorkomen is, kunnen bepaalde maatregelen het risico verminderen:

• Goede ooghygiëne: Regelmatig reinigen van de oogleden kan helpen bij het voorkomen van blefaritis, een belangrijke oorzaak van trichiasis.
• Bescherming tegen oogtrauma: Het dragen van een veiligheidsbril kan letsel aan de oogleden en de ontwikkeling van trichiasis voorkomen.
• Behandeling van onderliggende aandoeningen: Het tijdig behandelen van aandoeningen zoals trachoom en auto-immuunziekten kan helpen om trichiasis te voorkomen.

Lees verder

• Trachoom: Ernstige oogbindvliesontsteking (conjunctivitis)