Herpes simplex virus: symptomen, oorzaak en behandeling

Het herpes simplex virus, afgekort als HSV, is een infectie die herpes veroorzaakt. Herpes kan zich manifesteren in verschillende delen van het lichaam, meestal op de geslachtsdelen of mond. Er zijn twee soorten van het herpes simplex virus, type 1 en type 2. HSV-1 staat ook bekend als orale herpes en dit is de meest voorkomende oorzaak van wondjes rondom de mond (ook bekend als koortslip) en herpes simplexontsteking aan het oog. HSV-2 is over het algemeen verantwoordelijk voor de uitbraak van genitale herpes. Hoewel er geen genezing voor herpes is, kan behandeling met antivirale middelen de symptomen verlichten. Medicatie kan de pijn verminderen en kan de genezingstijd verkorten. Medicijnen kunnen ook het totale aantal uitbraken verminderen. Geneesmiddelen waaronder Famvir, Zovirax en Valtrex behoren tot de medicijnen die gebruikt worden om de symptomen van herpes te behandelen. Warme baden kunnen de pijn bij zweren rond het geslacht verlichten.

• Herpes Simplex: Herpes Type 1 en 2
• Oorzaak van herpes simplex virus
• HSV-1
• HSV-2
• Risicogroepen
• Symptomen van herpes simplex
• Zweertjes en blaasjes
• Bijkomende klachten
• Herpes in de ogen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van herpes simplex
• Prognose
• Preventie

Herpes Simplex: Herpes Type 1 en 2

Herpes simplex virussen — meer algemeen bekend als herpes — zijn ingedeeld in twee typen:

• Herpes type 1 (HSV-1, orale herpes, koortslip); en
• Herpes type 2 (HSV-2, of genitale herpes).

Meestal veroorzaakt herpes type 1 zweertjes rond de mond en lippen, ook bekend als koortsblaasjes of koortslip. HSV-1 kan ook genitale herpes veroorzaken, maar de meeste gevallen van genitale herpes worden veroorzaakt door herpes type 2. Bij HSV-2 kan de geïnfecteerde persoon zweertjes hebben rond de geslachtsdelen of de anus. Hoewel HSV-2-zweren ook op andere plaatsen kunnen optreden, worden deze zweren meestal onder de taille aangetroffen.

Oorzaak van herpes simplex virus

Het herpes simplex virus is een besmettelijk virus dat kan worden overgebracht door rechtstreeks of onrechtstreeks contact met iemand die besmet is met het virus. Kinderen raken vaak besmet met HSV-1 door contact met een geïnfecteerde volwassene. Zij dragen vervolgens het virus bij zich voor de rest van hun leven.

HSV-1

Infectie met HSV-1 kan gebeuren door algemene interacties zoals:

• Eten met hetzelfde bestek;
• Het delen van lippenbalsem;
• Zoenen.

Het is ook mogelijk om genitale herpes van HSV-1 te krijgen als gevolg van contact tussen de mond en de geslachtsdelen (orale seks).

HSV-2

Genitale herpes wordt verspreid door direct contact met een besmet persoon. HSV-2 loop je vooral op door seksueel contact met een persoon die HSV-2 heeft. Elk vorm van huid-op-huidcontact kan voor verspreiding van het virus zorgen.

Risicogroepen

Iedereen kan met HSV besmet worden, ongeacht de leeftijd. Het risico op besmetting hangt bijna volledig af aan blootstelling aan de infectie. Bij seksueel overdraagbare HSV-infectie lopen mensen meer risico wanneer zij zich inlaten met risicovol seksueel gedrag zonder adequate bescherming, zoals condooms. Andere risicofactoren voor HSV-2 zijn:

• Het hebben van meerdere of wisselende seksuele partners;
• Seks hebben op jonge leeftijd;
• Vrouw zijn;
• Besmet zijn met een andere seksueel overdraagbare aandoening (soa);
• Een verzwakt immuunsysteem hebben.

Draagsters van het virus kunnen hun kind besmetten als zij blaasjes rond de vagina hebben op het moment van de bevalling.

Symptomen van herpes simplex

Zweertjes en blaasjes

Het is belangrijk om te begrijpen dat iemand geen zichtbare zweren of symptomen hoeft te hebben om besmet te zijn door het virus. Herpes is nog steeds besmettelijk als er geen symptomen aanwezig zijn. Symptomen kunnen bestaan uit:

• Zweertjes en blaasjes (in de mond of op de geslachtsdelen);
• Pijn tijdens het urineren (genitale herpes);
• jeuk.

Bijkomende klachten

Je kan ook symptomen hebben die vergelijkbaar zijn met de griep. Deze symptomen kunnen bestaan uit:

• Koorts;
• Opgezwollen lymfeklieren;
• Hoofdpijn;
• Vermoeidheid
• Gebrek aan eetlust.

Herpes in de ogen

HSV kan ook verspreiden naar de ogen, waardoor het hoornvlies ontstoken raakt. Dit kan symptomen veroorzaken, zoals oogpijn, oogafscheiding en een zwaar gevoel in het oog. Een herpes simplex oogontsteking wordt veroorzaakt door type I.

Onderzoek en diagnose

De huisarts zal allerlei vragen stellen over je klachten en een lichamelijk onderzoek afnemen. De arts kan je lichaam controleren op de aanwezigheid van zweren en andere afwijkingen. De diagnose kan worden bevestigd door middel van laboratoriumonderzoek, zoals:

• microscopisch onderzoek;
• viruskweek; en
• DNA-technieken.

Het kan ook nuttig zijn om bloedonderzoek te doen om antilichamen tegen het virus aan te tonen.

Behandeling van herpes simplex

Er is anno 2024 geen remedie voor dit virus. Een infectie kan zo nodig worden behandeld met geneesmiddelen die de vermeerdering van het virus remmen. Voorbeelden van deze antivirale medicijnen zijn:

• acyclovir (Zovirax);
• famciclovir (Famvir); en
• valacyclovir (Valtrex).

Voor herpes aan de lippen kan de huisarts een antivirale crème voorschrijven. Bij vaak terugkerende herpes wat gepaard gaat met veel klachten, kan een langdurige onderhoudsbehandeling met antivirale tabletten zinvol zijn.

Prognose

Mensen die besmet raken met HSV, hebben het virus voor de rest van hun leven. Zelfs als er geen symptomen manifest zijn, is het virus aanwezig; deze trekt zich namelijk terug in de zenuwcellen van een geïnfecteerde persoon. Sommige mensen kunnen regelmatige uitbraken ervaren. Anderen zullen slechts eenmaal uitbraak ervaren nadat ze zijn besmet, waarna het virus slapend wordt. Zelfs als een virus slapend is, kunnen bepaalde triggers een uitbraak veroorzaken. Deze kunnen bestaan uit:

• Spanning en stress;
• Menstruatie;
• Koorts of ziekte;
• Blootstelling aan de zon of zonnebrand.

Er wordt aangenomen dat uitbraken in de loop van de tijd minder intens kunnen worden omdat het lichaam antilichamen begint te creëren. Als een verder gezond individu met het virus besmet is, zijn er meestal geen complicaties.

Preventie

Hoewel er geen geneesmiddelen beschikbaar zijn die het virus doden, kan je maatregelen treffen om te voorkomen dat je besmet raakt, of om te voorkomen dat HSV wordt verspreid aan een andere persoon. Neem de volgende maatregelen bij een uitbraak:

• Probeer direct fysiek contact met andere mensen te vermijden.
• Deel geen items die het virus kunnen doorgeven, zoals kopjes, handdoeken, bestek, kleding, make-up of lipbalsem.
• Vermijd orale seks, zoenen of andere intieme of seksuele activiteiten tijdens een uitbraak.
• Was je handen grondig en breng zalven of crèmes aan op de plekjes middels katoenwatten om contact met de zweren te verminderen.

Andere maatregelen
Personen met HSV-2 moeten tijdens een uitbraak elk type seksuele activiteit met andere mensen vermijden. Als je geen symptomen ervaart maar het virus is wel bij je vastgesteld, dan moet je een condoom gebruiken bij seksuele gemeenschap. Maar zelfs bij het gebruik van een condoom kan het virus nog door onbedekte huid doorgegeven worden aan je partner. Vrouwen die zwanger zijn en geïnfecteerd zijn, moeten medicijnen nemen om te voorkomen dat het virus hun ongeboren baby infecteert.

Lees verder

• Herpes simplex virus in het oog: symptomen en behandeling
• Herpesvirussen: soorten, ziekten & symptomen en preventie