Powassan-virus: Neurologische symptomen door tekenbeet

Het Powassan-virus is een agressief arbovirus dat zich op teken bevindt. Bij mensen kan dit virus binnen enkele minuten tot uren ernstige neurologische symptomen veroorzaken. Het kan de hersenen binnendringen en hersenbeschadiging veroorzaken. Momenteel zijn er geen specifieke geneesmiddelen of vaccins beschikbaar om het Powassan-virus te bestrijden, waardoor de behandeling voornamelijk symptoomgericht en ondersteunend is. Preventie en vroege detectie zijn cruciaal bij het bezoeken van bosrijke gebieden om besmetting met dit gevaarlijke virus te voorkomen.

• Epidemiologie Powassan-virus
• Oorzaken
• Risicofactoren voor Powassan-virusinfectie
• Symptomen van tekenziekte
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van tekenziekte
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van Powassan-virusinfectie

Epidemiologie Powassan-virus

Het Powassan-virus, een arbovirus, werd voor het eerst beschreven in 1958. Sindsdien zijn er enkele tientallen menselijke gevallen gemeld, maar het werkelijke aantal besmettingen is vermoedelijk hoger. Veel ziekenhuizen testen niet routinematig op het Powassan-virus en symptomen worden vaak toegeschreven aan de ziekte van Lyme of andere aandoeningen. Het virus komt voornamelijk voor in het noordoosten van de Verenigde Staten, Canada en delen van Rusland. Het risico op infectie is het grootst tijdens perioden van warmere temperaturen in de winter. Tekenbeten komen het vaakst voor in het late voorjaar, het begin van de zomer en het midden van de herfst.

Oorzaken

Het Powassan-virus wordt overgedragen via de beet van een geïnfecteerde teek. De belangrijkste overdragers zijn hertenteken (dezelfde teken die de ziekte van Lyme veroorzaken). Voorheen werd het virus voornamelijk aangetroffen bij bosmarmotteken, maar door veranderingen in de omgeving komen besmette teken nu ook voor op herten. Ongeveer 1-10% van de Ixodes scapularis, de teken die verantwoordelijk zijn voor zowel de ziekte van Lyme als Powassan-virusinfecties, is besmet met het virus. Het Powassan-virus is niet overdraagbaar van mens op mens.

Risicofactoren voor Powassan-virusinfectie

Niet iedereen die gebeten wordt door een geïnfecteerde teek ontwikkelt symptomen. Personen met een verzwakt immuunsysteem of met een voorgeschiedenis van andere tekenoverdraagbare ziekten, zoals West Nijl-virus, dengue of de ziekte van Lyme, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van symptomen. Iedereen die een besmette teek oploopt, kan echter symptomen ontwikkelen.

Symptomen van tekenziekte

De incubatietijd van het Powassan-virus bedraagt één tot vier weken. Het virus kan binnen enkele minuten tot enkele uren na een tekenbeet in het lichaam komen. Niet alle geïnfecteerde personen ontwikkelen symptomen; in milde gevallen kunnen de symptomen onopvallend zijn. In ernstige gevallen kan het virus het centrale zenuwstelsel aantasten, wat kan leiden tot encefalitis (hersenontsteking) en meningitis (ontsteking van de hersenvliezen). Kenmerkende symptomen van Powassan-virusinfectie zijn onder andere:

• Braken
• Epileptische aanvallen
• Evenwichts- en coördinatieproblemen (ataxie)
• Geheugenverlies
• Hoofdpijn
• Koorts
• Misselijkheid
• Spierzwakte
• Spraakmoeilijkheden
• Toevallen
• Verwardheid
• Zwakte

Bij Powassan-virusinfectie ontbreekt vaak de huiduitslag die kenmerkend is voor de ziekte van Lyme.

Diagnose en onderzoeken

Om de diagnose van Powassan-virusinfectie te bevestigen, worden de volgende stappen ondernomen:

Lichamelijk onderzoek

De arts vraagt naar de symptomen, de timing van de symptomen en of de patiënt recent een tekenbeet heeft gehad. Vervolgens wordt een lichamelijk onderzoek uitgevoerd om neurologische afwijkingen vast te stellen.

Diagnostische onderzoeken

Een bloedonderzoek kan worden uitgevoerd om antilichamen tegen het Powassan-virus te detecteren. Daarnaast kan een ruggenmergonderzoek nodig zijn om virale antigenen of antilichamen in het hersenvocht op te sporen. Deze tests helpen bij het bevestigen van de aanwezigheid van het virus.

Behandeling van tekenziekte

De behandeling van Powassan-virusinfectie is uitsluitend symptomatisch en ondersteunend. Er zijn geen antivirale middelen beschikbaar die specifiek tegen het Powassan-virus gericht zijn. De behandelingsopties omvatten:

• Ademhalingsondersteuning: Voor patiënten met ademhalingsproblemen kan mechanische ventilatie noodzakelijk zijn.
• Intravenieuze vochttoediening: Dit helpt bij het handhaven van de hydratatie en ondersteunt de algehele gezondheid.
• Medicijnen om de zwelling en ontsteking in de hersenen te verminderen, zoals corticosteroïden.

Prognose

De prognose voor patiënten met Powassan-virusinfectie varieert. Ongeveer 10-15% van de patiënten overlijdt aan de infectie. Bij degenen die overleven, is er een aanzienlijke kans op blijvende neurologische schade. Ongeveer 50% van de overlevenden ervaart langdurige neurologische symptomen, zoals terugkerende hoofdpijn, spieratrofie en geheugenproblemen. Het herstel kan enkele weken tot maanden duren, afhankelijk van de ernst van de hersenbeschadiging.

Complicaties

De complicaties van Powassan-virusinfectie kunnen ernstig zijn en omvatten:

• Hersenontsteking (encefalitis): Kan leiden tot blijvende neurologische schade.
• Meningitis: Kan resulteren in chronische hoofdpijn en andere neurologische problemen.
• Epileptische aanvallen: Kan optreden bij ernstige gevallen.
• Spieratrofie en hoofdpijn: Langdurige symptomen bij overlevenden.

Preventie van Powassan-virusinfectie

Preventieve maatregelen zijn essentieel om de kans op infectie met het Powassan-virus te verkleinen:

• Draag lange broeken en stop de broekspijpen in de sokken om te voorkomen dat teken contact maken met de huid.
• Behandel kledij met permethrine om teken af te schrikken.
• Gebruik insectenwerende middelen met DEET op blootgestelde huid en herhaal dit elke paar uur.
• Controleer jezelf grondig op teken na het verlaten van bosrijke gebieden, vooral op de huid rond de taille, achter de knieën en onder de haarlijn.