Powassan-virus: Neurologische symptomen door tekenbeet

Powassan-virus: Neurologische symptomen door tekenbeet Het Powassan-virus is een zeer agressief virus dat zich op een teek bevindt. Wanneer dit virus terechtkomt bij mensen, ontstaan mogelijk binnen enkele minuten tot uren ernstige neurologische symptomen. Het virus is zelfs in staat om de hersenen binnen te dringen en veroorzaakt dan bij een aantal patiënten hersenbeschadiging. Dit virus is enkel symptomatisch en ondersteunend te behandelen omdat anno 2020 geen geneesmiddelen of vaccins beschikbaar zijn om het virus te bestrijden. Preventiemaatregelen en een snelle lichaamscontrole zijn geboden bij het bezoeken van bosrijke gebieden om een besmetting met het gevaarlijke Powassan-virus te voorkomen.

Epidemiologie tekenaandoening

Het Powassan-virus, een arbovirus, werd voor het eerst in de medische literatuur beschreven in 1958. Sinds het beschrijven van het virus en de daaruit vloeiende tekenaandoening bij mensen, zijn anno oktober 2020 enkele tientallen menselijke gevallen gemeld in de medische literatuur. Het aantal werkelijke patiënten dat besmet is met het Powassan-virus ligt vermoedelijk hoger. Veel ziekenhuizen testen de patiënt namelijk niet op de aanwezigheid van het virus, en daarnaast plakken de artsen snel de diagnose van de ziekte van Lyme op de ziektesymptomen. De tekenziekte als gevolg van het Powassen-virus is anno oktober 2020 voorts voornamelijk aanwezig in het noordoosten van de Verenigde Staten, Canada en Rusland. Het virus komt daarnaast vaker tot uiting wanneer warmere temperaturen aanwezig waren tijdens de winter. Patiënten lopen tot slot het vaakst een tekenbeet op in het late voorjaar, het begin van de zomer en het midden van de herfst.

Oorzaken tekenziekte: Door besmette tekenbeet

De ziektesymptomen komen tot stand door een tekenbeet die besmet is het Powassan-virus. Dit virus bevindt zich op de hertenteek, wat dezelfde teek is die de ziekte van Lyme veroorzaakt. Vroeger bevond het virus zich voornamelijk op bosmarmotteken en andere tekensoorten die mensen niet bijten, maar door een grotere bebossing zijn de teken eveneens aanwezig op herten. Het virus komt voor bij ongeveer 1-10 procent van Ixodes scapularis, de primaire teek die leidt tot de ziekte van Lyme en de Powassan-virusziekte. De tekenziekte is tot slot niet overdraagbaar tussen mensen.

Risicofactoren voor klachten van Powassan-virus

Niet elke patiënt die een besmette tekenbeet oploopt, krijgt evenwel te maken met symptomen. Patiënten met een verzwakt immuunsysteem of patiënten die reeds een andere tekenaandoening gehad hebben zoals het West Nijl-virus (infectie met soms neurologische symptomen), dengue (virale infectie met koorts en huiduitslag) en/of de ziekte van Lyme, krijgen vaker te maken met symptomen. De ziektesymptomen verschijnen evenwel mogelijk bij iedereen die gebeten is door een besmette teek.

Hoofdpijn is mogelijk één van de symptomen van een infectie met het Powassan-virus / Bron: Geralt, PixabayHoofdpijn is mogelijk één van de symptomen van een infectie met het Powassan-virus / Bron: Geralt, Pixabay

Symptomen: Neurologische klachten

De incubatietijd (tijd tussen het oplopen van de besmetting en het tot uiting komen van de klachten) bedraagt één week tot één maand bij de Powasann-tekenaandoening. In tegenstelling tot de ziekte van Lyme waarbij de bacteriën vaak meerdere uren tot dagen na de vasthechting nodig hebben om de bacteriën over te dragen, komt het Powassan-virus na vasthechting reeds na enkele minuten tot maximaal drie uur in het lichaam terecht. Niet altijd presenteert een patiënt zich evenwel met symptomen en in de meeste gevallen zijn eventuele symptomen ook vrij mild. In ernstige gevallen echter treedt neurologische schade op doordat het Powassan-virus het centrale zenuwstelsel infiltreert. Encefalitis (hersenontsteking) en meningitis (ontsteking van de ruggenmerg- en hersenvliezen met hoofdpijn en een stijve nek). Één of meer van volgende milde tot ernstige symptomen zijn kenmerkend voor een besmetting met het Powassan-virus:

De huiduitslag die kenmerkend is bij de ziekte van Lyme, komt niet tot stand bij een besmetting met het Powassan-virus.

Diagnose en onderzoeken

De arts bevraagt de patiënt over de aard en het tijdstip van de verschijning van de symptomen en het mogelijke verleden van een tekenbeet. Daarna voert hij een lichamelijk onderzoek uit. Een bloedonderzoek en een ruggenmergonderzoek zijn vereist voor de bevestiging van de diagnose. De arts spoort hiermee antilichamen op die het immuunsysteem aanmaakt om het Powassan virus te bestrijden.

Behandeling tekenaandoening enkel ondersteunend

In tegenstelling tot de ziekte van Lyme en andere door teken overgedragen ziekten zoals babesiosis of ehrlichiose, is een behandeling met antibiotica niet mogelijk. Een virus veroorzaakt namelijk de tekenaandoening en een antibioticum bestrijdt enkel bacteriën. Voor patiënten die besmet raken met het virus bestaat uitsluitend een ondersteunende behandeling. Deze bestaat dan uit ademhalingsondersteuning, intraveneuze (via een ader) vochttoediening en/of medicijnen om de zwelling en ontsteking in de hersenen te verminderen.

Prognose virale infectie is variabel

Het Powassan-virus die door een tekenbeet bij de mens terechtkomt, resulteert meestal in geen of slechts milde symptomen. De prognose is echter variabel aangezien de virale infectie onbehandelbaar en potentieel fataal is. Ongeveer 10-15% van de patiënten die besmet geraken met het Powassan-virus, komt te overlijden. Wanneer het virus de hersenen bereikt, is de kans op permanente neurologische restschade verder groot. Ongeveer de helft van de overlevenden ervaart tot slot permanente neurologische symptomen, zoals terugkerende hoofdpijn, spieratrofie (spierverlies) en geheugenproblemen. Bij andere overlevenden die hersenbeschadiging hebben opgelopen, duurt het vaak vele weken tot maanden voordat ze volledig hersteld zijn.

Preventie van door teek overgedragen ziekte

Wandelaars en kampeerders die tekengevoelige bossen bezoeken (veel struiken, dichte begroeiing, hoog gras) krijgen het advies om een lange broek te dragen. De broekspijpen stoppen deze mensen best over de sokken zodat de teken niet onder de broekspijpen op het lichaam terechtkomen. Verder is het aangewezen om alle kledij te behandelen met permethrine. De blote huid moet verder behandeld worden met DEET of een ander insectenwerend middel. Dit middel moeten mensen wel om de paar uur weer aanbrengen op de huid, daar deze dan uitgewerkt zijn. Bij het verlaten van het bosrijke gebied, is het belangrijk om zichzelf (en anderen) grondig te controleren, omdat de teken zich razendsnel vasthechten en zichzelf bijgevolg ook snel gaan voeden. De voorkeurshechtplaatsen van de teek bevinden zich rond de taille, achter de knieën en onder de haarlijn.
© 2017 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Het Powassan-virus: door teken overgedragenHet Powassan-virus: door teken overgedragenHet Powassan-virus is een virus dat wordt overgedragen door teken en wordt sinds 2000 steeds vaker waargenomen. Het viru…
Wat te doen bij een tekenbeetEen teek is een klein insect dat zich voedt met bloed van dieren of mensen. Teken leven voornamelijk in bossen en struik…
De teek, een tekenbeet en de ziekte van LymeDe teek, een tekenbeet en de ziekte van LymeHet aantal teken en tekenbeten is de laatste jaren fors toegenomen. Als een kind lekker aan het dollen is op het gras, i…
Tekenverlamming: Tekenziekte met verlamming door neurotoxineTekenverlamming: Tekenziekte met verlamming door neurotoxineTeken brengen een aantal infecties over op mensen zoals de ziekte van Lyme. De gifstoffen (neurotoxinen) van verschillen…

Humaan astrovirus: Virale infectie met diarree bij kinderenHumaan astrovirus: Virale infectie met diarree bij kinderenHet humaan astrovirus is een virus dat wereldwijd bij voornamelijk (jonge) kinderen milde buikgriep (gastro-enteritis) v…
Herpes simplex virus: symptomen, oorzaak en behandelingHerpes simplex virus: symptomen, oorzaak en behandelingHet herpes simplex virus, afgekort als HSV, is een infectie die herpes veroorzaakt. Herpes kan zich manifesteren in vers…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: James K. Lindsey, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Geraadpleegd op 3 oktober 2020:
  • Tick-Borne Flaviviruses, with a Focus on Powassan Virus, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6302355/
  • Geraadpleegd op 30 juni 2017:
  • A little-known tick-borne infection could have permanent or fatal consequences, http://www.businessinsider.com/deer-tick-powassan-virus-lyme-disease-risk-2017-6?IR=T
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Experts warn of potentially deadly tick-borne illness similar to Lyme diseasen http://www.foxnews.com/health/2015/04/10/experts-warn-potentially-deadly-tick-borne-illness-similar-to-lyme-disease.html
  • Powassan Virus Is the Scary New Reason to Avoid Ticks, http://time.com/4767290/powassan-virus-ticks/
  • Powassan-virus: Potentially fatal tick disease that can be transmitted in minutes reported in Maine, http://www.foxnews.com/health/2017/06/06/lyme-disease-like-illness-that-can-kill-15-minutes-after-bite-reported-in-maine.html
  • Symptoms & Treatment, https://www.cdc.gov/powassan/symptoms.html
  • What Is Powassan?, http://www.webmd.com/brain/what-is-powassan#1 en http://www.webmd.com/brain/what-is-powassan#2
  • Afbeelding bron 1: Geralt, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 03-10-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 12
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.