Humaan astrovirus: Virale infectie met diarree bij kinderen
Het humaan astrovirus is een virus dat wereldwijd bij voornamelijk (jonge) kinderen milde buikgriep (gastro-enteritis) veroorzaakt. Meestal is de waterige diarree geassocieerd met nog andere milde symptomen. De meeste patiënten herstellen spontaan van deze snel verspreidbare infectie. Is dit niet het geval, dan is een symptomatische behandeling in een isolatiekamer in het ziekenhuis vereist. Goede hygiënische maatregelen zijn voorts nodig om de verspreiding van de ziekte te stoppen. De vooruitzichten zijn voor het merendeel van de patiënten uitstekend, al krijgen verzwakte patiënten af en toe te maken met ernstige gezondheidscomplicaties. Astrovirussen zijn tot slot voor het eerst geïdentificeerd en gerapporteerd in de medische literatuur in 1975.
Epidemiologie aandoening: Kinderen
Het humaan astrovirus is wereldwijd een belangrijke oorzaak van acute diarree bij kinderen jonger dan twee jaar. Oudere kinderen en volwassenen zijn echter eveneens getroffen door deze virale infectie. Een Koreaans onderzoek uit 2012 wijst uit dat de virale infectie aanwezig is bij 2-16% van de ziekenhuisopnames van kinderen met diarree. Een infectie met het humaan astrovirus komt minder frequent voor dan een infectie met het
rotavirus (diarree en
braken bij
baby's en kinderen) of
norovirus (virale infectie met buikpijn en diarree). Niettemin is een goede opvolging nodig omdat het humaan astrovirus soms grote uitbraken veroorzaakt bij zowel kinderen, volwassenen als ouderen. Kinderziekenhuizen, kinderdagverblijven, scholen, legerkazernes, ziekenhuizen en zorgcentra zijn dan ook regelmatig getroffen door een uitbraak met het virus. Net zoals bij het rotavirus komt een infectie met het humaanastrovirus meestal tot uiting tijdens de wintermaanden in gematigde regio's en in de regentijd in tropische gebieden.
Oorzaken: Humaan astrovirus
Het humaan astrovirus, familie
Astroviridae en genus
Mamastrovirus is een klein en rond RNA-virus (diameter 28-30 nanometer). Het virus heeft een stervormig uiterlijk (vijf of zes hoeken) van het oppervlak wanneer wetenschappers dit bekijken door een elektronenmicroscoop (vandaar de naam “
Astroviridae”). Anno oktober 2020 zijn minimaal acht serotypes van het virus bekend. De
overdracht van de virale infectieziekte gebeurt in de meeste gevallen van persoon tot persoon via de fecaal-orale route. Het virus verlaat het lichaam via de ontlasting. Wanneer de ontlasting bij bijvoorbeeld het verwisselen van de luier terechtkomt op een plaats of voorwerp, geraakt dit besmet met het virus. Wanneer een ander kind vervolgens deze plaats aanraakt met de
handen en vervolgens de handen in de mond stopt, komt het virus ook bij dit kind in het lichaam terecht. Het virus bevindt zich soms eveneens in vervuild water en voedsel.
Risicofactoren
Ouderen, kinderen, ziekenhuispatiënten en mensen met een
verzwakt immuunsysteem (
aids, ontvanger van een
beenmergtransplantatie,
chemotherapie, …) zijn vaker getroffen door een infectie met het humaan astrovirus.
Symptomen: Waterige diarree
Diarree
De incubatietijd (tijd tussen het oplopen van de infectie en het verschijnen van de symptomen) bedraagt twee tot vier dagen. Een HAstV-infectie resulteert voornamelijk in waterige
diarree. De patiënt maakt gemiddeld vier keer per dag lopende ontlasting aan en deze diarree houdt gemiddeld drie dagen aan. De diarree is over het algemeen milder dan deze die resulteert uit een rotavirusinfectie. Nadat de diarree verdwenen is, blijft het virus echter nog wel enkele dagen aanwezig in de ontlasting waardoor de ziekte nog steeds overdraagbaar is.
Andere symptomen
Braken,
buikpijn,
gewichtsverlies,
hoofdpijn,
koorts, lichte uitdroging (
dehydratie),
misselijkheid en malaise (een algemeen ziek gevoel) gaan mogelijk gepaard met de diarree.
Diagnose en onderzoeken
Op basis van het klinisch beeld is het heel moeilijk om de juiste diagnose te kleven op de ziekte. Een
ontlastingsonderzoek is bijgevolg nodig om de aanwezigheid van het humaan astrovirus te bevestigen. De arts identificeert hierbij het kenmerkende stervormige uiterlijk van het virus.
Behandeling via goede hygiëne
Ontsmetting en persoonlijke hygiëne
Meestal is een medische behandeling niet nodig. Wel is het nodig om een goede persoonlijke hygiëne te hanteren en alle plaatsen waar een uitbraak is opgetreden, grondig te ontsmetten om de overdracht van de infectie te verminderen. Daarnaast is het van belang om de bron van de infectie weg te nemen, zoals bijvoorbeeld besmet water of besmet voedsel.
Ziekenhuisopname
Indien patiënten toch kampen met ernstige klachten, is een ziekenhuisopname in een isolatiekamer vereist om de verspreiding van de infectie af te remmen. Zorgvuldige hygiënische maatregelen door zowel het personeel als de patiënt zelf zijn nodig omdat dit virus zich ander snel verspreidt in het ziekenhuis en dan sprake is van een
ziekenhuisinfectie (nosocomiale infectie). Intraveneuze (via een ader) of orale (via de mond) vochttoediening is soms nodig om uitdroging te voorkomen, vooral bij jongere kinderen of oudere patiënten. Een vaccin is anno oktober 2020 niet voorhanden ter voorkoming van een HAstV-infectie.
Prognose virale infectie is zeer goed
De diarree die veroorzaakt is door een HAstV-infectie is over het algemeen niet ernstig, waardoor een ziekenhuisopname niet noodzakelijk is. De meeste patiënten herstellen spontaan van een infectie met het humaan astrovirus. Slechts in gemiddeld 3% van de kinderen die geïnfecteerd zijn met het humaan astrovirus, is een ziekenhuisopname vereist.
Complicaties infectieziekte
Sommige vormen van het humaan astrovirus zijn sporadisch in staat om dodelijke
encefalitis (hersenontsteking) en
meningitis (
ontsteking van de hersen- en ruggenmergsvliezen met hoofdpijn en een
stijve nek) te veroorzaken. Deze ernstige complicaties komen voornamelijk voor bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem.