Herpes simplex virus in het oog: symptomen en behandeling

Herpes in het oog of oogherpes is een vervelende aandoening. Herpes in het oog geeft symptomen als een geïrriteerd rood en tranend oog, gevoeligheid voor licht en het zicht kan troebel zijn. Het herpes simplex virus (HSV) veroorzaakt infecties in de huid, slijmvliezen en zenuwen. Er worden twee soorten onderscheiden. HSV Type 1 veroorzaakt veelal herpesinfecties van gezicht (ogen) en lippen. HSV Type 2 veroorzaakt hoofdzakelijk genitale infecties (genitale herpes). Bij herpes van het oog is, behalve het bindvlies, meestal ook het hoornvlies betrokken. Behandeling van deze vorm van herpes is belangrijk om complicaties te voorkomen. Onbehandelde herpes in het oog kan leiden tot gezichtsverlies. Het is belangrijk om bij vermoeden van oogherpes meteen contact op te nemen met je huisarts.

• Herpesinfectie van het oog
• Oorzaak van oogherpes
• Wie krijgt het?
• Risicofactoren
• Eerdere herpesinfecties
• Verzwakt immuunsysteem
• Contactlenzen
• Direct contact
• Zonblootstelling
• Trauma aan het oog
• Stress
• Herpes simplex in het oog symptomen
• Is herpes besmettelijk?
• Risico's en complicaties van onbehandelde oogherpes
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Speciale instrumenten
• Verder onderzoek
• Zelfzorgmaatregelen
• Behandeling van herpes rondom het oog
• Follow-up
• Prognose
• Preventie

Herpesinfectie van het oog

Een herpes simplex oogontsteking wordt veroorzaakt door herpes simplex type I. Herpes simplex type 1 is hetzelfde virus dat koortslip veroorzaakt. In het oog veroorzaakt het gewoonlijk een infectie van het hoornvlies, dat is het voorste heldere deel van het oog. Deze infectie heet herpes simplex keratitis. Dit kan littekenvorming geven, wat het gezichtsvermogen ernstig kan aantasten. Doordat herpes simplex type I een aantal subtypen kent, kunnen duur en ernst van de ontsteking variëren, evenals de reactie op de behandeling.

Oorzaak van oogherpes

Herpes keratitis, algemeen bekend als oogherpes, is een ontsteking van het doorzichtige hoornvlies, welke als een koepel over de iris ligt en grenst aan het oogwit. Herpes in het oog wordt veroorzaakt door het herpes simplex virus. Herpes is een veel voorkomende familie van virussen en het is een van de vele virussen die de meeste mensen in hun lichaam dragen. De aandoening wordt veroorzaakt door een reactivering van een reeds aanwezig herpes simplex virus. Het herpes simplex virus verlaat het lichaam nooit na een eerste (of primaire) infectie. Na die primaire infectie blijft het virus latent aanwezig in de zenuwen. Soms reageert het virus en veroorzaakt het symptomen. Het is niet bekend waarom deze virussen bij sommige mensen herpes in het oog kunnen veroorzaken, maar niet bij andere. Het treft meestal slechts één oog en het is één van de meest voorkomende oorzaken van blindheid aan één oog in westerse landen.

Wie krijgt het?

Herpes simplex in het oog klinkt behoorlijk eng, en dat is het ook. Het kan zomaar ineens opduiken en is niet iets dat je wilt negeren. Maar wie krijgt er eigenlijk last van?

Mensen die al eens een koortslip hebben gehad, lopen meer risico. Het virus dat verantwoordelijk is voor die vervelende blaasjes op je lip, kan namelijk ook je oog bereiken. Dit gebeurt vaak als het virus vanuit de zenuwbanen in je gezicht doorschiet naar je oog.

Als je immuunsysteem verzwakt is, bijvoorbeeld door stress, ziekte, of bepaalde medicijnen, ben je vatbaarder. Het virus ziet dan zijn kans schoon om actief te worden en je oog te infecteren. Draag je contactlenzen? Dan loop je ook een groter risico, vooral als je niet altijd even hygiënisch omgaat met het in- en uitdoen van je lenzen.

Kinderen kunnen ook getroffen worden, vooral als ze het virus voor het eerst oplopen en hun immuunsysteem nog niet volledig is ontwikkeld. Mensen met een geschiedenis van herpesinfecties, of die vaak blootgesteld worden aan zonlicht zonder bescherming, lopen ook meer kans op een ooginfectie.

Kortom, herpes simplex in het oog kan iedereen treffen, maar vooral als je al bekend bent met het virus, je immuunsysteem even niet op volle kracht draait, of als je bepaalde risicofactoren hebt. Wees alert op de symptomen en neem geen risico’s als je merkt dat er iets mis is met je oog.

Risicofactoren

Er zijn een paar risicofactoren die de kans op een herpes simplex-infectie in je oog flink vergroten. Hier zijn de belangrijkste om in de gaten te houden:

Eerdere herpesinfecties

Als je eerder een koortslip hebt gehad, zit het herpesvirus al in je lichaam. Het kan sluimeren en op onverwachte momenten actief worden, zelfs in je oog. Dat kleine blaasje op je lip kan zich zomaar verplaatsen naar je oog.

Verzwakt immuunsysteem

Ben je net ziek geweest, gestrest, of gebruik je medicijnen die je immuunsysteem onderdrukken? Dan is de kans groter dat het virus de kop opsteekt. Je lichaam kan het dan moeilijker onder controle houden, en het virus grijpt die kans met beide handen aan.

Contactlenzen

Als je lenzen draagt en ze niet goed schoonhoudt of er met vuile handen aanzit, geef je bacteriën én virussen een vrijbrief om je oog te bereiken. Het herpesvirus kan via kleine wondjes of irritaties in je oog terechtkomen.

Direct contact

Heb je onlangs direct contact gehad met iemand die actief herpes heeft, zoals door zoenen of het delen van handdoeken? Het virus kan op die manier makkelijker worden overgedragen en zich in je oog manifesteren.

Zonblootstelling

Lang in de zon zitten zonder bescherming kan een uitbraak van herpes uitlokken, ook in je oog. Draag daarom altijd een zonnebril als je gevoelig bent voor herpes.

Trauma aan het oog

Een kleine wond of kras in je oog, bijvoorbeeld door iets simpels als een vuiltje, kan de ideale ingang zijn voor het virus om je oog te infecteren.

Stress

Ja, ook stress kan je vatbaarder maken voor een herpesinfectie in je oog. Wanneer je onder spanning staat, verzwakt je immuunsysteem en kan het virus makkelijker toeslaan.

Herpes simplex in het oog symptomen

Patiënten met herpes in het oog kunnen last krijgen van de volgende symptomen:

• Pijnlijk of geïrriteerd oog;
• Rood oog;
• Tranend oog;
• Gevoeligheid voor licht (fotofobie);
• Wazig zicht: het zicht kan troebel zijn
• Gezwollen ogen.

Conjunctivitis
De ooglidrand kan ook ontstoken raken als gevolg van herpes simplex. De
symptomen lijken meestal op die van conjunctivitis, een bindvliesontsteking van het oog, zodat de diagnose van herpes simplex infectie vaak niet wordt gesteld. De infectie kan vanzelf verdwijnen, maar de symptomen kunnen ook ernstiger zijn als het hoornvlies wordt aangetast.

Is herpes besmettelijk?

Tijdens de behandeling van herpes keratitis moet je voorkomen dat je het virus overdraagt aan andere mensen die het virus nog nooit hebben gehad. Vermijd vooral contact met pasgeboren baby's. Een week nadat je begonnen bent met het gebruik van de antivirale medicijnen ben je niet meer besmettelijk voor anderen. Bij mensen met een (sterk) verminderde afweer kan het virus andere delen van het lichaam infecteren. Het kan hierbij gaan om mensen met aids of mensen die afweerremmende medicijnen gebruiken.

Risico's en complicaties van onbehandelde oogherpes

In het ergste geval leidt onbehandelde oogherpes tot blindheid, chronische pijn en verlies van het oog. Agressieve behandeling is gericht op het verminderen van de kans op littekens, problemen met de oogdruk en directe schade aan de weefsels van het oog.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De huisarts stelt vragen over je klachten en verricht lichamelijk onderzoek. Ook zal de huisarts je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen. Belangrijke vragen die worden gesteld door de arts gaan over wanneer de pijn of andere symptomen begonnen, de plaats van pijn, de duur van de pijn, de kenmerken van de pijn, alles wat de pijn beter of slechter maakt, wat je aan het doen was toen de symptomen begonnen, of je contactlenzen gebruikt, of er sprake is van eerdere oogklachten, infecties of operaties. Ook zal de arts vragen of je allergisch bent voor bepaalde medicijnen, welke medicijnen je momenteel gebruikt, en of er oogklachten in je familie voorkomen.

Het lichamelijke onderzoek met betrekking tot de ogen kan bestaan ​​uit het controleren van je gezichtsvermogen, visuele inspectie van het oog en het omliggende weefsel, oogbewegingen, perifere visie (meervoudig waarnemen) en de reactie van de pupillen op licht. De arts kan instrumenten gebruiken om een ​​beter zicht op het oog te krijgen.

Speciale instrumenten

Met behulp van een oogspiegel, voorhoofdspiegel of oftalmoscoop, kan de arts het netvlies inspecteren. Een spleetlamp is een microscoop met verlichting en vergroting waarmee de oogarts het voorste deel van het oog onderzoekt. De oogdruk kan worden gecontroleerd met behulp van een tonometer op de spleetlamp of een apparaat dat bekend staat als tonopen. Deze twee instrumenten worden gebruikt als glaucoom wordt vermoed.

Verder onderzoek

De oogarts kan ook een anesthetische druppel in je oog doen voor zowel diagnostische als therapeutische doeleinden. Deze test helpt om te bepalen of de oogpijn afkomstig is van het oogoppervlak of van diepere structuren in het oog. In de meeste gevallen kan pijn worden verlicht door de verdovende druppel als het afkomstig is van het oogoppervlak. Een synthetische organische fluorescerende kleurstof genaamd fluoresceïne, kan in het oog worden gebracht om slijtage, ulceraties (zweervorming) of een hoornvliesbeschadiging te detecteren. Een speciaal blauw licht wordt gebruikt in combinatie met de fluoresceïne om deze problemen te controleren. Soms neemt de arts een monster uit het geïnfecteerde gebied om het virus (virale cultuur) te identificeren.

Zelfzorgmaatregelen

Raadpleeg medische hulp als je pijn aan het oog hebt. Meestal bestaat thuiszorg uit het spoelen van het oog met water. Als je vermoedt dat er een vreemd lichaam in je oog zit, wrijf dan niet in het oog. Dit kan het oog ernstig beschadigen door meer schade aan het oppervlak te veroorzaken, aangezien het voorwerp met wrijven wordt verplaatst. Probeer geen vreemd lichaam uit je oog te verwijderen. Voor milde gevallen van ongemak aan het oog, geef je ogen rust, neem vrij verkrijgbare pijnstillers, zoals paracetamol of ibuprofen, en vermijd helder licht.

Behandeling van herpes rondom het oog

De arts kan een antivirale oogdruppel voorschrijven, zoals trifluridine (trifluor-thymidine). Aciclovir (zovirax) is een ander antiviraal geneesmiddel, dat door de mond worden ingenomen. De behandeling moet zo snel mogelijk gestart worden. Bij infecties die een diepe ontsteking veroorzaken, kunnen corticosteroïddruppels en druppels die het oog vergroten, zoals atropine of scopolamine gebruikt worden. Soms zal de oogarts voorzichtig over het oppervlak van het hoornvlies wrijven om het infectieuze virus en virale antigenen die bijdragen aan de keratitis, te verwijderen. Aangezien de meeste gevallen van oogherpes spontaan binnen drie weken verdwijnen, is behandeling vooral gericht op het beperken van schade en littekens. Antivirale behandeling, via druppels of met pillen, is een effectieve behandeling van oogherpes. Als je last hebt van frequente recidieven, dan kan antivirale medicatie (pillen) in een onderhoudsdosis helpen om deze frequentie te verminderen.

Follow-up

Nazorg hangt meestal af van de ernst van het oogprobleem. Wanneer je last krijgt van klachten die erop wijzen dat de herpes simplex infectie is teruggekeerd, neem dan contact op met de huisarts of oogarts. Mensen met oogherpes moeten nauwlettend worden gecontroleerd totdat de ziekte inactief is.

Prognose

Herpes simplex in het oog veroorzaakt vaak geen permanent gezichtsverlies, maar moet door een arts worden behandeld, aangezien complicaties kunnen optreden die ernstig kunnen zijn.

Preventie

Wees voorzichtig met het dragen van contactlenzen (vooral gedurende de nacht). Het dragen van contactlenzen kan het risico op secundaire hoornvliesinfectie met HSV epitheelkeratitis verhogen. Er bestaat geen vaccin tegen HSV.

Lees verder

• Herpes simplex virus: symptomen, oorzaak en behandeling
• Koortslip baby: symptomen, behandeling en voorkomen
• Koortslip behandelen: zinkzalf, pleister, tandpasta en licht
• Koortslip: symptomen, oorzaak, behandeling en voorkomen
• Herpesvirussen: soorten, ziekten & symptomen en preventie