Gezwollen ogen of oogleden: oorzaken zwelling rond de ogen

Last van gezwollen ogen? Bij gezwollen ogen of een gezwollen ooglid zijn de weefsels rondom het oog gezwollen. Dit komt voornamelijk door een ontstekingsproces dat resulteert in vloeistofopbouw in de dunne weefsellagen rond de ogen. Het proces van zwelling rond het oog kan plotseling (acuut) ontstaan of over een langere periode (chronisch) als gevolg van diverse oorzaken. Er zijn verschillende oorzaken voor zowel acute als chronische vormen van gezwollen ogen, variërend van relatief onschuldig tot een meer ernstige onderliggende aandoening. Gezwollen ogen zijn vaak storend en geven allerlei klachten. De behandeling van gezwollen ogen hangt af van de onderliggende oorzaak.

• Gezwollen ogen of oogleden
• Oorzaken van gezwollen ogen
• Gezwollen ogen door klierkoorts
• Zwelling van de ogen door eten of drinken
• Alcoholgebruik en roken
• Voeding
• Dikke ogen door slaapgebrek
• Zwelling rond de ogen door vochtretentie
• Zwangerschap
• Gezwollen ogen bij warm weer
• Allergische reactie rondom ogen
• Normale huidveroudering
• Gezwollen ogen door huilen
• Dikke oogleden door schildklier: ziekte van Graves
• Gezwollen oogleden door oogontsteking
• Ziekte van Chagas
• Gezwollen ogen na operatie
• Trichinose
• Andere oorzaken van gezwollen ogen
• Gezwollen ogen symptomen
• Risico's
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese en lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek
• Behandeling van zwelling rond de ogen
• Prognose
• Preventie van oogzwelling

Gezwollen ogen of oogleden

Je kent het wel: je staat 's ochtends op, werpt een snelle blik in de spiegel, en daar zie je het meteen – gezwollen ogen of oogleden die je anders zo stralende blik net even dat vermoeide of opgeblazen effect geven. Misschien had je een slapeloze nacht, heb je een paar tranen gelaten of ben je net iets te enthousiast geweest met dat extra glas wijn. Maar de vraag blijft: wat veroorzaken die gezwollen ogen nu eigenlijk, en wat betekent het voor jouw look en gevoel?

Gezwollen ogen kunnen door allerlei factoren ontstaan, van onschuldige oorzaken zoals een gebrek aan slaap of een huilbui, tot meer hardnekkige boosdoeners zoals allergieën, irritaties of een onderliggende aandoening. Vaak zijn je ogen het eerste deel van je lichaam dat reageert op dingen als pollen in de lucht, een te hoog zoutgehalte in je voeding, of zelfs hormonale veranderingen. Het is alsof je ogen proberen je iets te vertellen, een subtiele hint geven dat je lichaam wat extra aandacht nodig heeft.

Soms is de zwelling tijdelijk en verdwijnt het vanzelf – met een beetje hulp van een koud kompres of een goede nachtrust zie je er binnen no-time weer fris en fruitig uit. Maar als die zwelling langer aanhoudt, als je telkens weer wakker wordt met puffy ogen, of als de zwelling gepaard gaat met pijn of roodheid, kan er meer aan de hand zijn. Denk aan een ontsteking van de oogleden (blefaritis), een ooginfectie, of een probleem zoals een verstoorde vochtbalans door je schildklier.

De huid rond je ogen is extreem dun en gevoelig, dus zelfs de kleinste verandering in je lichaam kan daar snel zichtbaar worden. Daarom is het belangrijk om te weten wat je ogen je vertellen. Hoe dan ook, gezwollen ogen zijn meestal een waarschuwing dat er iets niet helemaal lekker loopt – of het nu een simpele allergie is of een teken dat je misschien wat gas terug moet nemen. Een gezwollen oogopslag mag dan vervelend zijn, maar met de juiste zorg en aandacht kun je snel weer stralen als nooit tevoren.

Oorzaken van gezwollen ogen

Een zekere mate van zwelling kan voor een bepaald individu in zekere zin normaal zijn, maar factoren als leeftijd en vermoeidheid kunnen de zwelling meer prominent maken. Gezwollen ogen kunnen allerlei oorzaken hebben, van een allergie tot een onderliggende aandoening. De zwelling van de weefsels rond de oogkas zijn vaak is vaak het meest opvallend onmiddellijk nadat je 's ochtends opstaat, wat mogelijk komt door de zwaartekrachtverdeling van vloeistof als je ligt. Gezwollen ogen kan onder meer veroorzaakt worden door de volgende factoren een aandoeningen.

Gezwollen ogen door klierkoorts

Mononucleose, klierkoorts of de ziekte van Pfeiffer wordt veroorzaakt door een virus (het epstein-barrvirus). Deze lastpak wordt door middel van speeksel doorgegeven, bijvoorbeeld door hoesten of niezen of door een glas of beker te delen met iemand die Pfeiffer heeft. Pfeiffer is echter niet zo besmettelijk als sommige andere infecties, zoals verkoudheid. Symptomen kunnen bestaan uit vermoeidheid, zere keel, koorts, gezwollen lymfeklieren in je nek en oksels, opgezwollen amandelen, hoofdpijn, huiduitslag en een opgezette milt. Daarnaast kan je ook last krijgen van gezwollen ogen, hetgeen zich voor kan doen in de vroege stadia van de infectie.

Zwelling van de ogen door eten of drinken

Alcoholgebruik en roken

Alcohol en tabak kunnen leiden tot stress, vermoeidheid en hormonale veranderingen, welke stuk voor stuk kunnen leiden tot het vasthouden van vocht en zwelling rond de ogen.

Voeding

Te vaak zoute maaltijden of snacks eten is een belangrijke oorzaak van gezwollen ogen. Het zout houdt namelijk het vocht vast in je gezicht. Volgens het Voedingscentrum krijgt meer dan 85% van de Nederlandse bevolking te veel zout binnen. De maximale hoeveelheid zout is 6 gram per dag. Je kan minder zout eten door geen kant-en-klare voedingsmiddelen te kopen, zakjes en potjes met saus, snacks, etc., en door zelf je eten smaak te geven zonder zout (maar door heerlijke kruiden te gebruiken).

Dikke ogen door slaapgebrek

Slaapgebrek is een veelvoorkomende oorzaken van gezwollen oogleden. Het is belangrijk dat je genoeg slaap krijgt en dat de kwaliteit van je slaap goed genoeg is. Probeer elke nacht zo'n 7 tot 8 uur te slapen en ga iedere dag op hetzelfde tijdstip slapen en sta op het zelfde tijdstip op.

Zwelling rond de ogen door vochtretentie

Zwangerschap

Een aantal toestanden, waaronder zwangerschap en hormonale schommelingen tijdens de menstruatie, kunnen leiden tot het vasthouden van vocht, vooral in de subcutane weefsels. Deze omstandigheden kunnen ervoor zorgen dat zwelling rond de ogen meer prominent wordt. Deze oorzaak kan gedeeltelijk verlicht of voorkomen worden door het hoofdeinde van het bed te verhogen, dus door met je hoofd in een hogere positie te slapen.

Gezwollen ogen bij warm weer

Warm weer en hoge luchtvochtigheid kunnen ook leiden ook tot vochtretentie, vooral in combinatie met zout eten.

Allergische reactie rondom ogen

Allergische reacties kunnen gezwollen ogen veroorzaken, evenals allerlei andere klachten. Allergieën treden op wanneer je immuunsysteem reageert op een allergeen, zoals boom- en graspollen, huisstofmijt, huidschilfers van huisdieren, schimmels, mijten, bepaalde stoffen in make-ui (zoals oogschaduw), oogdruppels en contactlensoplossingen. De ernst van een allergie varieert van persoon tot persoon en kan variëren van kleine irritatie tot aan anafylaxie, een snelle systemische allergische reactie en een potentieel levensbedreigende noodsituatie. Terwijl de meeste allergieën niet kunnen worden genezen, kan behandeling helpen om symptomen te verlichten.

Normale huidveroudering

Met het voortschrijden der jaren wordt de huid om de ogen dunner en kan het gaan zwellen of hangen. Een gezonde leefstijl met gezonde voeding, niet roken en matig drinken en voldoende slaap, beweging en ontspanning, kan dit proces helpen tegengaan.

Gezwollen ogen door huilen

Het zout in tranen kan zwelling in het ooggebied veroorzaken. Ook als je gehuild hebt voordat je ging slapen, dan kan het zijn dat je ogen 's ochtends nog meer gezwollen zijn. Veel water drinken en het aanbrengen van koude plakjes komkommer op je ogen, zorgen ervoor dat de zwelling vermindert.

Dikke oogleden door schildklier: ziekte van Graves

De ziekte van graven is een immuunsysteemstoornis die resulteert in de overproductie van schildklierhormonen (hyperthyreoïdie). Omdat schildklierhormonen een aantal verschillende lichaamsdelen beïnvloeden, kunnen er allerlei uiteenlopende symptomen optreden. Hoewel iedereen de ziekte van Graves kan krijgen, komt het vaker voor onder vrouwen voor de leeftijd van 40 jaar. Symptomen kunnen onder meer bestaan uit gezwollen oogleden en uitpuilende ogen.

Gezwollen oogleden door oogontsteking

Een oogontsteking heeft een aantal verschillende oorzaken, zoals virussen, bacteriën, allergieën of een vreemd voorwerp. Een oogontsteking kan gepaard gaan met allerlei klachten: waterige-slijmerige afscheiding, jeukende ogen, branderige ogen, tranende ogen, slijmvlieszwelling en gezwollen oogleden.

Ziekte van Chagas

De ziekte van Chagas is een potentieel levensbedreigende ziekte, die wordt veroorzaakt door de parasiet Trypanosoma cruzi (T. cruzi). Jonge patiënten, vaak in een acute fase van de ziekte, vertonen vaak het teken van Romaña: eenzijdige, pijnloze oogzwelling.

Gezwollen ogen na operatie

Direct na een ooglidcorrectie is asymmetrie nog mogelijk door de nawerking van onder meer de verdoving, de hechtingen, bloedingen en wond– en lymfoedeem wat zich uit in gezwollen oogleden. Indien de cosmetisch storende asymmetrie van de huidplooi blijft bestaan, dan kan het zijn dat er nog een correctieve ingreep plaats moet vinden waarbij er een klein reepje huid verwijderd wordt.

Trichinose

Trichinose duidt op een besmetting met de rondworm Trichinella spiralis, die veroorzaakt wordt door het eten van rauw of onvoldoende verhit varkensvlees. Klachten kunnen bestaan uit misselijkheid, diarree, koorts, hoofdpijn, gezwollen oogleden, hoesten, spierpijn en jeuk.

Andere oorzaken van gezwollen ogen

Andere mogelijke oorzaken van gezwollen ogen zijn:

• Niet goed functionerende traanklieren;
• Obstructie van de bloeddoorstroom in de vena cava superior (bloedvat dat bloed van het lichaam naar het rechter atrium voert);
• Chronische cutane lupus erythematosus;
• Sinusitis of bijholteontsteking;
• Blefaritis of ooglidontsteking;
• Conjunctivitis (bindvliesontsteking van het oog);
• Hoornvliesbeschadiging (cornea-erosie);
• Strontje of hordeolum;
• Stomp trauma aan het oog;
• Vreemd voorwerp in het oog;
• Blootstelling aan chemische of giftige stoffen;
• Schade aan het hoofd, wat leidt tot een hematoom;
• Insectenbeten of -steken.

Gezwollen ogen symptomen

Gezwollen ogen gaat vaak gepaard met andere symptomen, zoals:

• Mild tot ernstige ontsteking van het weefsel rond het oog;
• Verslechtering van het zien, wat kan optreden bij ernstige gevallen van ontsteking. Het kan enkelzijdig of dubbelzijdig voorkomen.
• Het zien kan worden belemmerd door een ernstige mate van oogzwelling;
• Abnormale bolling van één of beide ogen (proptosis);
• Oogafscheiding;
• Chemose is een zwelling (oedeem) van het bindvlies;
• Overmatige traanproductie;
• Oogklachten;
• Terugtrekking van het ooglid;
• Overgevoeligheid voor licht (fotofobie);
• Pijn in het aangetaste oog (wat kan verergeren bij het bewegen van het oog);
• Rode ogen.

Symptomen van een acute infectie kunnen ook aanwezig, waaronder koorts, algemene malaise, misselijkheid en braken. Een lymfezwelling kan zich ook voordoen.

Risico's

Gezwollen ogen zijn meestal slechts een tijdelijk verschijnsel, wat weliswaar cosmetische storend is maar niet direct een reden tot zorg. Ernstige en aanhoudende zwelling van de ogen kan een teken zijn van een al dan niet ernstige medische aandoening. In dat geval is het van belang dat je een afspraak maakt met je huisarts.

Onderzoek en diagnose

Anamnese en lichamelijk onderzoek

Wanneer je een afspraak maakt met je huisarts in verband met gezwollen ogen, zal hij of zij proberen te achterhalen wat de onderliggende oorzaak is. Dit gebeurt op basis van een vraaggesprek met de arts (anamnese) waarbij hij of zij je emdsiche voorgeschiedenis ook in in ogenschouw neemt. Daarna volgt lichamelijk onderzoek.

Aanvullend onderzoek

Aanvullend onderzoek kan plaatsvinden in de vorm van:

• Bloedonderzoek;
• Schildklierfunctieonderzoek;
• Huidbiopsie (het wegnemen van een stukje weefsel voor onderzoek onder de microscoop);
• Beeldvormend onderzoek, zoals een CT-scan of MRI-scan.

Behandeling van zwelling rond de ogen

Behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Behandeling kan bijvoorbeeld bestaan uit verandering van dieet door vermindering van je zoutinname en meer waterdrinken. Vlak voor het slapengaan koude kompressen aanbrengen voorkomt mogelijk de symptomen van gezwollen oogleden. Het kan ook de intensiteit van de klachten verlichten. In geval van een allergie kan de arts oogdruppels met een snelwerkend antihistaminicum voorschrijven, evenals orale allergiemedicatie. Kunsttranen kunnen helpen bij droge ogen. Corticosteroïd-oogdruppels of -oogzalf dienen door een oogarts te worden voorgeschreven in geval van een inflammatoire, niet-infectieuze oogaandoening en allergische conjunctivitis. Virale infecties kunnen bestreden worden met antivirale oogzalf of oogdruppels (zoals aciclovirzalf of ganciclovirdruppels). Bij bacteriële ooginfecties kan antibiotica zalf of oogdruppels helpen. Een adrenaline-injectie wordt gebruikt bij levensbedreigende acute allergie (anafylaxie).

Prognose

We kennen het allemaal: je wordt 's ochtends wakker, kijkt in de spiegel, en daar zijn ze – gezwollen ogen die je anders zo stralende blik verstoren. Of het nu komt door een slechte nacht, een allergie, of een huilbui, het kan behoorlijk vervelend zijn. Maar wat kun je verwachten? Hoe ziet de prognose eruit als je ogen of oogleden gezwollen zijn?

In de meeste gevallen is de prognose geruststellend. Gezwellende ogen door irritaties of tijdelijke oorzaken, zoals een allergische reactie of een te kort nachtje, verdwijnen vaak vanzelf binnen een paar dagen. Een beetje rust, koude kompressen, en wat extra zorg voor jezelf kunnen wonderen doen. Binnen no-time kijk je weer fris de wereld in, alsof die zwelling nooit heeft bestaan.

Maar soms blijft die zwelling langer hangen of komt het steeds weer terug. Dan kan het tijd zijn om verder te kijken. Chronische gezwollen oogleden kunnen een teken zijn van een onderliggend probleem, zoals een ontsteking van de oogleden (blefaritis), een ooginfectie, of zelfs een probleem met je schildklier. In deze gevallen is het belangrijk om medische hulp te zoeken – want hoe eerder je de oorzaak ontdekt, hoe beter de prognose.

Dus ja, die gezwollen ogen mogen je blik even vertroebelen, maar de kans is groot dat ze snel verdwijnen en je weer kunt stralen. Geef jezelf de zorg die je nodig hebt, en voor je het weet, kijk je weer met een heldere, sprankelende blik de wereld in!

Preventie van oogzwelling

Slaap met je hoofd in een hogere positie. Dit kan zwelling van de ogen voorkomen. Een koolhydraatarm dieet kan gezwollen ogen voorkomen door het voorkomen van vochtretentie. Het eten van voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitaminen, vooral A, C en E, helpt om zwelling van de ogen te verminderen en om je huid gehydrateerd te houden.

Lees verder

• Gezwollen ooglid: oorzaak gezwollen oogleden of dikke ogen
• Dikke ogen: oorzaken van zwelling en vocht onder de ogen
• Jeukende ogen: oorzaken en symptomen jeuk aan de ogen
• Rode ogen: oorzaken van een rood oog of bloeddoorlopen ogen
• Branderige ogen: oorzaken en symptomen van prikkende ogen