Loiasis: Infectie met zwelling rond gewrichten en oogworm

Loiasis: Infectie met zwelling rond gewrichten en oogworm Loiasis is een infectie veroorzaakt door de parasitaire worm Loa loa. Deze worm komt voornamelijk voor in bepaalde gebieden in Afrika. Een bepaald type besmette vlieg, de chrysopsvlieg, draagt de parasiet met zich mee en deponeert larven bij het steken van een persoon. Deze larven groeien langzaam uit tot een volwassen worm. Typische symptomen van loiasis zijn zwellingen rond de gewrichten en de aanwezigheid van een oogworm. De diagnose wordt bevestigd door een bloedonderzoek. De behandeling van loiasis vereist voorzichtigheid, aangezien ernstige bijwerkingen van de parasietdodende medicatie mogelijk zijn. Preventieve maatregelen kunnen een infectie met deze worm helpen voorkomen.

Synoniemen loiasis

Loiasis is ook bekend onder de volgende synoniemen:
  • calabarzwellingen
  • filaria lacrimalis
  • filaria loa
  • filaria subconjunctivalis
  • fugitieve zwellingen
  • loa loa filariasis
  • loaina
  • microfilaria overdag

Epidemiologie

Verspreiding van loiasis

Loiasis, ook wel bekend als de "oogworm", is een tropische infectie die veroorzaakt wordt door de parasitaire worm Loa loa, welke zich voornamelijk in West- en Centraal-Afrika bevindt. De ziekte wordt overgedragen door de besmetting van de mens met de insectenbeet van een vlieg van het geslacht Chrysops (ook wel mangrovevliegen genoemd). De geografie van de verspreiding van Loa loa is gelimiteerd tot bosrijke gebieden waar deze vliegen voorkomen. In sommige regio’s worden naar schatting 10-30% van de bevolking getroffen, afhankelijk van lokale omstandigheden en de prevalentie van de vliegbesmetting.

Incidentie en prevalentie

De prevalentie van Loiasis varieert sterk per regio, maar studies tonen aan dat het vooral voorkomt in plattelandsgebieden in de tropen. Naarmate de urbanisatie toeneemt en er verbeterde hygiëneomstandigheden ontstaan, neemt de incidentie af, maar de ziekte is nog steeds endemisch in bepaalde plattelandsgebieden. De ziekte heeft een veel hogere incidentie in bepaalde landen, waaronder Kameroen, Gabon en Congo.

Mechanisme

Overdracht en levenscyclus

Loiasis wordt overgedragen door de beet van de mangrovevlieg, die de larven van Loa loa in de mens injecteert. De larven migreren door de huid en subcutane weefsels en ontwikkelen zich tot volwassen wormen in de bloedbaan. Na enkele maanden bereikt de volwassen worm de onderhuidse weefsels, waar deze zich voortplant. De vrouwelijke worm produceert microfilariae, de larven die via de bloedcirculatie terugkeren naar het perifere bloed en de longen, waardoor ze op hun beurt door een andere vlieg kunnen worden opgepikt.

Symptomen en effecten op het lichaam

De symptomen van Loiasis zijn divers, maar de meest opvallende zijn de subcutane zwellingen, ook wel bekend als "loiasis nodules", en de migratie van volwassen wormen onder de huid, wat pijn en jeuk veroorzaakt. Bovendien kan de migratie van de wormen door het oog leiden tot ernstige oogbeschadigingen, zoals conjunctivitis, keratitis en uiteindelijk verlies van het gezichtsvermogen. De wormen kunnen soms ook in de longen terechtkomen, wat kan leiden tot hoesten en kortademigheid.

Oorzaken: Parasiet Loa loa (worm)

Loa loa is een parasitaire worm die behoort tot de familie van de Filaria (draadworm, behoort tot de rondwormen). Deze worm komt vooral voor in de regenwouden van West- en Centraal-Afrika. De infectie ontstaat wanneer grote, bloedzuigende geïnfecteerde chrysopsvliegen (soort hertenvlieg) de larven van de worm in het lichaam van een persoon brengen. Deze vliegen steken overdag en buiten, en eten het bloed van een besmette persoon. De larven komen onder de huid terecht en groeien uit tot volwassen wormen. De microfilariën (larven van de worm) bevinden zich overdag in het bloed en de lymfatische vloeistof, terwijl ze ’s nachts in de longen aanwezig zijn. Loiasis is niet besmettelijk voor andere personen.

Risicofactoren parasitaire infectie

De vliegen worden aangetrokken door de beweging van mensen en door de rook van houtvuren. Ook sterk verlichte huizen vormen een aantrekkingskracht voor de vliegen. Reizigers lopen een verhoogd risico op besmetting als ze langdurig worden blootgesteld aan gebieden waar deze vliegen voorkomen. Europeanen lopen vaak deze infectie op tijdens hun verblijf in deze regio's.

Symptomen: Zwelling rond gewrichten en oogworm

Veel mensen ontwikkelen geen symptomen. Wanneer symptomen optreden, verschijnen ze meestal gemiddeld vijf maanden tot vier jaar na de besmetting. Kenmerkende symptomen zijn onder andere zwellingen rond gewrichten en de aanwezigheid van een oogworm.

Zwelling rond gewrichten

Veel patiënten ervaren geen symptomen. Als symptomen zich ontwikkelen, gebeurt dit vaak na een incubatietijd van vele maanden. De patiënt kan plotseling calabarzwellingen ervaren die enkele uren tot dagen aanhouden. Deze zwellingen, genoemd naar een stad in Nigeria, worden gekenmerkt door jeuk en een zich verplaatsende zwelling die ontstaat wanneer de parasiet Loa loa een gewricht passeert. Bij inwoners van de getroffen gebieden duren deze zwellingen doorgaans één tot drie dagen, terwijl reizigers vaak ernstigere en langdurigere zwellingen ervaren. De zwelling is vaak merkbaar in de omgeving van polsen en andere gewrichten, en wordt gekarakteriseerd door oedeem.

Oogworm

Daarnaast kan een oogworm zich over het oogoppervlak bewegen. Deze worm, die tussen de twee en zeven centimeter lang is, beweegt zich onder de conjunctiva (oogbindvlies) en het hoornvlies (cornea). De worm tast het gezichtsvermogen niet aan, maar kan wel pijnlijke symptomen veroorzaken.

Andere symptomen

Minder vaak voorkomende symptomen zijn jeuk over het hele lichaam, spierpijn, gewrichtspijn, en vermoeidheid. In zeldzame gevallen kunnen ook het hart, de hersenen (encefalitis: ontsteking van de hersenen) en/of de nieren door loiasis worden aangetast, hoewel de symptomen hiervan meestal niet ernstig zijn.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Tijdens het lichamelijk onderzoek zijn de calabarzwellingen een belangrijk diagnostisch teken. De aanwezigheid van een worm die migreert naar het oogoppervlak is een ander opvallend symptoom van de infectie.

Diagnostisch onderzoek

Als iemand recent in een gebied is geweest waar besmette vliegen voorkomen, zal de arts een bloedonderzoek uitvoeren om de aanwezigheid van larven van de parasiet te controleren. Dit onderzoek kan ook verhoogde aantallen eosinofielen onthullen, wat een indicatie is voor een parasitaire infectie. Een volwassen worm kan soms zichtbaar zijn op het oogoppervlak. In de urine kunnen verhoogde eiwitniveaus (proteïnurie) en af en toe bloed (hematurie) worden aangetroffen.

Behandeling: Zeer voorzichtig met medicatie en/of operatie

De behandeling van loiasis dient te worden uitgevoerd door een specialist in de tropische geneeskunde. Deze specialist bepaalt welk medicijn veilig genoeg is om de parasiet te verwijderen. Een operatie kan nodig zijn om de oogworm te verwijderen. Het verwijderen van de oogworm betekent echter niet altijd dat de infectie volledig is genezen, aangezien de parasiet zich mogelijk ook in andere delen van het lichaam bevindt. Vanwege het risico op ernstige bijwerkingen door de gebruikte medicatie (anthelmintica) worden vooraf meerdere onderzoeken uitgevoerd om de veiligheid van het medicijn te evalueren. In sommige gevallen kan het nodig zijn om eerst een speciale behandeling te ondergaan voordat medicatie tegen de parasiet wordt toegediend. In bepaalde gevallen kan medicatie zelfs niet worden aanbevolen.

Prognose

De prognose van loiasis hangt af van de ernst van de symptomen en de tijdige behandeling. Als de infectie adequaat wordt behandeld, zijn de vooruitzichten over het algemeen goed. Onbehandeld kunnen de symptomen echter verergeren en kunnen er ernstige complicaties optreden.

Complicaties van loiasis

Mogelijke complicaties van loiasis zijn:
  • anemie (bloedarmoede)
  • ernstige allergische reacties
  • hartproblemen
  • ontstekingen van de hersenen (encefalitis)
  • beschadiging van de ogen
  • infecties door secundaire oorzaken

Preventie infectieziekte

Preventie van loiasis omvat het nemen van maatregelen om blootstelling aan de besmette vliegen te verminderen. Het dragen van lange broeken en shirts met lange mouwen is sterk aanbevolen. Kleding die verzadigd is met het insecticide permethrine kan ook helpen om loiasis te voorkomen. Daarnaast is het verstandig om blootstelling aan de rook van houtvuren te vermijden.

Praktische tips voor het leven met loiasis

Loiasis is een parasitaire infectie die wordt veroorzaakt door de rondworm Loa loa, die via de beet van een vlieg (de zogenaamde mango-vlieg) in het lichaam komt. De infectie kan leiden tot het migreren van de wormen onder de huid, vaak rond de ogen en andere delen van het lichaam. Loiasis komt voornamelijk voor in West- en Centraal-Afrika en kan gepaard gaan met symptomen zoals pijn, zwelling, en in sommige gevallen ernstige oogproblemen, zoals blindheid. Het is belangrijk om een goed behandelingsplan te volgen om de infectie te beheersen en complicaties te voorkomen.

Zorg voor een correcte diagnose en behandeling

Als je denkt dat je loiasis hebt, is het van essentieel belang om een arts te raadplegen voor een juiste diagnose. De arts kan bloedonderzoeken uitvoeren om de aanwezigheid van de parasiet te bevestigen. Zodra de diagnose is gesteld, wordt de behandeling meestal met antiparasitaire medicijnen, zoals diethylcarbamazine (DEC), die de parasieten afbreken, gestart. Het is belangrijk om de voorgeschreven medicatie precies volgens de aanwijzingen van je arts in te nemen en niet zelf het behandelplan aan te passen.

Daarnaast kan de arts aanvullende behandeling voorstellen om de symptomen van de infectie te verlichten, zoals ontstekingsremmers of antihistaminica om zwelling en jeuk te verminderen. Volg nauwgezet de controleafspraken en geef je arts op de hoogte van eventuele bijwerkingen of nieuwe symptomen die zich voordoen.

Bescherm jezelf tegen insectenbeten

Loiasis wordt voornamelijk overgedragen door de beet van de mango-vlieg, die vaak voorkomt in tropische gebieden van Afrika. Om jezelf te beschermen tegen deze vliegen, is het belangrijk om maatregelen te nemen tegen insectenbeten. Draag lange kleding en gebruik insectenwerende middelen die DEET bevatten, vooral in gebieden waar de mango-vlieg veel voorkomt. In sommige gevallen kan het ook nuttig zijn om insectenwerende netten te gebruiken, vooral tijdens het slapen, om te voorkomen dat je wordt gebeten.

Als je naar een gebied reist waar loiasis veel voorkomt, kun je overwegen om preventieve medicatie te nemen, zoals een antibioticum, om de kans op infectie te verkleinen. Bespreek dit altijd met je arts voordat je reist naar gebieden met een hoog risico op parasitaire infecties.

Zorg goed voor je ogen en huid

Loiasis kan leiden tot het migreren van de parasieten naar het oog, wat ernstige complicaties kan veroorzaken, zoals verminderde zicht of zelfs blindheid. Het is belangrijk om regelmatig je ogen te laten controleren door een arts, vooral als je symptomen ervaart zoals pijn, roodheid, of wazig zicht. Je arts kan je adviseren over de beste manieren om je ogen te beschermen en infecties te voorkomen.

Daarnaast kan de parasiet zich onder de huid bewegen, wat leidt tot jeuk en zwelling. Zorg ervoor dat je je huid goed verzorgt door het schoon en gehydrateerd te houden. Als je last hebt van jeuk of zwelling, kunnen antihistaminica of topische steroïden helpen om de symptomen te verlichten. Overleg altijd met je arts voordat je medicijnen gebruikt om de juiste behandeling voor jouw situatie te vinden.

Houd je medische geschiedenis en behandelingen goed bij

Bij loiasis is het belangrijk om je medische geschiedenis en eerdere behandelingen goed bij te houden, vooral als je in het verleden al tropische infecties hebt gehad. Dit kan helpen bij het stellen van de juiste diagnose en het kiezen van de meest effectieve behandeling. Als je antimalariamiddelen of andere medicatie gebruikt, bespreek dit dan met je arts, aangezien sommige medicijnen interacties kunnen hebben met antiparasitaire middelen.

Je arts kan je helpen om een langetermijnplan op te stellen voor de behandeling en preventie van loiasis, evenals voor het beheren van eventuele complicaties. Door een goede communicatie met je zorgteam en het naleven van hun aanbevelingen, kun je de infectie effectief behandelen en verdere gezondheidsrisico's vermijden.

Lees verder

© 2016 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Parasieten: oogworm (loa loa)Parasieten: oogworm (loa loa)De oogworm (loa loa) is een parasiet welke door een vliegenbeet op de mens wordt overgebracht, waardoor de oogwormziekte…
Onchocerciasis: Infectieziekte met symptomen aan huid & ogenOnchocerciasis: Infectieziekte met symptomen aan huid & ogenOnchocerciasis is een parasitaire infectieziekte veroorzaakt door de worm Onchocerca volvulus. Deze ziekte komt vooral v…
Darmparasiet: Blastocystis hominisDarmparasiet: Blastocystis hominisDe Blastocystis hominis is een parasiet die in de darmen van zowel mens als dier kan voorkomen. Miljoenen Nederlanders d…
Hartwormen bij de hondHartwormen bij de hondHartwormen zijn parasieten die flinke schade bij je hond kunnen veroorzaken. Er zijn twee verschillende soorten hartworm…

Pulmonale hypoplasie (onderontwikkelde longen): OorzakenPulmonale hypoplasie (onderontwikkelde longen): OorzakenPulmonale hypoplasie is een ernstige aandoening waarbij de longen van een baby zich niet goed ontwikkelen tijdens de zwa…
Oogontsteking: symptomen, oorzaak, behandeling ontstoken oogOogontsteking: symptomen, oorzaak, behandeling ontstoken oogOogontsteking symptomen zijn onder meer rode ogen, oogafscheiding en een branderig gevoel. Een oogontsteking of een onts…
Bronnen en referenties
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 2 december 2016
  • Disease, http://www.cdc.gov/parasites/loiasis/disease.html, geraadpleegd op 2 december 2016
  • Epidemiology & Risk Factors, http://www.cdc.gov/parasites/loiasis/epi.html, geraadpleegd op 2 december 2016
  • Loiasis Definition, http://www.medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=20610, geraadpleegd op 2 december 2016
  • Loiasis FAQs, http://www.cdc.gov/parasites/loiasis/gen_info/faqs.html, geraadpleegd op 2 december 2016
  • Loiasis, http://www.merckmanuals.com/home/infections/parasitic-infections/loiasis, geraadpleegd op 2 december 2016
  • Loiasis, https://web.stanford.edu/group/parasites/ParaSites2009/JosephCartwright_Loiasis/CartwrightJoeParasite.htm, geraadpleegd op 2 december 2016
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 29-01-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.