Loiasis: Infectie met zwelling rond gewrichten en oogworm
Loiasis is een infectie veroorzaakt door de parasitaire worm Loa loa. Deze worm komt voornamelijk voor in bepaalde gebieden in Afrika. Een bepaald type besmette vlieg, de chrysopsvlieg, draagt de parasiet met zich mee en deponeert larven bij het steken van een persoon. Deze larven groeien langzaam uit tot een volwassen worm. Typische symptomen van loiasis zijn zwellingen rond de gewrichten en de aanwezigheid van een oogworm. De diagnose wordt bevestigd door een bloedonderzoek. De behandeling van loiasis vereist voorzichtigheid, aangezien ernstige bijwerkingen van de parasietdodende medicatie mogelijk zijn. Preventieve maatregelen kunnen een infectie met deze worm helpen voorkomen.
Synoniemen loiasis
Loiasis is ook bekend onder de volgende synoniemen:
- calabarzwellingen
- filaria lacrimalis
- filaria loa
- filaria subconjunctivalis
- fugitieve zwellingen
- loa loa filariasis
- loaina
- microfilaria overdag
Epidemiologie
Verspreiding van loiasis
Loiasis, ook wel bekend als de "oogworm", is een tropische infectie die veroorzaakt wordt door de parasitaire worm Loa loa, welke zich voornamelijk in West- en Centraal-Afrika bevindt. De ziekte wordt overgedragen door de besmetting van de mens met de insectenbeet van een vlieg van het geslacht Chrysops (ook wel mangrovevliegen genoemd). De geografie van de verspreiding van Loa loa is gelimiteerd tot bosrijke gebieden waar deze vliegen voorkomen. In sommige regio’s worden naar schatting 10-30% van de bevolking getroffen, afhankelijk van lokale omstandigheden en de prevalentie van de vliegbesmetting.
Incidentie en prevalentie
De prevalentie van Loiasis varieert sterk per regio, maar studies tonen aan dat het vooral voorkomt in plattelandsgebieden in de tropen. Naarmate de urbanisatie toeneemt en er verbeterde hygiëneomstandigheden ontstaan, neemt de incidentie af, maar de ziekte is nog steeds endemisch in bepaalde plattelandsgebieden. De ziekte heeft een veel hogere incidentie in bepaalde landen, waaronder Kameroen, Gabon en Congo.
Mechanisme
Overdracht en levenscyclus
Loiasis wordt overgedragen door de beet van de mangrovevlieg, die de larven van Loa loa in de mens injecteert. De larven migreren door de huid en subcutane weefsels en ontwikkelen zich tot volwassen wormen in de bloedbaan. Na enkele maanden bereikt de volwassen worm de onderhuidse weefsels, waar deze zich voortplant. De vrouwelijke worm produceert microfilariae, de larven die via de bloedcirculatie terugkeren naar het perifere bloed en de longen, waardoor ze op hun beurt door een andere vlieg kunnen worden opgepikt.
Symptomen en effecten op het lichaam
De symptomen van Loiasis zijn divers, maar de meest opvallende zijn de subcutane zwellingen, ook wel bekend als "loiasis nodules", en de migratie van volwassen wormen onder de huid, wat pijn en jeuk veroorzaakt. Bovendien kan de migratie van de wormen door het oog leiden tot ernstige oogbeschadigingen, zoals conjunctivitis, keratitis en uiteindelijk verlies van het gezichtsvermogen. De wormen kunnen soms ook in de longen terechtkomen, wat kan leiden tot hoesten en kortademigheid.
Oorzaken: Parasiet Loa loa (worm)
Loa loa is een parasitaire worm die behoort tot de familie van de Filaria (draadworm, behoort tot de rondwormen). Deze worm komt vooral voor in de regenwouden van West- en Centraal-Afrika. De infectie ontstaat wanneer grote, bloedzuigende geïnfecteerde chrysopsvliegen (soort hertenvlieg) de larven van de worm in het lichaam van een persoon brengen. Deze vliegen steken overdag en buiten, en eten het bloed van een besmette persoon. De larven komen onder de huid terecht en groeien uit tot volwassen wormen. De microfilariën (larven van de worm) bevinden zich overdag in het bloed en de lymfatische vloeistof, terwijl ze ’s nachts in de longen aanwezig zijn. Loiasis is niet besmettelijk voor andere personen.
Risicofactoren parasitaire infectie
De
vliegen worden aangetrokken door de beweging van mensen en door de rook van houtvuren. Ook sterk verlichte huizen vormen een aantrekkingskracht voor de vliegen. Reizigers lopen een verhoogd risico op besmetting als ze langdurig worden blootgesteld aan gebieden waar deze vliegen voorkomen. Europeanen lopen vaak deze infectie op tijdens hun verblijf in deze regio's.
Symptomen: Zwelling rond gewrichten en oogworm
Veel mensen ontwikkelen geen symptomen. Wanneer symptomen optreden, verschijnen ze meestal gemiddeld vijf maanden tot vier jaar na de besmetting. Kenmerkende symptomen zijn onder andere
zwellingen rond gewrichten en de aanwezigheid van een
oogworm.
Zwelling rond gewrichten
Veel patiënten ervaren geen symptomen. Als symptomen zich ontwikkelen, gebeurt dit vaak na een incubatietijd van vele maanden. De patiënt kan plotseling calabarzwellingen ervaren die enkele uren tot dagen aanhouden. Deze zwellingen, genoemd naar een stad in Nigeria, worden gekenmerkt door jeuk en een zich verplaatsende zwelling die ontstaat wanneer de parasiet Loa loa een gewricht passeert. Bij inwoners van de getroffen gebieden duren deze zwellingen doorgaans één tot drie dagen, terwijl reizigers vaak ernstigere en langdurigere zwellingen ervaren. De zwelling is vaak merkbaar in de omgeving van polsen en andere gewrichten, en wordt gekarakteriseerd door
oedeem.
Oogworm
Daarnaast kan een oogworm zich over het oogoppervlak bewegen. Deze worm, die tussen de twee en zeven centimeter lang is, beweegt zich onder de conjunctiva (
oogbindvlies) en het hoornvlies (
cornea). De worm tast het gezichtsvermogen niet aan, maar kan wel
pijnlijke symptomen veroorzaken.
Andere symptomen
Minder vaak voorkomende symptomen zijn jeuk over het hele lichaam,
spierpijn,
gewrichtspijn, en
vermoeidheid. In zeldzame gevallen kunnen ook het hart, de
hersenen (
encefalitis:
ontsteking van de hersenen) en/of de nieren door loiasis worden aangetast, hoewel de symptomen hiervan meestal niet ernstig zijn.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
Tijdens het lichamelijk onderzoek zijn de calabarzwellingen een belangrijk diagnostisch teken. De aanwezigheid van een worm die migreert naar het oogoppervlak is een ander opvallend symptoom van de infectie.
Diagnostisch onderzoek
Als iemand recent in een gebied is geweest waar besmette vliegen voorkomen, zal de arts een
bloedonderzoek uitvoeren om de aanwezigheid van larven van de parasiet te controleren. Dit onderzoek kan ook verhoogde aantallen eosinofielen onthullen, wat een indicatie is voor een parasitaire infectie. Een volwassen worm kan soms zichtbaar zijn op het oogoppervlak. In de urine kunnen verhoogde eiwitniveaus (
proteïnurie) en af en toe
bloed (hematurie) worden aangetroffen.
Behandeling: Zeer voorzichtig met medicatie en/of operatie
De behandeling van loiasis dient te worden uitgevoerd door een specialist in de tropische geneeskunde. Deze specialist bepaalt welk medicijn veilig genoeg is om de parasiet te verwijderen. Een operatie kan nodig zijn om de oogworm te verwijderen. Het verwijderen van de oogworm betekent echter niet altijd dat de infectie volledig is genezen, aangezien de parasiet zich mogelijk ook in andere delen van het lichaam bevindt. Vanwege het risico op ernstige bijwerkingen door de gebruikte medicatie (
anthelmintica) worden vooraf meerdere onderzoeken uitgevoerd om de veiligheid van het medicijn te evalueren. In sommige gevallen kan het nodig zijn om eerst een speciale behandeling te ondergaan voordat medicatie tegen de parasiet wordt toegediend. In bepaalde gevallen kan medicatie zelfs niet worden aanbevolen.
Prognose
De prognose van loiasis hangt af van de ernst van de symptomen en de tijdige behandeling. Als de infectie adequaat wordt behandeld, zijn de vooruitzichten over het algemeen goed. Onbehandeld kunnen de symptomen echter verergeren en kunnen er ernstige complicaties optreden.
Complicaties van loiasis
Mogelijke complicaties van loiasis zijn:
- anemie (bloedarmoede)
- ernstige allergische reacties
- hartproblemen
- ontstekingen van de hersenen (encefalitis)
- beschadiging van de ogen
- infecties door secundaire oorzaken
Preventie infectieziekte
Preventie van loiasis omvat het nemen van maatregelen om blootstelling aan de besmette vliegen te verminderen. Het dragen van lange broeken en shirts met lange mouwen is sterk aanbevolen. Kleding die verzadigd is met het insecticide permethrine kan ook helpen om loiasis te voorkomen. Daarnaast is het verstandig om blootstelling aan de rook van houtvuren te vermijden.
Praktische tips voor het leven met loiasis
Loiasis is een parasitaire infectie die wordt veroorzaakt door de rondworm Loa loa, die via de beet van een vlieg (de zogenaamde mango-vlieg) in het lichaam komt. De infectie kan leiden tot het migreren van de wormen onder de huid, vaak rond de ogen en andere delen van het lichaam. Loiasis komt voornamelijk voor in West- en Centraal-Afrika en kan gepaard gaan met symptomen zoals
pijn, zwelling, en in sommige gevallen ernstige oogproblemen, zoals
blindheid. Het is belangrijk om een goed behandelingsplan te volgen om de infectie te beheersen en complicaties te voorkomen.
Zorg voor een correcte diagnose en behandeling
Als je denkt dat je loiasis hebt, is het van essentieel belang om een arts te raadplegen voor een juiste diagnose. De arts kan bloedonderzoeken uitvoeren om de aanwezigheid van de parasiet te bevestigen. Zodra de diagnose is gesteld, wordt de behandeling meestal met antiparasitaire medicijnen, zoals diethylcarbamazine (DEC), die de parasieten afbreken, gestart. Het is belangrijk om de voorgeschreven medicatie precies volgens de aanwijzingen van je arts in te nemen en niet zelf het behandelplan aan te passen.
Daarnaast kan de arts aanvullende behandeling voorstellen om de symptomen van de infectie te verlichten, zoals ontstekingsremmers of antihistaminica om zwelling en jeuk te verminderen. Volg nauwgezet de controleafspraken en geef je arts op de hoogte van eventuele bijwerkingen of nieuwe symptomen die zich voordoen.
Bescherm jezelf tegen insectenbeten
Loiasis wordt voornamelijk overgedragen door de beet van de mango-vlieg, die vaak voorkomt in tropische gebieden van Afrika. Om jezelf te beschermen tegen deze vliegen, is het belangrijk om maatregelen te nemen tegen insectenbeten. Draag lange kleding en gebruik insectenwerende middelen die DEET bevatten, vooral in gebieden waar de mango-vlieg veel voorkomt. In sommige gevallen kan het ook nuttig zijn om insectenwerende netten te gebruiken, vooral tijdens het slapen, om te voorkomen dat je wordt gebeten.
Als je naar een gebied reist waar loiasis veel voorkomt, kun je overwegen om preventieve medicatie te nemen, zoals een antibioticum, om de kans op infectie te verkleinen. Bespreek dit altijd met je arts voordat je reist naar gebieden met een hoog risico op parasitaire infecties.
Zorg goed voor je ogen en huid
Loiasis kan leiden tot het migreren van de parasieten naar het oog, wat ernstige complicaties kan veroorzaken, zoals verminderde zicht of zelfs
blindheid. Het is belangrijk om regelmatig je ogen te laten controleren door een arts, vooral als je symptomen ervaart zoals
pijn, roodheid, of wazig zicht. Je arts kan je adviseren over de beste manieren om je ogen te beschermen en infecties te voorkomen.
Daarnaast kan de parasiet zich onder de huid bewegen, wat leidt tot jeuk en zwelling. Zorg ervoor dat je je huid goed verzorgt door het schoon en gehydrateerd te houden. Als je last hebt van jeuk of zwelling, kunnen antihistaminica of topische steroïden helpen om de symptomen te verlichten. Overleg altijd met je arts voordat je medicijnen gebruikt om de juiste behandeling voor jouw situatie te vinden.
Houd je medische geschiedenis en behandelingen goed bij
Bij loiasis is het belangrijk om je medische geschiedenis en eerdere behandelingen goed bij te houden, vooral als je in het verleden al tropische infecties hebt gehad. Dit kan helpen bij het stellen van de juiste diagnose en het kiezen van de meest effectieve behandeling. Als je antimalariamiddelen of andere medicatie gebruikt, bespreek dit dan met je arts, aangezien sommige medicijnen interacties kunnen hebben met antiparasitaire middelen.
Je arts kan je helpen om een langetermijnplan op te stellen voor de behandeling en preventie van loiasis, evenals voor het beheren van eventuele complicaties. Door een goede communicatie met je zorgteam en het naleven van hun aanbevelingen, kun je de infectie effectief behandelen en verdere gezondheidsrisico's vermijden.
Lees verder