Fototherapie (behandeling via licht) voor psoriasis: Soorten

Fototherapie (behandeling via licht) is inzetbaar voor het behandelen van veel huidziekten waaronder matige tot ernstige psoriasis of psoriasis die niet reageert op andere behandelingen. Bij fototherapie wordt gebruik gemaakt van ultraviolet (UV) licht dat op de huid schijnt. Hierdoor verminderen of verdwijnen de omvang, jeuk en het uiterlijk van psoriasisplaques. Fototherapie geneest psoriasis niet, maar helpt patiënten om de huidziekte onder controle te krijgen, wat de kwaliteit van leven verbetert. Fototherapie vermindert een huidontsteking en vertraagt de productie van huidcellen. Naast de vele voordelen zijn er ook enkele bijwerkingen gekoppeld aan deze behandelmethode, zoals een verhoogd risico op het ontwikkelen van huidkanker.

• Fototherapie bij psoriasis: Werkingsmechanismen en fysiologische effecten
• Hoe fototherapie de psoriasisplaques beïnvloedt
• Fysiologische responsen op UV-licht bij psoriasisbehandeling
• Indicatie
• Tegenindicatie
• Procedure van lichttherapie voor behandeling van psoriasis
• Effectiviteit van fototherapie op de huid
• Soorten behandeling via licht
• Balneofototherapie
• Breedband UVB
• Laser UVB
• Lichtarm of lasertherapie op een laag niveau (koude laserbehandeling)
• Orale PUVA
• Pulserende kleurstoflaser (PDL)
• Smalband UVB
• Topische PUVA
• UVB-fototherapie thuis
• Prognose van chronische huidziekte
• Langetermijneffecten van fototherapie voor psoriasisbehandeling
• Verbetering van symptomen op de lange termijn
• Risico's van langdurige blootstelling aan UV-licht
• Bijwerkingen van behandeling via UV-stralen
• Fototherapie: Combinatie met andere behandelingen voor psoriasis
• Combinatie met topische therapieën
• Systemische behandelingen in combinatie met fototherapie
• Toepassing van fototherapie bij verschillende vormen van psoriasis
• Fototherapie bij plaque-psoriasis
• Fototherapie bij flexurale psoriasis
• Fototherapie bij nagelpsoriasis
• Toekomstige vooruitzichten voor fototherapie in de behandeling van psoriasis
• Nieuwe technologieën in fototherapie voor psoriasisbehandeling
• Gebruik van fototherapie in combinatie met genetisch advies
• Praktische tips voor het leven met fototherapie bij psoriasis
• Ken de verschillende soorten fototherapie
• Bereid je goed voor op de behandeling
• Bescherm je huid tijdens en na de behandeling
• Houd je arts op de hoogte van je voortgang
• Misvattingen rond fototherapie (behandeling via licht) voor psoriasis: Soorten
• Alle soorten fototherapie zijn hetzelfde
• Fototherapie is altijd pijnloos
• Fototherapie is niet effectief voor zware gevallen van psoriasis
• Fototherapie geneest psoriasis volledig
• Fototherapie heeft geen bijwerkingen
• Alle patiënten reageren hetzelfde op fototherapie
• Fototherapie is de enige behandeling voor psoriasis

Fototherapie bij psoriasis: Werkingsmechanismen en fysiologische effecten

Fototherapie is een belangrijke behandelingsoptie voor psoriasis, een huidaandoening die gekarakteriseerd wordt door ontstoken, schilferende huidplekken. Dit behandelproces maakt gebruik van specifieke lichtbronnen, voornamelijk ultraviolet (UV) licht, om de symptomen van psoriasis te verminderen en te beheersen. In dit gedeelte worden de werkingsmechanismen van fototherapie onderzocht, evenals de fysiologische effecten op de huid.

Hoe fototherapie de psoriasisplaques beïnvloedt

Fototherapie werkt door het gebruik van UV-licht, dat inwerkt op de huid om de snelle productie van huidcellen die bij psoriasis wordt veroorzaakt, te vertragen. UV-licht beïnvloedt de cellulaire processen in de huid, waardoor het ontstekingsniveau wordt verlaagd. Dit resulteert in een afname van de roodheid, schilfering en jeuk die typisch zijn voor psoriasisplaques.

Fysiologische responsen op UV-licht bij psoriasisbehandeling

De huid reageert op UV-licht door de productie van bepaalde stoffen te bevorderen, zoals endorfines, die de pijn en jeuk verlichten. UV-licht kan ook de activiteit van immuuncellen in de huid verminderen, wat het ontstekingsproces afremt. Dit draagt bij aan het verminderen van de zichtbare symptomen van psoriasis.

Indicatie

Een arts of huidspecialist beveelt een behandeling via licht aan als crèmes en lotions niet voldoende zijn om de symptomen van psoriasis onder controle te houden. Patiënten met matige tot ernstige psoriasis hebben baat bij de behandeling via licht. Bij matige psoriasis treft de aandoening drie tot tien procent van het lichaam, terwijl ernstige psoriasis meer dan 10 procent van het lichaam aantast.

Tegenindicatie

De arts moet altijd op de hoogte zijn van het gebruik van eventuele huidige supplementen of medicijnen voordat de patiënt fototherapie kan krijgen. Patiënten die medicijnen en zelfzorgtoevoegingen gebruiken die de huid gevoeliger maken voor UV-straling, mogen geen fototherapie ondergaan.

Deze lichtgevoelige medicijnen omvatten:

• anticonceptiva antihistaminica (medicijnen voor het behandelen van een allergische reactie) diuretica (plaspillen) sulfagemedicijnen

Ook moeten bepaalde mensen een behandeling via licht voor psoriasis vermijden:

• patiënten met bekende lichtgevoeligheidsproblemen patiënten met een geschiedenis van huidkanker, zowel een melanoom als een niet-melanoom patiënten met een zwak immuunsysteem patiënten met lupus (chronische auto-immuunaandoening) zwangere vrouwen

Procedure van lichttherapie voor behandeling van psoriasis

Het hele lichaam of een deel daarvan wordt behandeld via fototherapie, afhankelijk van de getroffen gebieden. Voor de behandeling beschermt de arts de gevoelige huidgebieden, zoals de ogen en geslachtsorganen. Meestal zijn meerdere sessies vereist om geleidelijk de hoeveelheid tijd te vergroten dat de huid wordt blootgesteld aan UV-licht en om de huid de tijd te geven om te helen. Patiënten ondergaan meestal drie tot vijf fototherapiesessies per week gedurende twee à drie maanden. Patiënten zien meestal een verbetering binnen twee tot vier weken, afhankelijk van het type behandeling via licht. De gemiddelde remissietijd is drie tot twaalf maanden.

Fototherapie voor de behandeling van psoriasis verhoogt het risico op huidkanker, daarom adviseren artsen om het levensduurgebruik van psoraleen-en-ultraviolet-A-fototherapie (PUVA) te beperken tot 150 sessies.

Effectiviteit van fototherapie op de huid

Fototherapie is effectief in het verminderen of verwijderen van de symptomen van psoriasis. Naar schatting drie op de vier patiënten die gebruik maken van smalband ultraviolet B therapie (UVB), het meest voorkomende type behandeling, krijgen een heldere huid door de fototherapie. Dit duurt minimaal zes maanden. Smalband UVB behandelingen zijn effectief tegen acute psoriasis guttate (druppelpsoriasis). 50-90% van de patiënten met psoriasis merkt hierdoor een zichtbare verbetering of een volledige vermindering van de symptomen.

Soorten behandeling via licht

Er zijn veel verschillende soorten fototherapie voor psoriasis, waaronder verschillende soorten licht en apparatuur. Een arts kiest een type op basis van de volgende factoren:

• de aangetaste lichaamsdelen van de patiënt de algehele gezondheid van de patiënt de ernst van de psoriasis de hoeveelheid van het lichaam die door psoriasis aangetast is het huidtype van de patiënt

Twee types UV-licht zijn bruikbaar bij fototherapie voor de behandeling van de chronische huidziekte.

• UVA: heeft een lange golflengte. Het gaat door glazen ramen en dringt door tot diepere huidlagen. Patiënten moeten UVA-behandelingen gebruiken in combinatie met psoraleen, waardoor de huid ontvankelijker wordt voor UVA-stralen. UVB: heeft een kortere golflengte. Het bereikt alleen de bovenste huidlagen en vereist geen psoraleen.

Volgende soorten fototherapie voor psoriasis zijn mogelijk.

Balneofototherapie

De patiënt ondergaat fototherapie tijdens het baden in warm water met specifieke substanties gedurende twintig minuten. De huid wordt blootgesteld aan kunstmatig UV-licht tijdens het baden, of onmiddellijk daarna. Het bad bevat vaak een oplossing gemaakt van keukenzout of Dode Zee zout.

Breedband UVB

Breedband fototherapie is de oudste vorm van behandeling via licht voor psoriasis. Het gebruikt een bredere golflengte dan smalbandtherapie.

Laser UVB

Lasertechnieken gebruiken een kleinere, meer gerichte straal UVB-licht. Artsen opteren voor deze techniek wanneer psoriasis minder dan vijf procent van het lichaam aantast.

Lichtarm of lasertherapie op een laag niveau (koude laserbehandeling)

Deze therapie wordt gebruikt voor andere vormen van ontsteking en chronische pijn.

Orale PUVA

Bij orale PUVA neemt een patiënt voor de therapie pillen die psoraleen bevatten. Deze behandeling is nuttig bij zeer dikke plaques.

Pulserende kleurstoflaser (PDL)

Artsen gebruiken PDL meestal voor kleine letsels op het huidoppervlak of voor nagelpsoriasis.

Smalband UVB

Smalband fototherapie beperkt de lichtgolflengte tot 311-313 nanometer om bijwerkingen onder controle te houden.

Topische PUVA

Met PUVA moet een patiënt in een bad met psoraleen gaan liggen of wordt een lotion met psoraleen aangebracht, waardoor de huid ontvankelijker wordt voor de volgende behandeling met UV-licht.

UVB-fototherapie thuis

Artsen adviseren soms nazorg thuis met handmatige of kleinschalige lichtbakken om opflakkeringen onder controle te houden.

Prognose van chronische huidziekte

Anno september 2024 is er nog geen genezing voor psoriasis, maar met fototherapie kunnen de symptomen van deze chronische huidaandoening aanzienlijk worden verminderd.

Langetermijneffecten van fototherapie voor psoriasisbehandeling

Fototherapie kan effectief zijn voor het beheersen van psoriasis op de korte termijn, maar het is belangrijk om de langetermijneffecten en mogelijke risico's te begrijpen. Dit geldt met name voor langdurig gebruik of herhaaldelijke fototherapiebehandelingen.

Verbetering van symptomen op de lange termijn

Fototherapie biedt langdurige verlichting van de symptomen van psoriasis. Door herhaalde behandelingen kunnen patiënten een blijvende verbetering van hun huidconditie ervaren, hoewel de effectiviteit per persoon kan variëren. Sommige patiënten kunnen gedurende lange perioden remissie ervaren, waarbij de psoriasis slechts af en toe opvlamt.

Risico's van langdurige blootstelling aan UV-licht

Hoewel fototherapie veel voordelen biedt, brengt het langdurige gebruik van UV-licht een verhoogd risico op huidbeschadiging met zich mee. Het langdurig gebruiken van UV-licht kan de kans op huidkanker verhogen, inclusief basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom. Daarom is het belangrijk dat behandelingen zorgvuldig worden gemonitord en dat de patiënten zich bewust zijn van de risico's.

Bijwerkingen van behandeling via UV-stralen

Een arts kijkt naar de gevoeligheid van een patiënt voor UV-licht bij het plannen van een reeks fototherapiesessies. Ondanks deze voorzorgsmaatregel ervaren patiënten mogelijk nog steeds bijwerkingen.

Mogelijke bijwerkingen van behandeling via licht zijn onder andere:

• blaren een prikkelend of jeukend gevoel een verhoogd risico op huidkanker een verhoogde kans op koortsblaasjes bij vatbare patiënten folliculitis (ontsteking van haarzakjes met pijn en jeuk aan de huid) milde zonnebrand, die meestal niet ernstig is en goed te behandelen door de UV-dosering te wijzigen vroegtijdige veroudering van de huid, zoals donkere vlekken en een leerachtige huid verhoogde rode vlekken die na een paar dagen verdwijnen

Om bijwerkingen te minimaliseren, is het belangrijk om direct zonlicht te vermijden op de dag van de behandeling, of zich te beschermen buitenshuis met geschikte kleding, een zonnebril, en zonnebrandmiddelen. Dit is vooral cruciaal na PUVA-therapie.

Fototherapie: Combinatie met andere behandelingen voor psoriasis

Fototherapie kan vaak worden gecombineerd met andere behandelingsmethoden voor psoriasis om de effectiviteit te vergroten en de behandelingsresultaten te optimaliseren. Dit kan helpen bij het behandelen van zowel milde als ernstige vormen van psoriasis.

Combinatie met topische therapieën

In sommige gevallen kan fototherapie gecombineerd worden met topische behandelingen zoals corticosteroïden, vitamine D-analogen of tazaroteen. Deze combinatie kan de effectiviteit van zowel de fototherapie als de topische middelen verbeteren, doordat de huid beter in staat is om de actieve ingrediënten op te nemen na blootstelling aan licht.

Systemische behandelingen in combinatie met fototherapie

Systemische behandelingen zoals methotrexaat, ciclosporine of biologica kunnen in sommige gevallen samen met fototherapie worden gebruikt om de symptomen van psoriasis beter onder controle te krijgen. Deze combinatie kan vooral nuttig zijn bij patiënten met uitgebreide of resistente psoriasis.

Toepassing van fototherapie bij verschillende vormen van psoriasis

Er zijn verschillende vormen van psoriasis, en de effectiviteit van fototherapie kan variëren afhankelijk van het type psoriasis dat een patiënt heeft. In dit gedeelte worden de toepassingen van fototherapie voor verschillende vormen van psoriasis besproken.

Fototherapie bij plaque-psoriasis

Plaque-psoriasis, de meest voorkomende vorm van psoriasis, wordt gekarakteriseerd door goed gedefinieerde, schilferende plaques. Fototherapie is vaak zeer effectief voor het behandelen van plaque-psoriasis, omdat het helpt bij het verminderen van de ontsteking en het verminderen van de overmatige huidcelproductie die deze plaques veroorzaakt.

Fototherapie bij flexurale psoriasis

Flexurale psoriasis treft de huidplooien, zoals de liezen, onder de armen of achter de knieën. Dit type psoriasis kan moeilijker te behandelen zijn met fototherapie, omdat het moeilijker is om deze gebieden effectief bloot te stellen aan UV-licht. Toch kan een gerichte aanpak, zoals de toepassing van smalband UVB, effectief zijn voor het behandelen van flexurale psoriasis.

Fototherapie bij nagelpsoriasis

Nagelpsoriasis beïnvloedt de nagels van handen en voeten en is vaak moeilijk te behandelen. Fototherapie kan nuttig zijn voor het verminderen van de symptomen van nagelpsoriasis, hoewel het mogelijk meer tijd en een hogere dosis licht vereist om effect te hebben op het nagelweefsel.

Toekomstige vooruitzichten voor fototherapie in de behandeling van psoriasis

De behandelingsmogelijkheden voor psoriasis blijven zich ontwikkelen, en fototherapie is een van de technieken die in de toekomst waarschijnlijk verder zal worden verfijnd en verbeterd.

Nieuwe technologieën in fototherapie voor psoriasisbehandeling

Innovaties in technologie, zoals de ontwikkeling van meer gerichte UV-lichtbehandelingen en verbeterde laserapparaten, bieden nieuwe mogelijkheden voor het behandelen van psoriasis. De toekomstige technieken kunnen de effectiviteit van fototherapie verbeteren en mogelijk de bijwerkingen minimaliseren.

Gebruik van fototherapie in combinatie met genetisch advies

Er wordt steeds meer aandacht besteed aan het personaliseren van psoriasisbehandelingen op basis van genetische factoren. In de toekomst kan genetisch advies een rol spelen bij het bepalen van de meest effectieve fototherapiebehandelingen voor patiënten, afhankelijk van hun genetische aanleg en de specifieke kenmerken van hun psoriasis.

Praktische tips voor het leven met fototherapie bij psoriasis

Fototherapie is een veelgebruikte behandeling voor psoriasis, waarbij gecontroleerde hoeveelheden ultraviolet (UV) licht worden gebruikt om de symptomen van psoriasis te verlichten. Deze therapie helpt de overmatige celgroei die kenmerkend is voor psoriasis te verminderen en kan de huidaandoening aanzienlijk verbeteren. Er zijn verschillende soorten fototherapie die mogelijk effect hebben op de behandeling van psoriasis.

Ken de verschillende soorten fototherapie

Er zijn twee hoofdtypen fototherapie die vaak worden gebruikt bij psoriasis: UVB-lichttherapie en PUVA-therapie (psoralen plus ultraviolet A). UVB-lichttherapie maakt gebruik van kortgolvig ultraviolet licht om de huid te behandelen, terwijl PUVA-therapie het gebruik van een medicijn, psoralen, combineert met UVA-licht om de huid te beïnvloeden. Beide behandelingsopties kunnen effectief zijn, maar de keuze hangt af van de ernst van je psoriasis en hoe je huid reageert op de therapieën. Het is belangrijk om je arts te raadplegen over welke soort fototherapie het beste voor jou is.

Bereid je goed voor op de behandeling

Voor een effectieve fototherapiebehandeling is het belangrijk om goed voorbereid te zijn. Dit betekent onder andere dat je de juiste huidverzorging moet toepassen en je huid moet beschermen tegen onnodige blootstelling aan de zon, omdat UV-licht de huid gevoelig kan maken. Het is essentieel om te weten hoeveel sessies je nodig hebt en hoe je huid daarop zal reageren. Zorg ervoor dat je je behandelschema strikt volgt, zodat je de beste resultaten kunt behalen.

Bescherm je huid tijdens en na de behandeling

Na de fototherapie kan je huid gevoeliger zijn voor zonlicht en andere externe invloeden. Het is belangrijk om een huidziekte zoals psoriasis goed te monitoren, vooral na de behandelingssessies. Zorg ervoor dat je je huid goed hydrateert en beschermt met zonnebrandcrème (met een hoge SPF) om schade door de zon te voorkomen. Dit is cruciaal om verergering van je psoriasis te voorkomen en om ervoor te zorgen dat je huid zich herstelt na de fototherapie.

Houd je arts op de hoogte van je voortgang

Het is belangrijk om tijdens je fototherapie regelmatig je voortgang te bespreken met je arts. Fototherapie kan bijwerkingen veroorzaken, zoals jeuk of irritatie, dus het is belangrijk om eventuele veranderingen in je huidconditie snel te melden. Je arts kan je helpen bij het aanpassen van je behandeling of het adviseren van aanvullende therapieën, zoals medicijnen, om de symptomen van psoriasis beter onder controle te krijgen.

Misvattingen rond fototherapie (behandeling via licht) voor psoriasis: Soorten

Fototherapie wordt vaak gebruikt om psoriasis te behandelen, maar er bestaan veel misvattingen over de verschillende soorten fototherapie en de effectiviteit ervan. In dit artikel worden enkele van de meest voorkomende misverstanden over fototherapie voor psoriasis besproken, zodat je beter begrijpt hoe deze behandeling werkt.

Alle soorten fototherapie zijn hetzelfde

Een veel voorkomende misvatting is dat alle soorten fototherapie voor psoriasis hetzelfde zijn. Dit is niet waar, aangezien er verschillende vormen van fototherapie bestaan, zoals radiotherapie en ultraviolet lichttherapie (UVB). Elke vorm heeft zijn eigen voordelen en wordt toegepast afhankelijk van de ernst van de psoriasis. Het is belangrijk om samen met een arts te bepalen welke vorm van fototherapie het beste voor jou is.

Fototherapie is altijd pijnloos

Hoewel veel patiënten fototherapie als relatief pijnloos ervaren, kan het voor sommige mensen ongemak veroorzaken. Bij sommige vormen van fototherapie, zoals UVB-behandeling, kan de huid tijdelijk rood of geïrriteerd raken, wat soms ongemakkelijk kan zijn. Dit betekent echter niet dat de behandeling schadelijk is. De meeste patiënten ervaren alleen lichte irritatie die vanzelf weer verdwijnt.

Fototherapie is niet effectief voor zware gevallen van psoriasis

Een andere misvatting is dat fototherapie niet effectief zou zijn voor mensen met ernstige psoriasis. In feite kan fototherapie zeer effectief zijn voor mensen met zowel milde als ernstige psoriasis. Het gebruik van huidaandoeningen zoals psoriasis kan aanzienlijk verbeteren met de juiste dosis en frequentie van lichttherapie. Bij ernstige gevallen kan de arts mogelijk hogere doses voorschrijven om het gewenste effect te bereiken.

Fototherapie geneest psoriasis volledig

Hoewel fototherapie kan helpen de symptomen van psoriasis te verminderen en de huid te verbeteren, is het geen permanente oplossing. Psoriasis is een chronische aandoening, en hoewel fototherapie de symptomen kan verlichten, kan het niet volledig genezen. Vaak moeten patiënten de behandeling herhalen om de voordelen te behouden. Dit betekent dat de ziekte kan terugkeren zodra de behandeling stopt.

Fototherapie heeft geen bijwerkingen

Hoewel fototherapie over het algemeen veilig is, kunnen er wel bijwerkingen optreden, vooral bij langdurig gebruik. De meest voorkomende bijwerkingen zijn een droge huid, jeuk, of tijdelijke verergering van de symptomen. In zeldzame gevallen kan langdurige blootstelling aan UV-licht leiden tot huidtumoren of vroegtijdige huidveroudering, dus het is belangrijk om de behandeling onder begeleiding van een arts te ondergaan.

Alle patiënten reageren hetzelfde op fototherapie

Elke patiënt reageert anders op fototherapie, en wat voor de ene persoon effectief is, werkt mogelijk niet voor een ander. Factoren zoals de ernst van de psoriasis, het type huid, en de reactie op licht kunnen invloed hebben op het succes van de behandeling. Het is belangrijk om de behandeling op maat te krijgen, zodat deze het beste werkt voor jouw specifieke situatie.

Fototherapie is de enige behandeling voor psoriasis

Hoewel fototherapie een populaire behandeling is voor psoriasis, is het niet de enige optie. Andere behandelingen zoals topische medicijnen, systemische therapieën en biologische behandelingen kunnen ook effectief zijn, afhankelijk van de aard van de aandoening. Het is belangrijk om verschillende behandelingsmogelijkheden te overwegen en samen met een arts te beslissen wat voor jou het beste werkt.

Lees verder

• Psoriasis (chronische huidziekte) rond het oog of de ogen
• Psoriasis bij kinderen: Soorten van chronische huidziekte
• Psoriasis guttata: Druppelvormige vlekken op huid met jeuk
• Psoriasis: Chronische huidziekte met droge huid en schilfers
• Psoriasis: Uitlokkende factoren van opflakkering huidziekte