Zelfstandig leven als slechtziende persoon

Sommige mensen ervaren gezichtsproblemen die niet kunnen worden gecorrigeerd met een gewone bril, contactlenzen, medicatie, chirurgische ingrepen of andere therapieën. Personen met een visus van minder dan 20/200, zelfs met corrigerende middelen, worden vaak als maatschappelijk blind beschouwd. Veel van deze ernstig slechtzienden hebben echter nog steeds bruikbaar gezichtsvermogen. Voor mensen met slechtziendheid zijn er tal van hulpmiddelen en aanpassingen beschikbaar die hen in staat stellen om een zelfstandig en kwaliteitsvol leven te leiden.

• De uitdaging van slechtziendheid
• Ondersteuning door organisaties voor slechtzienden
• Low Vision-hulpmiddelen
• Verlichting optimaliseren
• Huis en spullen organiseren
• Veiligheid in huis
• Kleding organiseren bij verminderd gezichtsvermogen
• Koken en eten in de keuken
• Medicijnen veilig beheren
• Mobiliteit en onafhankelijkheid
• Praktische tips voor zelfstandig leven als slechtziende persoon
• Pas je woonruimte aan voor veiligheid en gemak
• Gebruik technologie om je onafhankelijkheid te vergroten
• Maak gebruik van hulpmiddelen zoals braille of spraakherkenning
• Zoek ondersteuning bij je sociale netwerk
• Zorg voor je mentale welzijn
• Denk na over je financiële situatie en werkmogelijkheden
• Misvattingen rond zelfstandig leven als slechtziende persoon
• Slechtzienden hebben altijd volledige hulp nodig
• Zelfstandig leven is niet mogelijk zonder een blindengeleidehond
• Mensen met visuele beperkingen kunnen geen werk vinden
• Slechtzienden kunnen geen sociale contacten onderhouden
• Het gebruik van technologie is voor slechtzienden te ingewikkeld
• Slechtziende mensen kunnen geen zelfstandig huishouden runnen
• Zelfstandig leven is alleen mogelijk voor mensen die visueel volledig blind zijn

De uitdaging van slechtziendheid

Slechtziendheid, gedefinieerd als een visus van minder dan 20/200, kan een aanzienlijke invloed hebben op het dagelijks leven. Ondanks dat mensen met een dergelijk gezichtsvermogen vaak als maatschappelijk blind worden beschouwd, behouden velen een bruikbaar niveau van zicht, wat hen in staat stelt om een groot deel van hun dagelijks leven zelfstandig te leiden. Het ontwikkelen van strategieën, het gebruik van aangepaste hulpmiddelen en het creëren van een ondersteunende omgeving zijn cruciaal voor het handhaven van zelfstandigheid. In dit artikel worden verschillende benaderingen besproken die het leven van slechtziende personen vergemakkelijken.

Ondersteuning door organisaties voor slechtzienden

Voor slechtzienden en blinden zijn er verschillende organisaties die hulp en ondersteuning bieden. In Nederland zijn Koninklijke Visio (www.visio.org) en Bartiméus (www.bartimeus.nl) prominent aanwezig en bieden uitgebreide diensten en ondersteuning. In België zijn Blindenzorg Licht en Liefde (www.blindenzorglichtenliefde.be) en de Brailleliga (www.brailleliga.be) de belangrijkste organisaties die slechtziende personen ondersteunen bij het zo zelfstandig mogelijk wonen en leven. Deze organisaties verzorgen trainingen, bieden advies en ontwikkelen hulpmiddelen om de onafhankelijkheid van slechtziende personen te bevorderen.

Low Vision-hulpmiddelen

De keuze van hulpmiddelen en aanpassingen hangt af van het type gezichtsverlies. De belangrijkste soorten visueel verlies zijn:

• Centraal verlies van gezichtsvermogen (moeite met lezen of gezichten herkennen)
• Geen lichtperceptie of volledige blindheid
• Verlies van perifere gezichtsvermogen (zicht aan de zijkanten)

Hulpmiddelen die kunnen worden aangeschaft bij gespecialiseerde leveranciers en blindenzorgorganisaties omvatten onder andere:

• Speciale leesbrillen en andere leeshulpmiddelen
• Telescopische brillen voor beter zicht op afstand
• Horloges en klokken met grote cijfers of spraakweergave
• Loepen en andere optische hulpmiddelen

Het is raadzaam om eerst onafhankelijk hulpmiddelenadvies in te winnen voordat je een hulpmiddel aanschaft. Dit helpt bij het kiezen van de meest geschikte oplossing op basis van de individuele behoeften.

Verlichting optimaliseren

Een goede verlichting is cruciaal voor slechtzienden. Een tafellamp of staande lamp met een zwanenhals of flexibele arm biedt veel comfort door gericht licht op het leesmateriaal of werkgebied te schijnen. Gloeilampen en halogeenlampen kunnen veel licht geven, maar worden heet en moeten met voorzichtigheid worden gebruikt. LED-lampen zijn een betere keuze omdat ze een hoog contrast bieden en minder heet worden dan halogeenlampen. Het is belangrijk om schitteringen te vermijden, omdat deze storend kunnen zijn voor mensen met een verminderd gezichtsvermogen.

Huis en spullen organiseren

Een goed georganiseerd huis is essentieel voor mensen met verminderd gezichtsvermogen. Alle items moeten op een vaste plaats worden bewaard. Het gebruik van duidelijke labels, zoals braille of sprekende etiketten, kan helpen bij het vinden van spullen. Voorwerpen kunnen worden gemarkeerd met verhoogde punten, elastiekjes, klittenband of gekleurde tape om identificatie te vergemakkelijken. Apparaten kunnen worden ingesteld met verhoogde rubberen stippen of markeerpasta om de instellingen duidelijk aan te geven.

Veiligheid in huis

Om valpartijen te voorkomen, moeten losse draden en koorden van de vloer worden verwijderd, en losse kleedjes moeten worden vermeden. Voor sommige slechtzienden, vooral slechtziende senioren, kunnen leuningen in de badkamer en naast het toilet nuttig zijn. Het plaatsen van een antislipmat in bad of douche kan ook helpen bij het voorkomen van uitglijden. Andere aanpassingen in de badkamer, zoals goed geplaatste handgrepen en veilige vloerbedekking, kunnen de veiligheid verhogen.

Kleding organiseren bij verminderd gezichtsvermogen

Het organiseren van kleding is belangrijk voor slechtzienden. Kleding kan worden gegroepeerd en gesorteerd op basis van type, kleur of setjes. Sommige mensen vinden het handig om kleding op kleur te sorteren, terwijl anderen een kleurendetector gebruiken om de kleuren te identificeren. Het gebruik van plastic ringen kan helpen om sokken bij elkaar te houden tijdens het wassen en drogen. Dit maakt het makkelijker om sokken te sorteren en op te bergen.

Koken en eten in de keuken

Voor slechtzienden zijn er aangepaste kookboeken beschikbaar via blindenzorgorganisaties en lectuurorganisaties. Deze boeken zijn beschikbaar in grootletterdruk, braille of spraak. De bedieningselementen van fornuizen, magnetrons en ovens kunnen worden gemarkeerd met verhoogde stippen of merkpasta om het gebruik te vergemakkelijken. Voedselopslag kan worden vergemakkelijkt door het gebruik van sprekende labels of braille-etiketten. Het gebruik van een hoogcontrastmat kan helpen bij het onderscheiden van borden en placemats. Keukentips voor slechtzienden en blinden kunnen extra hulp bieden bij het koken en eten.

Medicijnen veilig beheren

Medicijnen moeten goed georganiseerd worden, zodat ze gemakkelijk kunnen worden gevonden. Labelen met braille of met een viltstift kan helpen bij het identificeren van medicijnen. Bij moeilijkheden met het lezen van etiketten kunnen vergrootglazen of beeldschermloepen nuttig zijn. Een pillendoos met compartimenten voor dagen van de week en tijden van de dag kan helpen bij het organiseren van medicatie. Er zijn ook medicatiedoosjes beschikbaar met braillemarkeringen.

Mobiliteit en onafhankelijkheid

Een mobiliteitsinstructeur van een revalidatiecentrum of blindenorganisatie kan personen met visuele beperkingen helpen om om te gaan met een witte stok en andere mobiliteitshulpmiddelen. Dit stelt hen in staat om zelfstandig boodschappen te doen in de supermarkt en deel te nemen aan sociale activiteiten. Er zijn diverse mobiliteitshulpmiddelen voor slechtzienden beschikbaar die kunnen bijdragen aan een grotere onafhankelijkheid.

Praktische tips voor zelfstandig leven als slechtziende persoon

Zelfstandig leven met een visuele beperking is een uitdaging, maar het is zeker mogelijk met de juiste hulpmiddelen, aanpassingen en benaderingen. Het gaat om het creëren van een omgeving waarin je je veilig voelt, en het ontwikkelen van vaardigheden die je helpen om in het dagelijks leven zo onafhankelijk mogelijk te zijn. Hier zijn een aantal praktische tips die je kunnen helpen om zelfstandig te blijven wonen en leven.

Pas je woonruimte aan voor veiligheid en gemak

Veiligheid is een van de belangrijkste overwegingen bij het leven met een visuele beperking. Zorg ervoor dat je woning vrij is van obstakels en dat meubels op vaste, gemakkelijke te vinden plekken staan. Dit vermindert het risico op vallen of struikelen. Gebruik duidelijke markeringen op belangrijke plekken, zoals de rand van trappen of de deurposten, en zorg voor goede verlichting in alle kamers. Overweeg het installeren van slimme verlichting die via spraakbesturing te regelen is. Dit helpt niet alleen bij de mobiliteit, maar maakt ook het navigeren door je huis gemakkelijker.

Gebruik technologie om je onafhankelijkheid te vergroten

De technologische vooruitgangen hebben het leven voor slechtziende mensen enorm vergemakkelijkt. Er zijn apps die objecten in je omgeving kunnen identificeren door middel van je smartphone, of via spraak de omgeving kunnen beschrijven. Spraakbestuurde assistenten zoals Google Assistant of Siri kunnen helpen om eenvoudig je apparaten in huis te bedienen, van verlichting tot thermostaten. Ook zijn er apparaten die je helpen met dagelijkse activiteiten zoals koken, bijvoorbeeld door je te waarschuwen als een oven of een pan te heet is, of door kooktijden te timen via spraak.

Maak gebruik van hulpmiddelen zoals braille of spraakherkenning

Hulpmiddelen zoals braille kunnen van groot belang zijn in je dagelijkse leven. Het lezen van braille kan helpen bij het labelen van voedselproducten, medicijnen of andere voorwerpen in huis. Daarnaast kunnen spraakherkenningssystemen ook bijzonder nuttig zijn, vooral als je apparaten en elektronische communicatie gebruikt. Spraakgestuurde telefoons of computers kunnen je helpen om taken uit te voeren zonder dat je je hoeft te concentreren op visuele gegevens.

Zoek ondersteuning bij je sociale netwerk

Zelfstandig leven is niet alleen afhankelijk van de fysieke ruimte om je heen, maar ook van het hebben van steun van anderen. Zorg ervoor dat je een betrouwbaar netwerk van vrienden, familie en zorgverleners hebt die je kunnen ondersteunen wanneer dat nodig is. Dit kan variëren van het bieden van gezelschap en emotionele steun tot het helpen bij het uitvoeren van bepaalde taken die visuele hulp vereisen. Overweeg ook om deel te nemen aan gemeenschappen of steungroepen voor slechtzienden, waar je ervaringen kunt delen en tips kunt krijgen over hoe je zelfstandig kunt blijven functioneren.

Zorg voor je mentale welzijn

Het omgaan met een visuele beperking kan mentaal zwaar zijn, en daarom is het essentieel om goed voor je mentale gezondheid te zorgen. Het kan nuttig zijn om tijd voor jezelf te nemen, ontspanningstechnieken toe te passen en regelmatig te sporten, wat niet alleen goed is voor je lichamelijke gezondheid, maar ook voor je gemoedstoestand. Psychosociale begeleiding kan ook helpen om te leren omgaan met de uitdagingen die een visuele beperking met zich meebrengt. Daarnaast kan het nuttig zijn om positieve gewoonten te ontwikkelen, zoals het maken van regelmatige controleafspraken bij je zorgverleners en het creëren van een dagelijks ritme dat structuur biedt in je leven.

Denk na over je financiële situatie en werkmogelijkheden

Zelfstandig leven kan financiële uitdagingen met zich meebrengen. Denk na over welke hulpbronnen beschikbaar zijn om je financieel te ondersteunen, zoals subsidies of tegemoetkomingen voor mensen met een visuele beperking. Er zijn ook verschillende werkmogelijkheden die goed kunnen passen bij je situatie, van thuiswerken tot het werken met hulpmiddelen die toegankelijk zijn voor slechtzienden. Het is belangrijk om op de hoogte te blijven van de beschikbare ondersteuning en je rechten op het gebied van werk en inkomen.

Misvattingen rond zelfstandig leven als slechtziende persoon

Zelfstandig leven als slechtziende persoon wordt vaak verkeerd begrepen, met verschillende misvattingen over wat wel en niet mogelijk is. De realiteit is dat veel mensen met een visuele beperking een volledig onafhankelijk en bevredigend leven kunnen leiden, ondanks de uitdagingen die gepaard gaan met het verlies van gezichtsvermogen.

Slechtzienden hebben altijd volledige hulp nodig

Er heerst een misvatting dat slechtziende mensen altijd volledige hulp nodig hebben. Hoewel sommige mensen met visuele beperkingen zeker baat hebben bij ondersteuning, zijn veel slechtziende personen in staat om zelfstandig te wonen en hun dagelijkse activiteiten zonder constante hulp uit te voeren. Er zijn tal van hulpmiddelen, zoals technologie en aangepaste apparatuur, die hen helpen om hun leven zelfstandig in te richten, van het navigeren door de stad tot het uitvoeren van huishoudelijke taken.

Zelfstandig leven is niet mogelijk zonder een blindengeleidehond

Een andere misvatting is dat het onmogelijk is om zelfstandig te leven zonder een blindengeleidehond. Hoewel een geleidehond een waardevol hulpmiddel kan zijn voor sommige slechtzienden, is het niet de enige optie. Veel mensen met visuele beperkingen gebruiken alternatieve hulpmiddelen, zoals een witte stok, technologie zoals navigatie-apps en gps-systemen, en thuisbegeleiding om zich veilig te bewegen en hun omgeving te verkennen.

Mensen met visuele beperkingen kunnen geen werk vinden

Er wordt vaak aangenomen dat mensen met een visuele beperking geen werk kunnen vinden of succesvol kunnen zijn in hun carrière. Dit is echter niet waar. Er zijn talloze succesverhalen van slechtziende mensen die in verschillende beroepen uitblinken, van onderwijs en recht tot technologie en ondernemerschap. Met de juiste aanpassingen, zoals gespecialiseerde software, braille en toegankelijke werkplekken, kunnen slechtziende mensen net zo succesvol zijn als hun ziende collega's.

Slechtzienden kunnen geen sociale contacten onderhouden

Er bestaat een misvatting dat slechtziende mensen geïsoleerd zijn en geen sociale contacten kunnen onderhouden. In werkelijkheid kunnen mensen met visuele beperkingen gewoon deelnemen aan sociale activiteiten, al kan dit soms extra planning of aanpassingen vereisen. Met behulp van hulpmiddelen zoals spraakherkenning, toegankelijke communicatie-apps en de steun van vrienden en familie, kunnen slechtziende mensen sterke sociale netwerken opbouwen en actief deelnemen aan het gemeenschapsleven.

Het gebruik van technologie is voor slechtzienden te ingewikkeld

Veel mensen denken dat technologie voor slechtziende mensen te ingewikkeld is om te gebruiken. Dit is echter een misverstand. Er zijn talloze technologische hulpmiddelen, van spraakgestuurde assistenten tot speciale apps en apparaten die zijn ontworpen om visuele beperkingen te compenseren. Slechtzienden kunnen smartphones, computers en andere apparaten gebruiken door spraak- of braille-output, waardoor ze toegang hebben tot dezelfde informatie en diensten als ziende mensen.

Slechtziende mensen kunnen geen zelfstandig huishouden runnen

Het idee dat slechtziende mensen geen huishouden kunnen runnen, is een andere misvatting. Veel slechtziende mensen voeren hun huishoudelijke taken met succes uit door gebruik te maken van hulpmiddelen zoals gepersonaliseerde organisatie-systemen, spraakherkenning voor slimme apparaten en praktische aanpassingen in hun huis. Van koken tot schoonmaken en administratie, er zijn veel manieren waarop slechtziende mensen hun huishouden efficiënt kunnen beheren.

Zelfstandig leven is alleen mogelijk voor mensen die visueel volledig blind zijn

Er is ook de misvatting dat zelfstandig leven alleen mogelijk is voor mensen die volledig blind zijn. In werkelijkheid zijn er veel mensen met gedeeltelijk gezichtsverlies die uitstekend in hun dagelijks leven kunnen functioneren. Technologie, hulpmiddelen en ondersteuning op maat maken het mogelijk voor mensen met verschillende gradaties van visuele beperking om onafhankelijk te wonen en te werken. Het leven met gedeeltelijk gezichtsverlies hoeft niet beperkend te zijn, mits er de juiste hulpmiddelen en strategieën worden ingezet.

Lees verder

• Zelfstandig wonen met een visuele handicap
• Lezen in braille, grootletterdruk en gesproken lectuur
• Blind of slechtziend: Hulpmiddelen bij de mobiliteit
• Blind of slechtziend: Informatie over visuele handicap
• Tips voor slechtziende senioren in thuisomgeving