Tips voor slechtziende senioren in thuisomgeving

Het verouderingsproces heeft aanzienlijke invloed op het gezichtsvermogen, dat vaak langzaam maar zeker verslechtert. Zelfs met het gebruik van corrigerende brillen of contactlenzen en regelmatige oogonderzoeken, vinden veel ouderen het moeilijk om met hun oogproblemen om te gaan. Gelukkig kunnen enkele eenvoudige en creatieve aanpassingen, zoals verbeterde verlichting en een functioneel ontwerp, helpen om het leven van slechtziende senioren te vergemakkelijken. Hierdoor kunnen zij zich veilig en comfortabel voelen in hun thuisomgeving.

• Oogproblemen bij senioren
• Verlichting in de thuisomgeving
• Meer natuurlijk licht en kunstlicht
• Gordijnen vervangen
• Zonlicht
• Lichttherapie
• Kleuren in huis voor slechtziende ouderen
• Valpartijen voorkomen
• Gesprekken voeren met senioren
• Gedrukte teksten lezen met een verminderd gezichtsvermogen
• Contrast
• Lettertype en -grootte
• Tussenruimte tussen regels
• Geen glanzend papier

Oogproblemen bij senioren

Ongeveer twee op de drie volwassenen met oogproblemen zijn 65 jaar of ouder. Dit percentage blijft stijgen door de vergrijzing van de bevolking. Veel voorkomende oogziekten bij ouderen zijn onder andere glaucoom (verhoogde oogboldruk met mogelijk schade aan de oogzenuw), cataract (staar: troebele ooglens) en leeftijdsgebonden maculadegeneratie (vervaging van het centrale gezichtsvermogen). Ouderen hebben ook vaker last van ooginfecties, droge ogen, of waterige ogen. Een jaarlijks oogonderzoek is essentieel voor ouderen om tijdig een nieuw voorschrift voor een corrigerende bril of contactlenzen te verkrijgen. Veel oogaandoeningen die zich later in het leven ontwikkelen zijn progressief en vaak niet omkeerbaar, waardoor een bril of contactlenzen soms onvoldoende verlichting bieden. Toch kunnen sommige ouderen baat hebben bij een aangepaste bril of contactlenzen.

Verlichting in de thuisomgeving

Meer natuurlijk licht en kunstlicht

Naarmate mensen ouder worden, wordt het moeilijker om details te zien bij zwak of gedimd licht. Daarom is het belangrijk om zowel natuurlijk als kunstlicht in huis te optimaliseren. Dit vergemakkelijkt het waarnemen van details. Het is raadzaam om meerdere verlichtingsbronnen te gebruiken en te zorgen voor een gelijkmatige verlichting in de woning. Dit kan helpen om valpartijen te verminderen.

Gordijnen vervangen

Oudere woningen hebben vaak dikke gordijnen die het binnenkomende licht blokkeren. Het vervangen van deze gordijnen door lichtere en doorzichtige varianten kan helpen om meer natuurlijk licht binnen te laten. Voor personen die gevoelig zijn voor fel licht (fotofobie), is het belangrijk om goede zonwering te hebben om ongemak te voorkomen.

Zonlicht

Zonlicht is een belangrijke bron van natuurlijke vitamine D. Het is aan te raden voor ouderen om buiten te zijn tijdens de daguren wanneer er voldoende daglicht is. In de zomer of bij warme dagen is het verstandig om dit te beperken tot voor 10 uur en na 16 uur om de grootste hitte te vermijden. Door regelmatig naar buiten te gaan, krijgen ouderen meer vitamine D binnen en kunnen ze genieten van de schoonheid en de details van het buitenleven in natuurlijk licht.

Lichttherapie

Voor ouderen die moeilijk buiten kunnen komen, kan lichttherapie een goede oplossing zijn. Deze therapie, waarbij kunstmatig licht wordt gebruikt, kan niet alleen helpen om het gezichtsvermogen te verbeteren, maar ook depressieve symptomen verlichten.

Kleuren in huis voor slechtziende ouderen

Het gebruik van kleurcontrasten kan het leven in huis aanzienlijk vergemakkelijken voor slechtziende ouderen. Een blauwe deur tegen een beige muur is beter zichtbaar dan een lichtgrijze deur tegen een beige muur. Dit principe kan worden toegepast op gebruiksvoorwerpen in huis, zoals een contrasterend bord ten opzichte van de kleur van de tafelbedekking en het bestek.

Valpartijen voorkomen

Goede verlichting is cruciaal voor het voorkomen van valpartijen, maar er zijn ook andere belangrijke maatregelen:

Verwijder meubels met scherpe randen of hoeken.
Vermijd losse kleden op de vloer en zorg ervoor dat er geen voorwerpen rondslingeren (schoenen, jassen, tassen, etc.).
Zorg ervoor dat deuren altijd openstaan of volledig gesloten zijn.
Draag comfortabele, goed passende schoenen die voldoende ondersteuning bieden.

Gesprekken voeren met senioren

Bij veel ouderen neemt niet alleen het gezichtsvermogen af, maar ook het gehoorvermogen kan verminderd zijn. Het is vaak uitdagend om gesprekken te voeren met zowel een verminderd gezichtsvermogen als slechthorendheid. Praat bij voorkeur recht in het gezicht van de oudere persoon in plaats van vanuit een hoek of een andere ruimte. Dit helpt hen om beter te horen en de gezichtsuitdrukkingen, handgebaren en lichaamstaal beter waar te nemen. Live gesprekken zijn ook effectiever voor het versterken van de band tussen familie, zorgverleners en de oudere persoon. Hulpmiddelen zoals telefoonversterkers, hoorapparaten, en andere visuele hulpmiddelen kunnen ook nuttig zijn. Zorg ervoor dat gesprekken plaatsvinden in een omgeving met zo min mogelijk achtergrondgeluid en spreek met een iets verhoogd volume. Kauwen tijdens het gesprek is ook niet aan te raden.

Gedrukte teksten lezen met een verminderd gezichtsvermogen

Voor ouderen met een visuele beperking kan het lezen van gedrukte teksten een grote uitdaging zijn, vooral als ze ook last hebben van langzamer begrip en geheugenvermindering. Het is daarom nuttig om teksten eenvoudig en beknopt te houden. Belangrijke informatie kan ook in audioformaat worden aangeboden als extra geheugensteuntje.

Enkele aanbevelingen om gedrukte teksten leesbaarder te maken voor ouderen zijn:

Contrast

Gebruik een hoog contrast voor de tekst, zoals zwarte tekst op een witte achtergrond. Blauwe tekst op een zwarte achtergrond is vaak moeilijk leesbaar. Het gebruik van zwart op wit is meestal de beste keuze.

Lettertype en -grootte

Kies een lettergrootte van minimaal 16 tot 18 punten en gebruik een schreefloos lettertype zoals Helvetica, Verdana of Arial.

Tussenruimte tussen regels

Zorg voor voldoende tussenruimte tussen de regels, minimaal 25 procent van de puntgrootte van de tekst. Dit vergemakkelijkt het navigeren tussen regels voor slechtziende ouderen.

Geen glanzend papier

Gebruik geen glanzend papier of fotopapierafwerkingen, omdat de glans op het papier problemen kan veroorzaken. Kies in plaats daarvan voor een matte of zachte afwerking op gedrukte documenten.

Lees verder

• Slecht zien / horen en senior: Snel in gevaarlijke situaties
• Valongelukken voorkomen: Preventie van valpartijen in huis