Omgangstips met blinden en slechtzienden

Omgangstips met blinden en slechtzienden Het omgaan met iemand die blind of slechtziend is, kan voor mensen zonder visuele beperking soms een uitdaging lijken. Toch is het eenvoudig en hoeft het niet ongemakkelijk te zijn. In essentie zijn blinden en slechtzienden mensen zoals jij en ik, met dezelfde gevoelens, gedachten en belevenissen. Met een beetje kennis en enkele eenvoudige omgangstips kun je de interactie zowel voor jezelf als voor hen aangenaam maken.

Omgang met blinden en slechtzienden: Praktische en sociale tips

De basisprincipes van interactie met blinden en slechtzienden

Het omgaan met mensen die blind of slechtziend zijn, vereist niet veel speciale kennis, maar wel een beetje aandacht voor de specifieke behoeften van deze personen. Het belangrijkste is te begrijpen dat blinden en slechtzienden vaak net als ieder ander persoon zijn, met eigen voorkeuren, humor, en persoonlijke grenzen. Ze zijn meestal volledig in staat om met anderen om te gaan, zolang men zich bewust is van bepaalde nuances in communicatie en interactie. Het tonen van respect, geduld en duidelijkheid zijn de belangrijkste elementen bij elke omgang.

Respect voor onafhankelijkheid en autonomie

Blinden en slechtzienden zijn doorgaans erg zelfstandig, en het is belangrijk deze autonomie te respecteren. Ze hebben vaak hun eigen methoden en hulpmiddelen om zich in de wereld te bewegen, zoals blindenstokken, honden, of hulpmiddelen als vergrotingssoftware en schermlezers. Hoewel ze mogelijk af en toe hulp nodig hebben, is het cruciaal hen niet als afhankelijk of hulpbehoevend te beschouwen. In plaats van direct hulp aan te bieden, kun je het beste vragen of ze hulp nodig hebben en op welke manier je hen het beste kunt ondersteunen.

Spreek gerust een blinde of slechtziende persoon aan

Wanneer je in een situatie terechtkomt waarin je met een blinde of slechtziende persoon moet communiceren, zoals in een café, is het belangrijk om hem of haar direct aan te spreken. Het is een misvatting dat blinden of slechtzienden altijd via hun ziende metgezel benaderd moeten worden. Deze mensen zijn perfect in staat om zelfstandig te communiceren en willen meestal ook graag direct aangesproken worden. Door dit te doen, toon je respect en erkenning voor hun zelfstandigheid en waardigheid.

Dring geen hulp op

Een van de meest voorkomende misverstanden is dat blinden of slechtzienden constant hulp nodig hebben. Als je iemand ziet met een witte stok of een geleidehond die zijn of haar weg zoekt, kun je gerust vragen of hulp gewenst is. Het is echter cruciaal om die hulp niet op te dringen. Het vastgrijpen van de stok of de beugel van de hond is niet alleen onbeleefd, maar kan ook verwarrend en zelfs gevaarlijk zijn voor de persoon in kwestie. Blinden en slechtzienden hebben vaak specifieke routes en methodes geoefend, en ongevraagde hulp kan hun oriëntatie verstoren.

Als de persoon je hulp aanvaardt, vraag dan hoe je het beste kunt helpen. Sommigen willen graag een arm vastpakken, terwijl anderen liever hebben dat je voor of achter hen loopt. Respecteer altijd hun voorkeuren.

Gebruik gerust de woorden ‘zien’, ‘kijken’ en ‘lezen’

Veel mensen denken dat ze moeten vermijden om woorden als ‘zien’, ‘kijken’ en ‘lezen’ te gebruiken in gesprekken met blinden of slechtzienden. Dit is echter niet nodig. Blinden en slechtzienden gebruiken deze woorden zelf ook vaak en begrijpen de figuurlijke betekenis ervan. Zinnen zoals "Heb je dat programma gezien?" of "Ziet het eten er lekker uit?" zijn volkomen acceptabel. Het is belangrijk om natuurlijk te blijven praten zonder overbodig om de hete brij heen te draaien.

Vermijd vaagheden zoals ‘hier’ en ‘daar’

Wanneer je iets aanwijst of de locatie van iets beschrijft, probeer dan zo specifiek mogelijk te zijn. Termen als ‘hier’ en ‘daar’ zijn voor blinden en slechtzienden lastig te interpreteren. In plaats daarvan kun je locaties beschrijven met behulp van de klokmethode, waarbij je de positie van een voorwerp beschrijft in termen van de wijzerplaat van een klok (bijvoorbeeld, “Het glas staat op 3 uur” betekent dat het aan de rechterkant staat).

Gebruik geen gebaren om te communiceren

Communicatie met gebaren zoals knikken of het schudden van het hoofd is voor blinden en slechtzienden vaak onbegrijpelijk. Als je bijvoorbeeld iemand de weg laat oversteken, gebruik dan je stem om duidelijk te maken wat je bedoelt, in plaats van handgebaren te maken. Dit voorkomt misverstanden en maakt de communicatie duidelijker.

Wees specifiek bij het geven van richtingen

Uitspraken zoals "De toiletten zijn even verderop" kunnen verwarrend zijn voor iemand die niet kan zien. Het is beter om richtingen te geven met behulp van concrete herkenningspunten of om aan te bieden de persoon te begeleiden. Een goede beschrijving van de omgeving kan veel betekenen voor de oriëntatie van een blinde of slechtziende persoon.

Geef altijd aan wat je doet of gaat doen

Als je in gesprek bent met iemand die blind of slechtziend is en je moet het gesprek verlaten, zeg dan altijd wat je gaat doen. Het is verwarrend en soms verontrustend als iemand plotseling verdwijnt zonder iets te zeggen. Dit geldt ook voor andere situaties; geef altijd duidelijk aan wat je doet of wat er gaat gebeuren, zodat de persoon goed geïnformeerd is.

Houd dingen op een vaste plaats

Voor blinden en slechtzienden is een vaste structuur in hun omgeving essentieel. Dit geldt vooral voor plaatsen zoals keukens en badkamers, waar het cruciaal is dat voorwerpen zoals voedsel, servies en persoonlijke verzorgingsproducten altijd op dezelfde plek worden teruggezet. Dit voorkomt verwarring en maakt het voor hen mogelijk om zelfstandig hun weg te vinden.

Vermijd storende omgevingsgeluiden

Storende geluiden kunnen de concentratie van blinden en slechtzienden ernstig beïnvloeden, vooral bij het navigeren door drukke of complexe omgevingen. Denk aan harde muziek, lawaai van machines of andere geluiden die hun vermogen om hun omgeving auditief in te schatten belemmeren. Als je in zo’n omgeving verkeert, probeer dan zoveel mogelijk deze geluiden te minimaliseren of wees je ervan bewust dat ze een negatieve invloed kunnen hebben.

Blijf vriendelijk, duidelijk en respectvol

Het belangrijkste om te onthouden bij het omgaan met blinden en slechtzienden is om hen met dezelfde vriendelijkheid, duidelijkheid en respect te benaderen als iedereen. Zij hebben, net als jij, hun eigen manieren om met de wereld om te gaan. Door rustig, duidelijk en respectvol te communiceren, zorg je voor een prettige interactie die wederzijds bevredigend is.

Bied niet steeds extra hulp aan

Hoewel het goed bedoeld is om een blinde of slechtziende persoon telkens aan te bieden om te helpen, kan het onbedoeld overweldigend overkomen. Als je eenmaal hebt gevraagd of hulp gewenst is, respecteer dan hun antwoord, of dit nu ja of nee is. Overmatige bemoeienis kan hen het gevoel geven dat ze minder capabel zijn dan ze daadwerkelijk zijn. Hun behoefte aan assistentie kan variëren afhankelijk van de situatie, dus het is belangrijk om op dat moment een open houding te behouden en hen te vertrouwen in hun vermogen om hun omgeving te navigeren.

Wees geduldig en geef tijd om te reageren

Als je met iemand spreekt die blind of slechtziend is, geef hen altijd voldoende tijd om te reageren. Het kan zijn dat ze hun omgeving eerst moeten inzien met hun andere zintuigen voordat ze een antwoord kunnen geven. Haastige vragen of antwoorden kunnen hen onder druk zetten en maken communicatie moeilijker. Geduld is belangrijk om een prettige interactie mogelijk te maken.

Het omgaan met iemand die blind of slechtziend is, is helemaal niet moeilijk. Blijf jezelf en behandel hen met dezelfde vriendelijkheid en respect als ieder ander. Door je communicatie aan te passen en rekening te houden met hun behoeften, kun je een positieve en respectvolle omgeving creëren voor iedereen.

Praktische tips voor het omgaan met blinden en slechtzienden

Het omgaan met blinden en slechtzienden vereist zowel geduld als begrip. Er zijn verschillende manieren om hen te ondersteunen in hun dagelijks leven, van het bieden van begeleiding tot het aanpassen van de omgeving. Hier zijn enkele praktische tips die je kunt volgen om de interactie te vergemakkelijken en hun ervaring te verbeteren.

Gebruik duidelijke communicatie

Wanneer je met blinden of slechtzienden omgaat, is het belangrijk om duidelijke communicatie te gebruiken. Beschrijf de situatie of de ruimte waarin je je bevindt, zodat ze zich meer bewust kunnen worden van hun omgeving. Dit kan bijvoorbeeld helpen bij het navigeren door onbekende gebieden. Als je hen een route wilt aangeven, wees dan specifiek en gebruik herkenbare oriëntatiepunten. Als het nodig is, kun je ook overwegen om gebruik te maken van een blindengeleidehond, die hen kan helpen zich gemakkelijker te verplaatsen.

Pas de omgeving aan voor meer toegankelijkheid

Het aanpassen van de omgeving kan een groot verschil maken in het leven van een blinde of slechtziende persoon. Zorg ervoor dat er geen obstakels in de looproute staan en dat belangrijke objecten zoals meubels en deuren goed gepositioneerd zijn. Het plaatsen van markeringen of het gebruik van tactiele hulpmiddelen kan helpen bij het herkennen van objecten en indelingen. Dit kan onder meer het installeren van tactiele strips op de vloer of het gebruik van braille-signalen omvatten. Dit maakt het voor de persoon gemakkelijker om zich te verplaatsen en hun weg te vinden.

Bied ondersteuning bij dagelijkse activiteiten

Sommige dagelijkse activiteiten kunnen een uitdaging zijn voor blinden of slechtzienden, zoals koken, het lezen van documenten of het organiseren van persoonlijke spullen. Het gebruik van technologie kan hierbij enorm helpen, zoals braille-apparaten of spraakgestuurde apps. Ook kun je hen ondersteunen door taken samen te doen, zoals het organiseren van hun spullen of het helpen bij het lezen van etiketten. Zorg er ook voor dat belangrijke documenten of informatie duidelijk en gemakkelijk toegankelijk zijn, bijvoorbeeld door gebruik te maken van vergrote tekst of digitale documenten.

Respecteer hun autonomie en geef ruimte

Hoewel blinden of slechtzienden extra hulp nodig kunnen hebben, is het belangrijk om hun onafhankelijkheid en autonomie te respecteren. Moedig hen aan om zelf keuzes te maken en dingen op hun eigen tempo te doen. Bied hulp aan wanneer ze die vragen, maar respecteer ook hun ruimte en hun verlangen om dingen zelf te doen. Dit draagt bij aan hun gevoel van eigenwaarde en onafhankelijkheid.

Wees geduldig en begripvol

Ten slotte is geduld een van de belangrijkste aspecten in het omgaan met blinden en slechtzienden. Het kan zijn dat bepaalde taken langer duren, maar het is belangrijk om begrip te tonen en hen de tijd te geven die ze nodig hebben. Door een geduldige en ondersteunende houding aan te nemen, zorg je voor een omgeving waarin ze zich veilig voelen en gesteund worden.

Door deze tips te volgen, kun je een positieve invloed hebben op het dagelijks leven van blinden of slechtzienden en hen helpen zich meer zelfverzekerd en ondersteund te voelen in hun omgeving.

Misvattingen rond omgangstips met blinden en slechtzienden

Er bestaan veel misvattingen over hoe je het beste kunt omgaan met mensen die blinden en slechtzienden zijn. Dit kan leiden tot ongemakkelijke situaties of zelfs onbedoelde beledigingen. Het is belangrijk om de juiste omgangsvormen te kennen om een respectvolle en ondersteunende omgeving te creëren voor mensen met een visuele beperking. In dit artikel worden enkele van de meest voorkomende misvattingen besproken.

Blinden en slechtzienden willen altijd hulp

Een veel voorkomende misvatting is dat mensen die blinden en slechtzienden zijn altijd hulp nodig hebben. In werkelijkheid hebben niet alle mensen met een visuele beperking constant hulp nodig. Veel mensen met een visuele beperking kunnen zelfstandig door het leven navigeren, bijvoorbeeld met behulp van een blindengeleidehond of door andere hulpmiddelen, zoals een witte stok. Het is belangrijk om eerst te vragen of ze hulp nodig hebben, in plaats van ervan uit te gaan dat dit altijd het geval is.

Het is beter om nooit contact op te nemen met een blinde of slechtziende persoon

Sommige mensen denken dat het beter is om geen contact te maken met iemand die blinden en slechtzienden is, omdat ze zich ongemakkelijk voelen. Dit is echter niet waar. Mensen met een visuele beperking willen net als iedereen normaal contact en interactie hebben. Ze waarderen het als je ze aanspreekt en hen de kans geeft om deel te nemen aan gesprekken. Het is belangrijk om hen net zo te behandelen als andere mensen, zonder je ongemakkelijk of overbezorgd te voelen.

Blinden en slechtzienden kunnen geen zelfstandig reizen

Een andere misvatting is dat mensen die blinden en slechtzienden zijn niet in staat zijn om zelfstandig te reizen. Dit is onterecht. Veel mensen met een visuele beperking gebruiken verschillende hulpmiddelen, zoals een blindengeleidehond, een spieren of speciaal ontworpen technologie, zoals GPS-systemen, om zelfstandig van de ene plaats naar de andere te reizen. Het idee dat zij altijd afhankelijk zijn van anderen voor vervoer is een verkeerde veronderstelling.

Je moet een blinde persoon altijd aan de arm nemen om te helpen

Sommige mensen hebben de neiging om een blinde persoon altijd aan de arm te nemen om hen te begeleiden, maar dit is niet altijd de beste manier. Niet iedereen met een visuele beperking vindt het prettig om fysiek begeleid te worden. Het is belangrijk om eerst toestemming te vragen voordat je een blinde persoon aanraakt of begeleidt. In veel gevallen geven mensen met een visuele beperking de voorkeur aan verbale begeleiding of het gebruik van hulpmiddelen zoals een blindengeleidehond.

Blinden en slechtzienden kunnen geen carrière of hobby's hebben

Er bestaat de misvatting dat mensen met een visuele beperking geen carrière kunnen hebben of geen hobby's kunnen beoefenen. In werkelijkheid kunnen mensen die blinden en slechtzienden zijn in veel verschillende beroepen werken en actief deelnemen aan hobby's. Ze maken vaak gebruik van technologie en hulpmiddelen om hun werk en vrije tijd te ondersteunen, zoals schermlezers en braille-apparaten. Het is belangrijk om de mogelijkheden en capaciteiten van mensen met een visuele beperking te erkennen, in plaats van vooroordelen te hebben over wat zij wel of niet kunnen doen.

Blinden en slechtzienden willen niet dat hun beperking wordt besproken

Veel mensen denken dat mensen met een visuele beperking het niet prettig vinden om over hun blinden en slechtzienden zijn te praten. Dit is echter niet waar. Veel mensen met een visuele beperking vinden het juist prettig om over hun ervaringen te praten, omdat dit helpt om misverstanden en vooroordelen te verminderen. Het is belangrijk om open te staan voor gesprekken en vragen te stellen wanneer je iets niet begrijpt, maar altijd op een respectvolle en vriendelijke manier.

Blinden en slechtzienden zijn altijd afhankelijk van technologie

Hoewel technologie een belangrijk hulpmiddel is voor mensen met een visuele beperking, betekent dit niet dat zij altijd afhankelijk zijn van technologie om te functioneren. Veel mensen die blinden en slechtzienden zijn gebruiken een combinatie van technologie, menselijke hulp en andere middelen om hun dagelijks leven te organiseren. Het is belangrijk om te begrijpen dat technologie slechts één aspect is van hun leven, en dat ze in veel gevallen ook andere methoden en technieken gebruiken om hun onafhankelijkheid te behouden.
© 2015 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hoe dromen blinden?Hoe dromen blinden?Omdat ik me altijd heb geïnteresseerd in het verschijnsel 'dromen' was ik heel benieuwd hoe blinde mensen dromen. Na vee…
Skiën voor blinden en slechtziendenSkiën voor blinden en slechtziendenVeel mensen die blind of slechtziend zijn, vinden veel plezier en uitdaging in sport. Skiën is een van de mogelijkheden…
Bankieren voor blinden en slechtziendenBankieren voor blinden en slechtziendenBankieren voor blinden en slechtzienden kan in 2021 bij de Rabobank. In Nederland zijn er ruim 350.000 mensen met een ge…
Verschillende soorten lichamelijke handicapsVerschillende soorten lichamelijke handicapsIedereen heeft of kent wel iemand met een lichamelijke handicap. Deze mensen zijn vaak beperkt in hun doen en laten. Lic…

Muziektherapie en stervensbegeleidingMuziektherapie en stervensbegeleidingWanneer mensen te maken krijgen met een dierbare die stervende is kan dit een gevoel van onmacht met zich meebrengen. Je…
Bloeddrukmeters voor thuisgebruik zonder artsBloeddrukmeters voor thuisgebruik zonder artsBloeddrukmeten komt in de medische wereld erg veel voor maar dat hoeft niet alleen door artsen of verpleegkundigen te ge…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Jetalone, Flickr (CC BY-2.0)
  • Dat zie ik zelf wel: Tips voor het dagelijks leven ten behoeve van visueel gehandicapten en hun naaste omgeving, 2000.
  • Flash, driemaandelijks tijdschrift Belgisch Centrum voor Geleidehonden, Gerlinde Bellefroid, juni 2002.
  • Samen op weg, Harry Hoitzing, mei 2006.
Reactie

Florian Beijers, 23-07-2015
Dit is toch wel één van de betere artikelen wat betreft omgang met visueel beperkten die ik gezien heb. Ik heb wel wat kleine puntjes, gewoon om alles zo duidelijk mogelijk te maken:
- Dat blinden en slechtzienden af en toe de hulp van een ziende weigeren is vaak genoeg zo omdat de hulp simpelweg niet nodig is. Van fouten maken kan worden geleerd en routes die bekend zijn kunnen sowieso zonder hulp worden afgelegd. Wat ik wil benadrukken is dat het beschreven gevoel van trots een deel van, maar niet de volledige, reden kan zijn een hulpvraag te weigeren. Soms is het zelfs zo dat een blind persoon beter weet waar hij of zij heen gaat als een ziend persoon (ik heb dit zelf verschillende keren meegemaakt en dan word je in feite van de regen in de drup geholpen)
- Het leiden naar, en gedetailleerd beschrijven van, een sanitaire voorziening is naar mijn mening best een persoonlijk iets. Sommigen vinden het fijn tot aan de deur geholpen te worden, waar anderen liever een algemene beschrijving krijgen ("achter de bar en dan links").
Ik denk dat wat ik met de bovenstaande voorbeelden met name wil zeggen is dat ook blinden en slechtzienden stuk voor stuk zeer uniek te noemen zijn en niet over een kam kunnen worden geschoren. Deze tips zijn dus een heel goed begin, maar hou boven alles in gedachten dat je met een mens te maken hebt die zijn eigen voorkeuren en persoonlijke dingetjes en maniertjes heeft. Dit is dus geen catch-all :) Reactie infoteur, 23-07-2015
Dank je Florian, ik ga kijken of ik je opmerkingen kan verwerken in de tekst :).

Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 08-03-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 4
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.