Psoriasis guttata: Druppelvormige vlekken op huid met jeuk

Psoriasis, een chronische huidziekte waarbij de patiënt een droge en schilferige huid heeft, kent diverse vormen. Één van deze vormen is guttata psoriasis, letterlijk vertaald: druppelvormige psoriasis. Hierbij presenteert de patiënt zich met rode, schilferige, kleine, druppelvormige vlekken op de huid, voornamelijk op de romp, de armen en de benen. Een geschiedenis van een luchtweginfectie gaat meestal vooraf aan deze huidziekte. Een aantal behandelingsopties zijn mogelijk om de jeuk, roodheid, droogheid en zwelling die met guttata psoriasis gepaard gaan, te verminderen. Deze goedaardige aandoening verdwijnt meestal spontaan, al is dit niet bij elke patiënt het geval.

• Epidemiologie huidaandoening
• Oorzaken huidziekte
• Risicofactoren guttata psoriasis
• Symptomen: Druppelvormige, rode vlekken op huid met jeuk
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties

Epidemiologie huidaandoening

Ongeveer 10% van de patiënten met psoriasis, krijgt te maken met de guttata-vorm. Meestal treft de huidaandoening een kind of een jongvolwassen persoon. De meeste patiënten zijn namelijk jonger dan dertig jaar. Voorts komt de huidaandoening voor bij zowel mannen als vrouwen in gelijke aantallen, en ook is de ziekte bij alle rassen aanwezig.

Oorzaken huidziekte

Guttata psoriasis is een auto-immuunaandoening, wat inhoudt dat het lichaam de lichaamseigen cellen aanziet als indringers, en deze aanvalt. Een uitbraak van guttata psoriasis is meestal het gevolg van een bacteriële infectie (vaak door streptokokken die een keelontsteking veroorzaken) die twee à drie weken voor het optreden van de huidgerelateerde symptomen is verschenen. De bacteriën lokken een reactie uit van het immuunsysteem dat vervolgens de vlekken op de huid veroorzaakt. Deze huidaandoening is niet besmettelijk.

Risicofactoren guttata psoriasis

Soms is de huidziekte genetisch bepaald, wat impliceert dat wanneer een familielid dit heeft, de kansen op het krijgen van de huidaandoening stijgen. De huidaandoening is dan van chronische aard en niet het gevolg van een luchtweginfectie.

Andere uitlokkende factoren zijn onder meer:

• bovenste luchtweginfecties, veroorzaakt door bacteriën of virussen
• een amandelontsteking (tonsillitis)
• een influenzavaccinatie: Een vaccinatie tegen de griep is mogelijk geassocieerd met guttata psoriasis. Dit verscheen in 2015 in het wetenschappelijk Journal of Immunological Research.
• medicatiegebruik zoals geneesmiddelen tegen malaria, lithium, niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) en bètablokkers (bloeddrukverlagende geneesmiddelen)
• overmatig alcoholgebruik
• schade aan de huid, waaronder snijwonden, brandwonden en insectenbeten
• stress
• zonnebrand (rode, pijnlijke huid door blootstelling aan zonlicht)

Symptomen: Druppelvormige, rode vlekken op huid met jeuk

De symptomen van de aandoening verschijnen soms eenmalig, maar andere patiënten ervaren geregeld opflakkeringen van de huidziekte, vooral dan in de winter (bij droge lucht). Soms houden de symptomen van guttata psoriasis permanent aan. De symptomen variëren in ernst, maar meestal zijn patiënten met een reeds verzwakt immuunsysteem wel meer vatbaar. Dit zijn dan patiënten die chemotherapie krijgen voor de behandeling van kanker, patiënten met hiv of aids en patiënten met een andere auto-immuunaandoening zoals reumatoïde artritis (ontsteking van organen en gewrichten).

De patiënt krijgt kleine (één tot tien millimeter), druppelvormige vlekken op de huid, vooral op de armen, de benen, de buik en de borst. Deze vlekken zijn wel minder dik dan de vaker voorkomende plaque psoriasis. Wel krijgen sommige patiënten beide soorten tegelijkertijd. Bij sommige patiënten verspreiden de symptomen zich naar het gezicht, de oren en de hoofdhuid. De vlekken zijn evenwel niet aanwezig op de handpalmen, voetzolen of nagels, terwijl dit bij andere vormen van psoriasis wel mogelijk is. Deze rode, schilferige vlekken die lijken op 'tranen', veroorzaken vaak jeuk.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De arts bevraagt de medische geschiedenis van de patiënt met deze huidvlekken. Hij is vooral geïnteresseerd in het medicatiegebruik, de medische geschiedenis van de patiënt en zijn leefstijl. De combinatie van een inspectie van de huid en het vraaggesprek, is voor de arts veelal voldoende om guttata psoriasis te identificeren. Soms voert de arts wel een bloedonderzoek uit of neemt hij een keelkweek om de aanwezigheid van streptokokken te bevestigen. De bevestiging van de diagnose van guttata psoriasis gebeurt aan de hand van een huidbiopsie, waarbij de arts wat weefsel wegneemt en dit dan door een patholoog in een laboratorium laat onderzoeken.

Differentiële diagnose

De huidbiopsie is vaak nodig om volgende aandoeningen uit te sluiten die ook rode, jeukende, schilferige vlekken op de huid veroorzaken:

• cutaan T-cel lymfoom (bloedkanker met symptomen aan de huid)
• lichen planus (aandoening met symptomen aan mond, huid en geslachtsorganen)
• lues II
• lymfomatoïde papulose
• nummulair eczeem (huidziekte met rode muntvormige vlekken, vooral op de benen)
• parapsoriasis
• pityriasis lichenoides (huiduitslag met bultjes of vlekjes)
• pityriasis rosea (huidaandoening met moedervlek en vurige huiduitslag op de romp)
• syfilis
• tinea corporis (lichaamsschimmel: ringvormige huiduitslag)
• viraal exantheem

Behandeling

Meestal verdwijnen de psoriasisvlekken spontaan binnen twee à drie weken, en is een behandeling niet vereist. Soms is het wel nodig om de klachten te behandelen, zodat geen secundaire infecties ontstaan. Dit is mogelijk dankzij enkele vrij te verkrijgen en op doktersvoorschrift verkrijgbare medicijnen die helpen tegen de jeuk, schilfering, droogheid en zwelling van de huid. Volgende geneesmiddelen zijn mogelijk bij guttata psoriasis:

• antibiotica voor het bestrijden van een huidige of recente bacteriële infectie
• corticosteroïde crèmes doen de jeuk en zwelling minderen
• lotions met koolteer om de huid te kalmeren
• op voorschrift verkrijgbare geneesmiddelen met vitamine D of vitamine A
• speciale roosshampoo voor de hoofdhuid
• vochtinbrengende crèmes

Zijn de symptomen ernstiger, dan neemt de patiënt orale (via de mond ingenomen) medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken (immunosuppressiva) zoals corticosteroïden (sterke ontstekingsremmers), cyclosporine of methotrexaat.

Fototherapie (behandeling via licht) is een andere optie om de symptomen van guttata psoriasis te bestrijden. Hierbij komt ultraviolet licht op de huid terecht. Mogelijk krijgt de patiënt ook medicatie zodat de huid sneller reageert op het licht. Buiten zitten in de zon is voor een aantal patiënten tot slot nuttig.

Prognose

Guttata psoriasis verdwijnt meestal na de behandeling zonder litteken. Bij sommige patiënten is de huidziekte echter van chronische aard, of verergeren de symptomen nog.

Complicaties

Onbehandeld krijgt de patiënt te maken met ernstige jeuk, pijn en mogelijk ook met secundaire huidinfecties.

Lees verder

• Huidziekten: Huidaandoeningen door trauma of ziekte (special)
• Psoriasis: Chronische huidziekte met droge huid en schilfers
• Psoriasis bij kinderen: Soorten van chronische huidziekte
• Psoriasis: Uitlokkende factoren van opflakkering huidziekte
• Köbner-fenomeen bij psoriasis: Letsels door schade aan huid
• Fototherapie (behandeling via licht) voor psoriasis: Soorten