Botkneuzing: Traumatisch letsel aan bot met pijn en zwelling

Een botkneuzing (contusie) wordt vaak geassocieerd met een blauwe plek op de huid, maar kan ook interne structuren zoals spieren en botten treffen. Bij een botkneuzing ontstaat er traumatisch letsel aan het bot, wat minder ernstig is dan een botbreuk. Dit gebeurt wanneer bloed zich ophoopt binnen de botstructuren. Een botkneuzing is relatief frequent; bij ongeveer de helft van de patiënten met een verstuikte enkel is er vaak ook een mate van botkneuzing aanwezig. De belangrijkste symptomen van een botkneuzing zijn pijn en/of gevoeligheid in het getroffen gebied, zwelling, verkleuring van de huid, en gewrichtspijn in de nabijheid van het aangetaste gebied. De behandeling gebeurt meestal thuis met rust en vrij verkrijgbare pijnstillers. De hersteltijd varieert afhankelijk van de ernst van de kneuzing. Het is belangrijk om een gezonde levensstijl te handhaven om het risico op botkneuzingen te minimaliseren.

• Soorten botkneuzingen
• Oorzaken van botkneuzingen
• Risicofactoren voor traumatisch botletsel
• Symptomen: Pijn en zwelling
• Wanneer medische hulp inroepen?
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Revalidatie na een botkneuzing
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Soorten botkneuzingen

Er zijn drie verschillende typen botkneuzingen, elk met specifieke kenmerken:

• Subperiostaal hematoom: Deze pijnlijke botkneuzing ontstaat wanneer bloed zich verzamelt onder het vezelige membraan dat het oppervlak van het bot bedekt.
• Interossale kneuzing: Hierbij treedt de kneuzing op in de middelste laag van het bot, waar het beenmerg is opgeslagen.
• Subchondraal letsel: Dit type botkneuzing vindt plaats tussen het kraakbeen en het onderliggende bot, gekenmerkt door bloeding en zwelling in deze ruimte.

Oorzaken van botkneuzingen

Botkneuzingen kunnen in elk bot van het lichaam optreden, maar komen vaak voor in de gebieden dicht bij het huidoppervlak, zoals de enkel, knie, pols, hielbeen, voet, en heup. Ze ontstaan meestal door een traumatische gebeurtenis zoals een klap, val van een hoogte, sportblessure, of auto-ongeval. Medische aandoeningen zoals artritis (gewrichtsontsteking) kunnen ook bijdragen aan de kans op botkneuzingen.

Risicofactoren voor traumatisch botletsel

Contactsporters lopen een verhoogd risico op botkneuzingen, vooral als ze onvoldoende beschermende uitrusting dragen. Ook een fysiek zware baan en artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen) zijn risicofactoren. Alcoholmisbruik en roken kunnen de symptomen van een botkneuzing verergeren of het genezingsproces vertragen.

Symptomen: Pijn en zwelling

Bij een botkneuzing zijn de symptomen vaak stijfheid, zwelling in het gewricht, gevoeligheid, en pijn. De huid kan verkleuren, variërend van rood tot paars en blauw. Gewrichtspijn nabij het aangetaste gebied en zwelling rond de gewrichten zijn eveneens kenmerkend. Bij ernstige botkneuzingen kan de bloedstroom naar het getroffen gebied worden beperkt, wat kan leiden tot blijvende schade. Dit kan zich uiten in een aanhoudende of toenemende zwelling, pijn die niet reageert op pijnstillers, en een gevoel van gevoelloosheid of een koude aanvoelende huid.

Wanneer medische hulp inroepen?

Raadpleeg onmiddellijk een arts als:

• De pijn ernstig is en niet verbetert met zelfzorgmaatregelen.
• De zwelling niet vermindert of verergert.
• Er tekenen van infectie zijn, zoals roodheid, warmte, of pus.
• Er sprake is van problemen met bewegen of functioneren van het gewricht.

Diagnose en onderzoeken

De arts begint met het afnemen van de medische geschiedenis en het uitvoeren van een lichamelijk onderzoek van het getroffen gebied. Dit omvat het testen van pijn, zwelling, en gevoeligheid. Een MRI-scan kan helpen bij het bevestigen van een botkneuzing en het vaststellen van de ernst ervan. Daarnaast kan een röntgenfoto nuttig zijn om andere mogelijke aandoeningen uit te sluiten.

Behandeling

Een botkneuzing kan meestal thuis worden behandeld zonder ziekenhuisopname. Het toepassen van rust, ijs en compressie (druk) op het getroffen gebied kan helpen bij het verlichten van de symptomen. Ontstekingsremmers kunnen de pijn verlichten en de zwelling verminderen. In sommige gevallen kan het dragen van een brace nodig zijn om het bewegingsbereik te beperken en het herstel te bevorderen. Vermijd roken en druk uitoefenen op het getroffen gebied, aangezien deze factoren het genezingsproces kunnen vertragen.

Revalidatie na een botkneuzing

Revalidatie kan helpen bij het versnellen van het herstelproces en het herstellen van de functionaliteit van het getroffen gebied. Dit kan bestaan uit fysiotherapie, gerichte oefeningen en het gebruik van compressie- en koelelementen. De fysiotherapeut kan ook advies geven over het veilig hervatten van activiteiten en het versterken van de omliggende spieren om toekomstige blessures te voorkomen.

Prognose

De hersteltijd van een botkneuzing varieert van enkele dagen tot maanden, afhankelijk van de ernst van de symptomen. Bij sommige patiënten kunnen de symptomen langer dan een jaar aanhouden, vooral als de kneuzing ernstig is. In zeldzame gevallen kunnen langdurige gevolgen optreden, zoals chronische pijn of beperking in het bewegingsbereik. Dit kan afhangen van de ernst van de kneuzing en de mate van schade aan de botstructuren. Regelmatige follow-up bij de arts kan helpen bij het monitoren van eventuele aanhoudende problemen.

Complicaties

Hoewel de meeste patiënten volledig herstellen van een botkneuzing, kunnen complicaties optreden bij ernstige gevallen. Indien de breuk groot is, kan de bloedtoevoer naar het getroffen gebied beperkt raken, wat kan leiden tot weefselsterfte in het botgebied.

Preventie

Een gezonde en evenwichtige voeding met voldoende calcium en vitamine D is belangrijk om botkneuzingen te helpen voorkomen. Voedingsmiddelen met veel natrium en conserveringsmiddelen kunnen leiden tot een verhoogd natriumgehalte in het bloed (hypernatriëmie), wat kan bijdragen aan calciumverlies via de urine. Geraffineerde suikers kunnen ontstekingen bevorderen, wat ook het risico op botkneuzingen kan verhogen. Voedingsmiddelen zoals bladgroenten, fruit (vooral rijk aan vitamine C), en gefermenteerde zuivelproducten dragen bij aan een sterkere botgezondheid en verminderen het risico op botkneuzingen. Daarnaast is het verstandig om overmatig alcoholgebruik te vermijden en, indien mogelijk, de blootstelling aan contact- en risico-sporten te beperken.

Lees verder

• Botletsels: Goedaardige en kwaadaardige letsels aan bot
• Botpijn: Pijn in botten door aandoeningen
• Botscan (botscintigrafie): Onderzoek opsporen botziekte
• EHBO bij oppervlakkige kneuzingen