Koortslip & koortsblaasjes: Virale infectie door herpesvirus
Koortsblaasjes zijn een veel voorkomende virale infectie, veroorzaakt door een herpesvirus. Op en rond de lippen bevinden zich dan met vocht gevulde blaasjes die zich groeperen. Als de blaasjes openbreken, vormt zich hierover een korst. Een pijnlijke, rode en gezwollen huid is kenmerkend bij een koortslip, en soms treden ook nog enkele andere algemene symptomen op. Meestal herstelt de patiënt spontaan van koortsblaasjes binnen twee tot vier weken zonder litteken. Een behandeling is niet vereist, al verlichten bepaalde medicijnen wel de symptomen en komen ze hierdoor ook minder vaak terug. Koortsblaasjes zijn tot slot zeer besmettelijk. Via enkele maatregelen voorkomt de patiënt de infectie.
Synoniemen koortsblaasjes
Koortsblaasjes, een vorm van
stomatitis (
ontsteking van slijmvlies in en rond mond), zijn eveneens gekend onder deze synoniemen:
- herpes labialis
- koortslip
- orale herpes

Door het delen van handdoeken wordt het virus soms verspreid /
Bron: Pexels, PixabayOorzaken: Virale infectie door herpesvirus
Het
herpes simplex virus (HSV) veroorzaakt een koortslip. Het HSV bestaat in twee soorten. Type 1 veroorzaakt meestal koortsblaasjes. Ook veroorzaakt dit virus nog keratoconjunctivitis (ontsteking van het hoornvlies en
oogbindvlies) en
encefalitis (een ontsteking van de
hersenen). Het herpesvirus type 1 infecteert meer dan de helft van de bevolking voor twintigjarige leeftijd. Type 2 tast meestal het genitale gebied aan van patiënten met een
verzwakt immuunsysteem en veroorzaakt daar
genitale herpes waarbij zweren op de geslachtsorganen optreden. Dit zijn echter volgens Clinical Medicine geen vaststaande feiten want soms veroorzaakt HSV-2 koortsblaasjes en omgekeerd leidt HSV-1 soms tot genitale herpes. De
verspreiding van de koortsblaasjes gebeurt van persoon tot persoon door nauw contact, zoals zoenen maar ook door het delen van eetgerei, een scheerapparaten,
tandenborstels en handdoeken. Ze komen het lichaam binnen bij patiënten waarbij de huid rond of in de mond beschadigd is. Koortsblaasjes zijn zeer
besmettelijk, zelfs als de blaasjes niet zichtbaar zijn. Koortsblaasjes zijn bijgevolg niet hetzelfde als
aften, want de
mondzweren zijn in tegenstelling tot koortsblaasjes niet besmettelijk.
Risicofactoren
Patiënten met
eczeem (chronische huidziekte met
droge huid en
jeukende huid), ernstige brandwonden of
hiv / aids lopen een verhoogd risico op het krijgen van een koortslip. Koortsblaasjes komen bovendien vaker voor bij patiënten die
chemotherapie krijgen voor de
behandeling van kanker, en patiënten die
immunosuppressiva (medicatie die het immuunsysteem onderdrukt) krijgen bij een orgaantransplantatie.
Locatie koortsblaasjes
Koortsblaasjes zijn meestal te vinden buiten de mond en op of rond de lippen. Bevinden ze zich toch in de mond, dan zijn ze veelal aanwezig op het tandvlees of het gehemelte. Af en toe bevinden de koortsblaasjes zich rond de neus en de wangen.
Bultjes op de neus en
korsten in de neus zijn dan bijvoorbeeld mogelijk.
Symptomen: Tintelingen, jeuk, blaasjes en korstvorming
Koortsblaasjes
De tekenen en symptomen van koortsblaasjes variëren en zijn tevens afhankelijk van het feit of dit de eerste uitbraak is bij de patiënt, of dat sprake is van een terugkeer van de symptomen (recidief). Sommige patiënten ervaren geen symptomen door de infectie. Veel patiënten voelen echter ongeveer één dag voor het verschijnen van de symptomen
een jeukende mond,
jeukende lippen, branderige lippen of tintelende lippen. Een
gezwollen bovenlip, een
rode tong en
tongpijn behoren eveneens tot de mogelijkheden.
Kwijlen is een ander symptoom dat vooral bij kinderen optreedt nog voordat de kenmerkende blaasjes verschijnen. Dit zijn allen zogenaamde “prodromale symptomen”, dus symptomen die een ziekte aankondigen. Daarna verschijnen ontsierlijke koortsblaasjes die zich bij elkaar groeperen. Vervolgens barsten ze open en sijpelt een vloeistof uit deze blaasjes. Na deze fase verschijnt hierop een korst. Meestal is de huid rond de blaasjes rood, gezwollen en pijnlijk.
Algemene symptomen
Bij de eerste uitbraak ervaren sommige patiënten
gezwollen lymfeklieren,
hoofdpijn,
keelpijn,
koorts, pijnlijk geërodeerd tandvlees en
spierpijn.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
Koortsblaasjes zijn klinisch meteen te diagnosticeren. Soms is het nodig om een stukje weefsel van het blaasje weg te nemen en dit microscopisch te laten onderzoeken.
Differentiële diagnose
Bij kinderen jonger dan vijf jaar verwart de arts soms koortsblaasjes met aften. Aften tasten enkel het slijmvlies aan en zijn niet veroorzaakt door een herpes simplex virus. Andere differentiële diagnoses omvatten
candidiasis, de
hand-, voet- en mondziekte (aandoening aan
handen,
voeten en
mond, vooral bij jonge kinderen) en
syfilis.
Behandeling
Voor koortsblaasjes is geen behandeling voorhanden. Orale (via de mond ingenomen)
antivirale geneesmiddelen versnellen het genezingsproces. Ze voorkomen tevens koortsblaasjes bij patiënten waarbij deze vaak verschijnen. Andere
geneesmiddelen verlichten de
pijn en het ongemak van de blaasjes.
Topische crèmes en zalven (op de huid aangebracht) verdoven en verzachten de blaasjes of drogen ze uit. De orale medicijnen werken doorgaans beter dan de topische geneesmiddelen. Bij zeer ernstige infecties is een injectie met medicatie nodig.
Prognose
Normaal gesproken verdwijnen koortsblaasjes spontaan binnen enkele dagen tot twee à vier weken.
Complicaties
Koortsblaasjes zijn doorgaans niet ernstig, maar soms en dan vooral bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zijn andere organen getroffen. Ook de ogen en ander huiddelen zijn mogelijk geïnfecteerd. De infectie komt tot slot sporadisch terug.
Andere organen
Bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem veroorzaakt de infectie ook problemen met andere organen, zoals het ruggenmerg en de hersenen.
Eczeem
Heel veel huiddelen op het lichaam zijn mogelijk aangetast door de infectie. Vooral voor patiënten met de huidaandoening
eczeem zijn hierdoor getroffen. Dit vormt soms een ernstige medische noodsituatie.
Ogen
Het virus leidt soms tot een
ooginfectie. Herhaalde infecties veroorzaken
littekens en verwondingen, die resulteren in problemen met het gezichtsvermogen of zelfs leiden tot blindheid.

Blootstelling aan de zon is een risicofactor voor een terugkerende koortslip /
Bron: Blueeve, Pixabay
Terugkeer van infectie
Soms komen koortsblaasjes terug. Zodra de patiënt namelijk een koortslip gehad heeft, sluimert het herpes in de zenuwcellen in de huid. Een recidief gebeurt veelal op dezelfde plaats dan waar de koortsblaasjes eerder verschenen. De symptomen zijn dan meestal minder ernstig dan de eerste uitbraak. Risicofactoren voor de nieuwe uitbraak zijn:
Vingers
Verder ontstaat soms '
herpetische fijt' aan de
vingers bij patiënten. Deze
huidinfectie tast vooral kinderen aan die de infectie van de mond overbrengen naar de duim bij het
duimzuigen. Synoniemen hiervoor zijn 'panaritium' en 'herpetic whitlow'.
Preventie koortslip
Verder is het ook aangewezen om de lippen te beschermen tegen de
zon met lippenbalsem of
zonnebrandcrème. De patiënt deelt verder geen voorwerpen met anderen. Enkel hij maakt dus gebruik van zijn scheerapparaat, handdoek enzovoort. Hij zoent bovendien geen andere mensen als hij last heeft van een koortslip.
Lees verder