Ziekte van Blount: Scheenbeen groeit naar binnen

De ziekte van Blount is een groeistoornis van het scheenbeen (tibia), waarbij het onderbeen naar binnen draait. Deze ziekte met onbekende oorzaak treedt vooral op tijdens het groeiproces. Hierdoor zijn jonge kinderen tot adolescenten het vaakst aangetast. Buiten de misvorming gaat de aandoening zelden gepaard met pijn of andere symptomen. De arts behandelt de progressieve ziekte op jonge leeftijd met een brace, maar chirurgie is nodig om de afwijking te corrigeren wanneer de diagnose van de aandoening pas op latere leeftijd gebeurt. De vooruitzichten na de operatie zijn uitstekend. Walter Blount beschreef de ziekte voor het eerst in de medische literatuur in 1937.

• Synoniemen ziekte van Blount
• Epidemiologie en risicofactoren
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Vormen aandoening: Vaak op jonge leeftijd
• Symptomen groeistoornis
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van kinderen en adolescenten
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen ziekte van Blount

“Tibia vara” is het synoniem van de ziekte van Blount.

Epidemiologie en risicofactoren

Deze aandoening die verschijnt bij jonge kinderen tot adolescenten, komt vaker voor bij Afro-Amerikaanse en Scandinavische kinderen. De prevalentie bedraagt ongeveer 0,03%. De ziekte van Blount heeft een verhoogde incidentie bij kinderen met overgewicht die op een vroege leeftijd hebben leren lopen.

Oorzaken

De oorzaak is onbekend; erfelijkheid speelt alleszins geen rol. Mogelijk heeft dit te maken met het gewicht dat op de groeiplaat terechtkomt, want obesitas vormt een risicofactor. Het binnenste deel van het scheenbeen, net onder de knie, ontwikkelt zich bij de ziekte niet normaal.

Risicofactoren

De risicofactoren voor de ziekte van Blount omvatten:

• obesitas
• vroeg beginnen met lopen
• ras (meer prevalent bij Afro-Amerikaanse en Scandinavische kinderen)
• wandelen

Vormen aandoening: Vaak op jonge leeftijd

Vroege of infantiele vorm

Bij de vroege of infantiele vorm van de groeistoornis van het scheenbeen gebeurt de diagnose van de ziekte op de leeftijd van één tot drie jaar. De symptomen zijn hierbij zichtbaar wanneer het kind begint rond te wandelen. De infantiele vorm, die vijf keer zo vaak voorkomt dan de latere vorm, gaat minder vaak gepaard met obesitas en is vaak bilateraal (aan beide zijden).

Latere vorm

Bij de latere vorm komen de symptomen zowel voor bij kinderen in de leeftijd van vier tot tien jaar, als bij adolescenten (ouder dan tien jaar). In tegenstelling tot de infantiele vorm, gaat de ziekte bij oudere kinderen vaker gepaard met obesitas (zwaarlijvigheid) en komen de symptomen meestal unilateraal (aan één zijde) voor.

Symptomen groeistoornis

Het scheenbeen van één of beide onderbenen groeit naar binnen (is naar binnen gedraaid). Dit gebeurt al dan niet symmetrisch aan beide benen. De symptomen verergeren voorts snel. Pijn komt bijna nooit voor bij de ziekte van Blount. Komt pijn toch voor, dan is dit vaker gemeld bij tieners en adolescenten dan bij jonge kinderen.

Alarmsymptomen

Bij de ziekte van Blount kunnen de volgende alarmsymptomen optreden:

• snelle verergering van de scheenbeenmisvorming
• onverklaarbare pijn in de benen
• beperking in de beweging
• ongelijke beenlengtes

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De vroege fase van de groeistoornis van het scheenbeen is niet altijd makkelijk te onderscheiden van de fysiologische buiging die gebeurt bij kinderen jonger dan twee jaar. Hierbij treedt namelijk genua vara (O-benen: naar buiten geknikte knieën) op, maar na de leeftijd van twee jaar herstelt dit probleem zich, waardoor dit opgelost is rond de leeftijd van drie jaar, in tegenstelling tot de ziekte van Blount. De arts onderzoekt de benen en bemerkt dat de onderbenen naar binnen gedraaid zijn. Een röntgenfoto van de knie en het onderbeen bevestigt de diagnose.

Differentiële diagnose

Volgende ziekten of symptomen veroorzaken dezelfde draaiing van het onderbeen en doen daarom denken aan de ziekte van Blount:

• een trauma
• focale fibrocartilagineuze dysplasie
• fysiologische gebogen benen
• metafysaire chondrodysplasie
• osteomyelitis (ontsteking van het bot)
• rachitis (botaandoening door een tekort aan vitamine D, calcium of fosfaat)
• ziekte van Ollier (skeletafwijking met bottumoren)

Behandeling van kinderen en adolescenten

Braces zijn nodig bij de behandeling van kinderen onder de leeftijd van drie jaar. Chirurgie is meestal nodig als de braces niet werken, of als de arts het probleem pas op latere leeftijd diagnosticeert. Verschillende operatietechnieken zijn mogelijk, afhankelijk van de ernst van de symptomen en de leeftijd waarop de patiënt zich presenteert.

Prognose

De ziekte van Blount is progressief. Dit houdt in dat hierdoor een ernstige buiging van één of beide benen tot stand komt bij de patiënt indien de patiënt geen behandeling krijgt. Een operatie is bij de vaststelling van de ziekte op latere leeftijd voorts noodzakelijk. Is de arts in staat om het been in de juiste positie te plaatsen, dan zijn de vooruitzichten goed. Het been werkt hierbij dan normaal en heeft dan een normaal uiterlijk. Zelfs sporten op competitieniveau is dan mogelijk.

Complicaties

Behandelt de arts deze ziekte niet, dan leidt dit tot een progressieve misvorming. De aandoening leidt dan tot verschillen in beenlengtes. De patiënt ervaart hierdoor een beperking in de beweging. Na verloop van tijd (meestal tientallen jaren) leidt de ziekte van Blount mogelijk tot artritis (gewrichtsontsteking) van het kniegewricht naast de loopproblemen en/of het beenlengteverschil. Soms komt de ziekte van Blount terug na de operatie, hetgeen vooral plaatsvindt bij jongere kinderen.

Preventie

Gewichtsverlies voor kinderen met overgewicht is nuttig.