Rode vlekken op gehemelte: Oorzaken van roodheid in de mond
Sommige patiënten hebben één of meer kleine tot grote rode vlekken op het gehemelte. Een aantal oorzaken zijn mild, zoals irritatie door een kunstgebit. Ook ernstigere oorzaken zijn bekend voor de rode vlekken op het gehemelte, zoals mondkanker. Soms gaat dit gepaard met andere tekenen, zoals pijn, jeuk, zweertjes, een branderig gevoel in de mond en koorts. Wanneer een rode vlek op het gehemelte aanhoudt en eventueel gepaard gaat met andere tekenen, is het belangrijk om een arts te bezoeken. Soms is een behandeling niet nodig of zijn enkele huisremedies beschikbaar voor het verlichten van de klachten. In andere gevallen is een medische behandeling of medicatie nodig zodat de rode vlek op het gehemelte en de andere klachten verdwijnen. Door het verbeteren van de mondhygiëne, is het tot slot mogelijk om veel oorzaken van rode gebieden op het gehemelte te voorkomen.

Roken is een risicofactor voor aften in de mond /
Bron: Geralt, PixabayAften en rode bultjes op gehemelte
De meeste mensen hebben op een bepaald punt in hun leven
aften gehad. Deze
mondzweertjes zijn het vaakst aanwezig aan de binnenkant van de wangen of lippen, maar ze zijn mogelijk overal aanwezig, zoals het gehemelte. Diverse risicoctoren zijn gekoppeld aan afteuze mondzweren zoals:
De mondzweren beginnen normaal gesproken als kleine, rode bultjes en ontwikkelen vaak een wit centrum. Vrij verkrijgbare behandelingen zijn beschikbaar voor het verminderen van de symptomen. De meeste zweren genezen binnen zeven à tien dagen.

Monspruw komt sneller tot stand door een slecht passend kunstgebit /
Bron: Jim Sneddon, Flickr (CC BY-2.0)Candidiasis (mondspruw)
Orale
candidiasis (mondspruw) is een overgroei van de schimmel Candida die in de mond
pijnlijke rode bultjes en witte of soms rode vlekken veroorzaakt aan de wangen, de tong, het gehemelte en de keel. Daarnaast kampt een patiënt met
mondspruw ook met
smaakverlies, een vreemd gevoel in de mond, eet- en
slikpijn. Sommige patiënten lijden sneller aan deze mondinfectie zoals patiënten die
De behandeling bestaat uit via de mond ingenomen antischimmelmiddelen. Daarnaast is een goede tand- en mondhygiëne noodzakelijk en moet een patiënt stoppen met roken.
Erytroplakie en rode vlekken op gehemelte
Erytroplakie duidt op een aandoening waarbij rode gebieden ontstaan op een slijmvlieslocatie, zoals bijvoorbeeld de eikel, het strottenhoofd, de anus en af en toe ook de mond. Rode vlekken op het gehemelte (of elders in de mond) die te wijten zijn aan erytroplakie zijn soms een voorloper van een
plaiveiselcelcarcinoom, een vorm van
mondkanker. Alcohol- en tabaksgebruik zijn risicofactoren van deze aandoening met een onbekende oorzaak anno oktober 2020. Een
metaalsmaak in de mond en pijnlijke en
branderige gevoelens in de mond zijn enkele andere mogelijke tekenen van erytroplakie. Mogelijk is een volledige chirurgische verwijdering of laserverwijdering van de rode gebieden op het gehemelte nodig. Omdat het letsel mogelijk terugkeert, is een langdurige opvolging door de arts noodzakelijk.
Hand-, voet- en mondziekte
Het coxsackievirus veroorzaakt de
hand-, voet-, en mondziekte. Dit virus veroorzaakt mogelijk pijnlijke
blaren en rode vlekken op het gehemelte, evenals op de
handen en
voeten. Kinderen jonger dan vijf jaar zijn het vaakst getroffen door deze virale infectie, maar de ziekte is aanwezig bij patiënten van alle leeftijden. De behandeling bestaat uit vrij verkrijgbare medicijnen voor het verlichten van
koorts en pijn, evenals speciale medicinale
mondspoelingen of mondwater om het ongemak als gevolg van de zweertjes te verlichten.

Antibiotica bestrijden een keelontsteking veroorzaakt door streptokokkenbacteriën /
Bron: Stevepb, PixabayKeelontsteking door streptokokken
Streptokokken zijn een type bacteriën. Deze infecteren vaak de keel en
keelamandelen. Bij patiënten met een
keelontsteking zijn vaak kleine, rode vlekjes zichtbaar op het gehemelte. Daarnaast kampt een patiënt met een keelinfectie met andere tekenen, zoals
koorts,
gezwollen lymfeklieren in de nek en slikpijn. Rust, voldoende drinken en
antibiotica behandelen deze bacteriële infectie.
Koortsblaasjes en koortslip door herpes simplex-virus
Een patiënt met
koortsblaasjes of een koortslip is geïnfecteerd met het
herpes simplex-virus (HSV), meestal HSV-1 (type 1). Dit virus infecteert mogelijk de mond maar ook het
gezicht, de geslachtsdelen, de
huid, de billen en het anale gebied. HSY type 1 (HSV-1) infecteert vaker de mond dan HSV-2, die meestal het genitale gebied treft, maar beide typen treffen mogelijk elke locatie. HSV verspreidt zich door contact met de letsels of lichaamsvloeistoffen. Het karakteristieke uiterlijk van orale herpes is een groepje van pijnlijke, met heldere vloeistof gevulde blaren op een rode huid. Ook roodheid van het gehemelte is hierbij mogelijk. Wanneer de blaartjes opdrogen, verschijnt een korst die dagen tot weken aanwezig blijft. Mogelijk ervaart een patiënt met koortsblaasjes of een koortslip ook een tintelend of branderig gevoel en/of jeuk in het gebied. Een
goede handhygiëne is noodzakelijk en daarnaast mag een patiënt het geïnfecteerde gebied niet aanraken om een
verspreiding naar een ander lichaamsgebied te voorkomen. Antivirale crèmes en ook
antivirale geneesmiddelen versnellen de genezingstijd, maar ze moeten wel direct bij de eerste tekenen van de uitbraak worden ingenomen. De symptomen houden gewoonlijk één tot twee weken aan.

De tanden poetsen is soms moeilijk voor patiënten met orale lichen planus /
Bron: Photo Mix, PixabayLichen planus, aantasting van huid en slijmvliezen
Lichen planus is een chronische aandoening waarbij de huid en slijmvliezen aangetast worden. Een patiënt met orale lichen planus presenteert zich met iets verhoogde witte vlekken of webachtige draden in de wangen. Hierbij verschijnen soms ook rode gebieden op het gehemelte. In ernstige gevallen ontstaan eet- en drinkproblemen en is het lastig om de tanden te poetsen. Genetische factoren spelen mogelijk een rol bij het ontstaan van deze aandoening, al is de exacte oorzaak van lichen planus niet bekend anno oktober 2020.
Hepatitis B, primaire galcirrose en het gebruik van bepaalde medicijnen zijn gekoppeld aan orale lichen planus. Milde vormen van de ziekte verdwijnen vaak spontaan, zeker wanneer de patiënt het medicijn stopzet dat de aandoening veroorzaakt. Medicijnen behandelen ernstigere vormen van orale lichen planus.
Mondkanker
In zeldzame gevallen zijn rode vlekken of zweertjes op het gehemelte een teken van mondkanker. Patiënten met pijnlijke, rode plekken op het tandvlees,
slecht genezende wondjes of patiënten die problemen ervaren bij het eten of drinken, moeten bijgevolg steeds een arts raadplegen.
Trauma in de mond
Diverse soorten verwondingen veroorzaken mogelijk vlekken op het gehemelte zoals
Lees verder