Erytroplakie: Rode vlekken in mond met risico op kanker

Erytroplakie (erytroplasie) is een zeldzame aandoening waarbij platte rode letsels op slijmvliesgebieden ontstaan. De mond is sporadisch aangetast. Rokers en alcoholisten lijden het vaakst aan deze rode plekken die overal in het mondgebied mogelijk tot stand komen en soms ook leiden tot pijn en brandende gevoelens. De arts verwijdert dit letsel via chirurgie of een laserbehandeling omdat erytroplakie een voorloper is van kanker in de mondholte. Na de behandeling is een langdurige medische opvolging nodig omdat de kanker soms terugkeert. Een regelmatig bezoek aan de tandarts en het nastreven van een gezonde levensstijl verlaagt het risico op erytroplakie en de mogelijke complicaties hiervan.

• Oorzaken en risicofactoren van erytroplakie
• Symptomen: Rode vlekken in mondgebied
• Uiterlijk
• Klachten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van voorloper van kanker
• Complicaties van rode gebieden in mondholte
• Preventie van letsels op slijmvliezen

Oorzaken en risicofactoren van erytroplakie

Deze aandoening met onbekende oorzaak anno 2019, komt vooral tot uiting bij patiënten die overmatig alcohol consumeren en veel roken. De meeste patiënten zijn van middelbare leeftijd of ouder. Mannen tussen 65 en 74 jaar zijn het vaakst aangetast. Een infectie van het humaan papillomavirus die de mond treft en een verzwakt immuunsysteem verhogen het risico op erytroplakie. Een slechte mondhygiëne, tandpositionering en chronische candidiasis zijn relatief zeldzame risicofactoren. De blootstelling aan ultraviolette straling is een risicofactor voor de ontwikkeling van erytroplakie van de lippen.

Symptomen: Rode vlekken in mondgebied

Uiterlijk

Erytroplakie is vergelijkbaar met leukoplakie, waarbij witte vlekken en plekken in het mondgebied ontstaan. Erytroplakie in het mondgebied veroorzaakt echter geen witte maar wel vurige rode gebieden in de mondholte. Deze ontstaan bijvoorbeeld op het zachte gehemelte, op de tong (tongrand), in de mondbodem, in de achterkant van de keel, op de lippen of elders in de mond. De patiënt kan de rode letsels niet zelf wegvegen, wegschrapen of verwijderen. In de meeste gevallen is sprake van één solitair letsel. De textuur van de rode vlek is zacht en fluweelachtig. In de meeste geval treden er naast de rode, scherp begrensde, vlakke gebieden in de mond geen andere tekenen op.

Klachten

Af en toe komen echter nog andere mogelijke symptomen tot stand bij erytroplakie zoals:

• bloedende letsels
• een metaalsmaak in de mond
• mondzweren
• pijnlijke en branderige gevoelens in de mond
• rode tong
• rode vlekken op het gehemelte
• rode vlekken op het tandvlees
• tongpijn

Soms bevat een letsel in de mondholte zowel rode als witte gebieden. Artsen gebruiken dan de term ‘gespikkelde leukoplakie’ of ‘eyrtroleukoplakie’.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek
Net zoals leukoplakie is erytroplakie soms een voorstadium van kanker (premaligne slijmvliesafwijking) zoals mondkanker of tongkanker (vooral van een plaveiselcelcarcinoom). Erytroplakie ontaardt zelfs nog sneller in kanker dan leukoplakie. Bijgevolg is een biopsie vereist om kanker in het mondgebied uit te sluiten.

Differentiële diagnose
De symptomen van erytroplakie doen soms denken aan andere aandoeningen zoals erythemateuze candidose en erosieve lichen planus.

Behandeling van voorloper van kanker

Omdat erytroplakie mogelijk transformeert naar mondkanker, moet de arts de rode gebieden verwijderen via een operatie of anders via een CO2-laserbehandeling. Erytroplakie heeft de neiging om terug te keren, en daarom moet de patiënt regelmatig terug naar de arts voor een controlebezoek. Patiënten moeten voorts stoppen met het gebruik van tabaksproducten alsook slechts beperkt alcohol consumeren.

Complicaties van rode gebieden in mondholte

Erytroplakie ontaardt mogelijk in kanker en dan vooral een plaveiselcelcarcinoom. De arts moet daarom de letsels zo mogelijk verwijderen, maar zelfs dan keert de kanker mogelijk terug (herhaling van kanker) op de behandelde plaats, in een ander mondgebied of in het hoofd-halsgebied (hoofd- en halskanker). Een langdurige opvolging bij de arts is daarom noodzakelijk.

Preventie van letsels op slijmvliezen

Regelmatige onderzoeken van de mond en tanden zijn de sleutel voor een vroegtijdige opspring van erytroplakie. Verder is een goede tand- en mondhygiëne noodzakelijk. Mensen moeten bovendien een gezonde levensstijl nastreven: gezond en gevarieerd eten (vooral veel voedingsmiddelen met vitamine A en bètacaroteen), beperkt alcohol drinken en stoppen met roken.

Lees verder

• Mondkanker: Kanker in mond met slikproblemen en gezwel
• Tongkanker: Zweren, zwelling en pijn aan tonggebied
• Mondspruw: Schimmelinfectie aan mond met witte vlekken
• Leukoplakie: Verdikte witte vlekken in mond en wangen
• Rode vlekken op gehemelte: Oorzaken van roodheid in de mond