Peritonitis: Ontsteking buikvlies door infectie in buikholte

Peritonitis: Ontsteking buikvlies door infectie in buikholte Het peritoneum is de medische term voor het buikvlies. Dit vlies bekleedt zowel de buikwand als de in de buikholte gelegen organen. Dankzij het buikvlies blijven de in de buik gelegen organen op hun plaats. De buikvliesbekleding van de buikholtewand is gekend als het pariëteel peritoneum, en de buikvliesbekleding van de buikorganen is gekend als het visceraal peritoneum. Bij peritonitis is het buikvlies ontstoken. Deze ernstige aandoening is vaak het gevolg van een geïnfecteerd orgaan in de buikholte, maar ook enkel andere aandoeningen resulteren in peritonitis. Een plankharde, opgezette buik in combinatie met overgeven en misselijkheid zijn enkele symptomen van deze ernstige aandoening die meteen medische hulp vereist. Meestal bestaat de behandeling uit medicatie en een operatie. Diverse ernstige complicaties zijn mogelijk bij peritonitis.

Oorzaken: Infectie door bacteriën in het buikvlies

Peritonitis is het gevolg van een geïnfecteerd orgaan in de buikholte. Meestal is een perforatie de oorzaak van peritonitis, maar ook andere oorzaken zijn mogelijk:
  • Acute pancreatitis (plotse ontsteking van alvleesklier met buikpijn en spijsverteringsproblemen): Hierbij zijn de buikorganen geïrriteerd zonder de aanwezigheid van een infectie.
  • Appendicitis (ontsteking van het wormvormig aanhangsel van de blindedarm): Wanneer zich een opening (gat) bevindt in het maagdarmkanaal door bijvoorbeeld een gesprongen appendix (aanhangsel van de blindedarm), komen bacteriën terecht in de bekleding van de buik (buikvlies).
  • Bekkenontsteking: Een bekkenontsteking (infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen)bij vrouwen is het gevolg van bacteriën die verantwoordelijk zijn voor gonorroe (symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan) en chlamydia (bacteriële infectie met symptomen aan genitaliën), seksueel overdraagbare aandoeningen.
  • Chirurgie en medische behandelingen: Bij een operatie komen soms bacteriën in de buik terecht. Daarnaast resulteert het zetmeel of talkpoeder op chirurgische handschoenen soms tot peritonitis zonder dat een infectie aanwezig is. Ook bij een invasieve medische procedures komen mogelijk bacteriën vrij in de buikholte door een onreine omgeving, een slechte hygiëne of besmet materiaal.
  • Darmknoop: Een complicatie van een een volvulus (verdraaiing in darm met obstipatie, misselijkheid en pijn) is peritonitis.
  • Diverticulitis: Infectie van kleine, uitpuilende uitstulpingen in het spijsverteringskanaal veroorzaakt mogelijk als één van de uitstulpingen breekt.
  • Leverfalen: Om onduidelijke redenen ontwikkelt de patiënt soms een infectie door de vochtophoping in de buik als gevolg van leverfalen (door levercirrose).
  • Nierdialyse: Een infectie tijdens de behandeling voor nierfalen of een nieraandoening (peritoneale dialyse) waarbij de bacteriën via de drains in de buikholte terechtkomen.
  • Perforatie: Daarnaast is een perforatie (gat) in de maag (maagperforatie), de darm (darmperforatie), de galblaas (galblaasperforatie), de baarmoeder (baarmoederperforatie) of de blaas (blaasperforatie) ook een veelvoorkomende oorzaak van peritonitis.
  • Trauma: Een letsel of trauma resulteert mogelijk in peritonitis doordat bacteriën of chemicaliën uit andere delen van het lichaam in het buikvlies terechtkomen.
  • Tuberculose: TBC is een bacteriële infectie met longproblemen die mogelijk chronische peritonitis veroorzaakt.
  • Ziekte van Crohn: Een auto-immuunaandoening waarbij de dikke darm ontstoken is. Als de ontsteking bijzonder ernstig is, ontstaat een breuk in het colon waardoor de inhoud van de darm in het peritoneum lekt en dit vervolgens besmet met bacteriën.

Symptomen van van ontsteking van buikvlies

De symptomen van peritonitis zijn zeer variabel en omvatten:

Peritonitis veroorzaakt vaak paralytische ileus. Dit houdt in dat de patiënt een darmobstructie (verstopping in darm met buikpijn en braken) ontwikkelt met afwezigheid van darmperistaltieken (darmbewegingen). De patiënt heeft hierbij een opgezette buik, geen flatus (winderigheid) en hij maakt geen stoelgang aan.

Diagnose en onderzoeken van infectie in buikholte

Lichamelijk onderzoek

Peritonitis is een ernstige ziekte. Het is dan ook belangrijk dat de arts dit zo snel mogelijk opspoort. De arts bevraagt de patiënt over zijn medische geschiedenis en hij voert een lichamelijk onderzoek uit om de symptomen van peritonitis te identificeren. De arts bemerkt spierverzet bij het klinisch onderzoek. De patiënt heeft namelijk een plankharde buik waardoor een onwillekeurige reactie optreedt van de buikspieren.

Diagnostisch onderzoek

Een bloedonderzoek toont een verhoogd aantal witte bloedcellen wat een teken is van een infectie in de buikholte. De diagnose van peritonitis gebeurt veelal na analyse van een monster van de besmette vloeistof uit de buik (het weefselmonster is “bewolkt”). Andere diagnostische onderzoeken zijn een röntgenfoto (om de oorzaak van de infectie te achterhalen), een CT-scan en een MRI-scan om gedetailleerde beelden te maken van de buik door middel van dwarsdoorsneden. Ernstig zieke patiënten krijgen een chirurgische ingreep zodat de arts de oorzaak achterhaalt van de infectie.

Differentiële diagnose

Volgende aandoeningen hebben een sterk op peritonitis gelijkend patroon van symptomen:

Behandeling buikvliesontsteking met medicatie en operatie

De patiënt verblijft in het ziekenhuis en krijgt daar intraveneus medicatie toegediend. Antibiotica bestrijden de bacteriële infectie. Daarnaast voert de arts opgehoopt vocht en lucht af via een drain in de neus die naar de maag of darm gaat. Wanneer de patiënt tekenen van orgaanfalen toont, krijgt hij nog bijkomende behandelingen. Vaak is een spoedoperatie nodig om de oorzaak van de infectie op te sporen en deze dan ook onmiddellijk te elimineren. Oorzaken zijn bijvoorbeeld:
  • een open wonde in de maag of darm (een geperforeerde maagzweer)
  • een zwelling in kleine uitstulpingen in de dikke darm (diverticulitis)
  • roodheid en zwelling (ontsteking) van de appendix (appendicitis)

Complicaties peritonitis: Uitvallen van orgaan

Door abcesvorming ontstaan littekens in de darm waarna een darmobstructie ontstaat. Hierdoor lekt vocht in de buikholte wat uitdroging (dehydratie) en vochtverlies veroorzaakt, wat resulteert in een verstoorde elektrolytenbalans (elektrolytafwijkingen). De infectie verspreidt zich mogelijk door het lichaam, waardoor sepsis (bloedvergiftiging) ontstaat. Ernstige sepsis veroorzaakt een shock, waarna orgaanfalen (longen, lever, nieren) en de dood volgt.
© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Buikvliesontsteking: snel handelen is van groot belang!Buikvliesontsteking: snel handelen is van groot belang!Heftige buikpijn, een opgezette buik, een misselijk gevoel en braken, dit zijn symptomen die kunnen horen bij een ontste…
Buikvliesontsteking: Oorzaken, symptomen en behandelingEen buikvliesontsteking is vaak het gevolg van een ontsteking van de blinde darm, die niet tijdig wordt behandeld. Het b…
Overmatig opgezette buik, pijn en verklevingen: peritonitisOvermatig opgezette buik, pijn en verklevingen: peritonitisIndien de buik dikker wordt, dan kan het door een zwangerschap komen of door andere aandoeningen. Het kan namelijk ook a…
Buikvliesontsteking: symptomen, oorzaken en behandelingBuikvliesontsteking: symptomen, oorzaken en behandelingBuikvliesontsteking of peritonitis is een ontsteking van het peritoneum of buikvlies (het vlies dat de buikholte en de i…

Depressieve klachten: denk ook aan een lichamelijke oorzaakDepressieve klachten: denk ook aan een lichamelijke oorzaakBij depressieve klachten wordt allereerst gedacht aan een emotioneel probleem, maar dit hoeft niet het geval te zijn. De…
Chondrosarcoom: Botkanker die ontstaat in kraakbeenweefselChondrosarcoom: Botkanker die ontstaat in kraakbeenweefselDe ontwikkeling van de meeste botten gebeurt vanuit het kraakbeen. Kraakbeen speelt bijgevolg een belangrijke rol in het…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Mufidpwt, Pixabay
  • Causes, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/peritonitis/basics/causes/con-20032165, geraadpleegd op 27 september 2016
  • Causes of peritonitis, http://www.nhs.uk/Conditions/Peritonitis/Pages/Causes.aspx, geraadpleegd op 27 september 2016
  • Differential Diagnoses, http://www.mdguidelines.com/peritonitis/differential-diagnosis, geraadpleegd op 27 september 2016
  • Peritonitis, http://www.healthline.com/health/peritonitis, geraadpleegd op 27 september 2016
  • Peritonitis, http://www.merckmanual.nl/mmhenl/sec09/ch132/ch132g.html, geraadpleegd op 27 september 2016
  • Peritonitis, http://www.saintlukeshealthsystem.org/health-library/peritonitis, geraadpleegd op 27 september 2016
  • Symptoms, http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/peritonitis/basics/symptoms/con-20032165, geraadpleegd op 27 september 2016
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 01-04-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.