Carcinoom: Kanker op huid, in slijmvliezen en in organen
Een carcinoom (carcinoma) is een kwaadaardig gezwel van epitheliaal weefsel (huid, slijmvlies en klierweefsel). Carcinomen zijn verantwoordelijk voor 80% van alle kankervormen. Net zoals andere vormen van kanker zijn carcinomen abnormale cellen die zich zonder controle delen. Carcinomen zijn op de huid, in de slijmvliezen of in de organen aanwezig. Diverse kankerbehandelingen zijn mogelijk. De vooruitzichten van carcinomen zijn variabel. Vaak geldt dat een vroege diagnose en behandeling de overlevingskansen verhogen.
Locatie van kwaadaardige tumoren
Net zoals sarcomen of myelomen, zijn carcinomen kwaadaardige tumoren. Deze afwijkingen leiden tot
kanker in tegenstelling tot de meestal goedaardige
poliepen,
nodules (knobbeltjes),
adenomen (meestal goedaardige klierweefselgezwellen) of
cysten (abnormaal gevormde zakvormige holten in het lichaam). Bij ‘
carcinoma in situ’ blijft de kanker in de cellen waar de kanker gestart is. Carcinomen verspreiden zich echter mogelijk eveneens naar andere lichaamsdelen. De kanker ontstaat op de huid, in de slijmvliezen, in de organen en in de endocriene klieren.
Op de huid
Kanker op de huid is mogelijk op de hoofdhuid, het
gezicht, de ledematen en de nek. Dit zijn plaatsen die vaak langdurig blootgesteld geweest zijn aan de zon.
In de slijmvliezen
Kanker komt ook voor op de slijmvliezen zoals in:
- de genitale mucosa
- de mond
- de slijmvliezen van het spijsverteringsstelsel
- het ademhalingsslijmvlies
- het urineslijmvlies
In de organen
Een carcinoom is mogelijk aanwezig in volgende organen:
In de endocriene klieren
Tot slot zijn carcinomen te vinden in de
bijnieren en de
schildklier.
Enkele soorten carcinomen
Een carcinoom bestaat uit twee hoofdtypen. Uit huid en slijmvlies vormen zich
plaveiselcelcarcinomen (vorm van huidkanker). Uit klierweefsel ontstaan adenocarcinomen. Daarnaast zijn diverse andere carcinoomvormen bekend.
Adenocarcinoom
Een adenocarcinoom is kanker met een kliervormige bouw. Dit type kanker ontstaat met andere woorden vaak in organen waar zich veel klieren bevinden. Kliercellen staan er voor bekend dat ze slijm en andere vloeistoffen aanmaken. Een adenocarcinoom is bijgevolg aanwezig in bijvoorbeeld de
longen, het pancreas (alvleesklier), de
dikke darm,
de slokdarm en het rectum of de borst.
Adenosquameus carcinoom
Een adenosquameus carcinoom is een gemengde tumor van adenocarcinoom en plaveiselcelcarcinoom.

Een basaalcelcarcinoom ontstaat vaak door langdurige blootstelling aan de zon /
Bron: Blueeve, PixabayBasaalcelcarcinoom
Een
basaalcelcarcinoom (BCC, basalioom) is de meest voorkomende vorm van huidkanker die ontstaat in de basale cellen. Deze kanker ontstaat met andere woorden in cellen die het diepste deel van de buitenste laag van de huid bekleden. Een risicofactor voor dit type kanker is een
langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht. De kanker ontwikkelt zich traag en zaait in principe niet uit. Wel is een snelle behandeling nodig om
littekens te voorkomen. Basaalcelcarcinomen zien er vaak uit als glanzende knobbeltjes of littekens, open
huidzweren, rode vlekken of roze gezwellen. Ze zijn mogelijk aanwezig aan de
oogleden.
Plaveiselcelcarcinoom
Huid
Plaveiselcelcarcinoom is na een
melanoom de tweede belangrijkste oorzaak van huidkanker. Het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen en komt voornamelijk voor bij zestigers en zeventigers. In het algemeen kenmerkt dit type carcinomen zich door de reproductie van epidermaalachtige cellen. Meestal ontstaat dan eerst een huidletsel wat dan ontaardt in kanker. Een langdurige blootstelling aan
zonlicht produceert vaak een plaveiselcelcarcinoom op de huid (gezicht, nek, lippen, oren, handrug). De huidtumor kenmerkt zich door een inzinking in het midden, zweren,
schilferige rode vlekken,
wratten, korstvorming en/of bloedingen.
Andere lichaamsdelen
Een plaveiselcelcarcinoom bevindt zich echter ook in andere lichaamsdelen zoals de bekleding van cellen. Naast de huid zijn plaveiselcelcarcinomen bijgevolg aanwezig in de anus, de bronchiën (fijnste luchtpijpvertakkingen), de longen (carcinoma bronchiale, carcinoma pulmonum), de mond, de slokdarm, de vrouwelijke geslachtsdelen en het
strottenhoofd. Ze veroorzaken vaak zenuwknoopletsels en metastasen (uitzaaiingen). Ze hebben echter over het algemeen van goede prognose wanneer de patiënt geen uitzaaiingen heeft. In zeldzame gevallen zaait een plaveiselcelcarcinoom zich uit naar de
lymfeklieren (lymfekliermetastasen).
Stadium van kanker
Carcinomen zijn in staat om zich uit te zaaien, al hoeft dit niet zo te zijn wanneer de arts dit type kanker tijdig ontdekt door middel een
biopsie. Door middel van
beeldvormende onderzoeken is een arts verder in staat om het stadium van de kanker te bepalen:
- carcinoma in situ: Een kanker in een vroeg stadium die nog steeds beperkt is tot de weefsellaag waaruit hij is ontstaan en zich niet heeft verspreid naar het omliggende weefsel of andere lichaamsdelen.
- invasief carcinoom: De kanker is voorbij de primaire weefsellaag uitgezaaid naar het omliggende weefsel.
- metastatisch carcinoom: De kanker heeft zich door het hele lichaam verspreid naar andere weefsels en organen.
Behandeling van carcinoom
De behandeling voor een carcinoom varieert en hangt af van het type, de locatie en de omvang van de ziekte. Chirurgie,
radiotherapie,
chemotherapie, gerichte kankertherapie en/of biologische therapie vormen de belangrijkste
kankerbehandelingen.
Lees verder