Adenocarcinoom van slokdarm: Vorm van slokdarmkanker

Een adenocarcinoom van de slokdarm is een vorm van slokdarmkanker (carcinoom) die ontstaat in de kliercellen (adenocellen) die slijm produceren in het slijmvlies van de slokdarm. Dit type kanker treft vooral het onderste deel van de slokdarm. Kenmerkende symptomen zijn moeite met slikken van voedsel en later ook vloeistoffen, gewichtsverlies, keelpijn, en heesheid. De behandelingsopties variëren afhankelijk van het stadium van de ziekte, de leeftijd en de algemene gezondheid van de patiënt. De prognose is beter in een vroeg stadium van de ziekte, maar verslechtert aanzienlijk als de tumor agressief is of zich heeft verspreid naar andere delen van het lichaam.

• Epidemiologie en risicofactoren
• Symptomen: Slikproblemen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van adenocarcinoom van de Slokdarm
• Prognose van adenocarcinoom van de slokdarm
• Complicaties van Adenocarcinoom van de Slokdarm
• Preventie

Epidemiologie en risicofactoren

Adenocarcinoom van de slokdarm is de meest voorkomende vorm van slokdarmkanker. De incidentie varieert tussen de 3,7 en 8,7 per 100.000 personen. Slokdarmkanker komt vooral voor bij personen van zestig tot zeventig jaar oud.

Belangrijke risicofactoren voor adenocarcinoom van de slokdarm zijn onder andere:

• Bepaalde voedingsmiddelen, zoals betelnoot
• Bepaalde schimmels of gisten
• Bijtende verwondingen
• Borstkanker behandeld met radiotherapie (bestraling)
• Coeliakie (maag- en darmproblemen door gluten)
• Barrett-oesofagus (schade aan de slokdarmwand door reflux)
• Het drinken van kokendhete vloeistoffen
• Roken van tabak
• Langdurige, ernstige gastro-oesofageale reflux (brandend maagzuur door terugvloei van maaginhoud naar de slokdarm; risico tot acht keer hoger)
• Omgevingsfactoren zoals nitrosaminen in de bodem
• Tylosis: een zeldzame autosomaal dominante aandoening met hyperkeratose (overmatige verhoorning van de opperhuid) van de handpalmen en voetzolen
• Voedingstekorten, met name een tekort aan vitamine A en C; een hoge inname van carotenoïden en vitamine C kan het risico verlagen
• Zwaarlijvigheid

Symptomen: Slikproblemen

Bij adenocarcinoom van de slokdarm ervaart de patiënt vaak progressieve slikproblemen. Aanvankelijk heeft de patiënt moeite met het slikken van vaste stoffen (dysfagie), maar meestal volgen slikproblemen voor vloeistoffen binnen enkele weken. Het slikken kan pijnlijk zijn, en aanhoudende pijn kan duiden op aantasting van aangrenzende structuren. De slikproblemen kunnen leiden tot verlies van eetlust (anorexia) en gewichtsverlies. De tumor kan een obstructie van de slokdarm veroorzaken, wat leidt tot moeilijkheden bij het slikken van speeksel. Andere symptomen zijn heesheid, keelpijn, pijn achter het borstbeen, een aanhoudende hoest, en bloed ophoesten. Gezwollen lymfeklieren (lymfadenopathie) zijn ook gebruikelijk.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

In een vroeg stadium kunnen de symptomen vaag zijn, en een lichamelijk onderzoek kan normaal lijken. Bij gevorderde stadia kunnen gezwollen lymfeklieren en een vergrote lever (hepatomegalie) worden opgemerkt, vooral als de kanker is uitgezaaid naar de lever.

Diagnostisch onderzoek

Endoscopie
Een endoscopie biedt histologisch of cytologisch bewijs van de kanker; 90% van de oesofageale carcinomen kan met deze techniek worden bevestigd.

Bariumsliktest
Een bariumsliktest kan nuttig zijn om andere aandoeningen uit te sluiten die dysfagie veroorzaken, zoals achalasie, en om vernauwingen in de slokdarm op te sporen.

CT-scan of MRI-scan
Een CT-scan van de thorax (borstkas) en bovenbuik geeft inzicht in het volume van de tumor en mogelijke uitzaaiingen. Een MRI-scan kan ook nuttig zijn, hoewel het minder effectief is voor het detecteren van longmetastasen.

Endoscopische echografie
Een endoscopische echografie heeft een nauwkeurigheid van bijna 90% voor het beoordelen van de diepte van de tumor en 80% voor het evalueren van uitzaaiingen naar de lymfeklieren. Een fijne naaldaspiratie van de lymfeklieren kan de nauwkeurigheid van deze test verbeteren.

Laparoscopie
Een diagnostische laparoscopie is nuttig voor het onderzoeken van de buikholte, vooral als de tumor zich in de cardia bevindt of om uitzaaiingen in het peritoneum (buikvlies) te identificeren.

Bronchoscopie
Een bronchoscopie kan nodig zijn om uitzaaiingen in de luchtwegen op te sporen.

PET-scan
Een PET-scan (positron emissie tomografie) wordt uitgevoerd om te controleren op metastasen op afstand als daar vermoeden van bestaat.

Differentiële diagnose

Bij het onderzoeken naar adenocarcinoom van de slokdarm moet de arts ook aandoeningen zoals achalasie, een slokdarmvernauwing, en maagkanker uitsluiten.

Behandeling van adenocarcinoom van de Slokdarm

De behandeling hangt af van het stadium van de ziekte, de leeftijd en de algemene gezondheid van de patiënt.

Chirurgie

Chirurgie biedt de beste kans op genezing, vooral als de tumor zich nog binnen de slokdarmwand bevindt (stadium 1). Chirurgische interventie in dit stadium geeft een overlevingskans van 80% als de postoperatieve pathologie de graad van de kanker bevestigt. Voorafgaand aan de operatie worden uitgebreide preoperatieve onderzoeken uitgevoerd om de algemene gezondheid van de patiënt te beoordelen.

Chemotherapie

Patiënten met kanker in stadium 2 of 3 kunnen chemotherapie krijgen, wat de levensduur kan verlengen.

Palliatieve therapie

In gevallen waarin genezing niet mogelijk is, wordt palliatieve therapie ingezet. Dit kan inhouden dat er een metalen stent in de slokdarm wordt geplaatst om het slikken te vergemakkelijken. Brachytherapie (inwendige bestraling) kan worden gebruikt om de doorgankelijkheid te verbeteren na stenting. Endoscopische laserbehandelingen of alcoholinjecties kunnen ook worden toegepast om de symptomen van dysfagie te verlichten. Herhaalde behandelingen kunnen nodig zijn.

Fotodynamische therapie

Fotodynamische therapie houdt in dat een lichtgevoelig medicijn wordt toegediend, gevolgd door blootstelling aan licht. Deze behandeling is vooral nuttig in de vroege stadia van de ziekte, maar niet altijd effectief.

Ondersteuning

Nutritionele aanpassingen en psychische ondersteuning voor zowel de patiënt als de familie zijn cruciaal bij de behandeling van deze ernstige ziekte.

Prognose van adenocarcinoom van de slokdarm

De prognose voor adenocarcinoom van de slokdarm varieert afhankelijk van het stadium bij diagnose. Directe invasie van omliggende structuren en metastasen naar lymfeklieren komen vaker voor dan wijde metastasen. De vijfjaarsoverleving bij stadium 1 (laaggradig) is 80%. Bij stadium 2 is de vijfjaarsoverleving 30%, bij stadium 3 18%, en bij stadium 4 (hooggradig) zakt de vijfjaarsoverleving naar 4%. Ongeveer 70% van de patiënten bevindt zich bij diagnose al in stadium 3 of 4, waardoor de totale overleving na 1 jaar 27% en na 5 jaar ongeveer 10% bedraagt.

Complicaties van Adenocarcinoom van de Slokdarm

• Metastasen: Verspreiding van de kanker naar andere organen zoals de lever, longen, en lymfeklieren kan optreden, wat de prognose aanzienlijk verslechtert.
• Oesofageale Obstructie: De tumor kan de slokdarm gedeeltelijk of volledig blokkeren, wat leidt tot ernstige slikproblemen en verstoppingen.
• Vloeistof- en Voedselinsufficiëntie: Door moeilijkheden met slikken kan de patiënt moeite hebben met het innemen van voldoende voedsel en vloeistoffen, wat leidt tot gewichtsverlies en ondervoeding.
• Pijn en Ongemak: De tumor kan pijn veroorzaken in de borst en keel, wat de levenskwaliteit vermindert.
• Infecties: Een verminderde weerstand en problemen met slikken kunnen het risico op infecties zoals longontsteking verhogen.
• Bloedingen: De tumor kan bloedvaten in de slokdarm beschadigen, wat kan leiden tot interne bloedingen en het ophoesten van bloed.
• Voedingsproblemen: Problemen met slikken kunnen leiden tot ondervoeding en tekorten aan essentiële voedingsstoffen.

Preventie

• Gezonde Voeding: Een dieet rijk aan groenten, fruit, en volle granen kan helpen het risico te verlagen. Het verminderen van de consumptie van bewerkte voedingsmiddelen en rood vlees kan ook gunstig zijn.
• Beperking van Alcoholgebruik: Overmatig alcoholgebruik is een risicofactor voor slokdarmkanker. Het beperken of vermijden van alcohol kan het risico verlagen.
• Roken Stoppen: Roken is een belangrijke risicofactor voor slokdarmkanker. Stoppen met roken kan het risico op ontwikkeling van adenocarcinoom aanzienlijk verminderen.
• Behandeling van Refluxziekte: Effectieve behandeling van gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) kan helpen het risico op Barrett-oesofagus en daarmee slokdarmkanker te verminderen.
• Regelmatige Medische Controle: Voor mensen met risicofactoren zoals Barrett-oesofagus of een familiegeschiedenis van slokdarmkanker, kunnen regelmatige controles en screenings nuttig zijn voor vroege detectie.
• Ondersteuning bij Gewicht Beheersen: Het handhaven van een gezond gewicht en het voorkomen van obesitas kan het risico op adenocarcinoom van de slokdarm verminderen.
• Educatie en Bewustzijn: Bewustwording van risicofactoren en symptomen kan bijdragen aan vroege detectie en preventieve maatregelen.

Lees verder

• Slokdarmkanker: Kanker in slokdarm met slikproblemen
• Slokdarmkrampen: Oorzaken van slokdarmspasmen
• Slokdarmmanometrie: Onderzoek van de slokdarmfunctie
• Oesofagitis: Slokdarmontsteking, vaak door brandend maagzuur
• Kankerpijn: Oorzaken & types pijn en soorten pijnmedicatie