Abces (zakje met pus door bacteriële infectie) afvoeren

Sommige patiënten ontwikkelen een abces, een met pus gevuld zakje (bestaande uit witte bloedcellen, bacteriën en weefselresten) dat zich onder de huid vormt als reactie op een infectie. Deze abcessen ontstaan meestal door bacteriële infecties. Symptomen van een abces zijn onder andere pijn, warmte, roodheid, zwelling en soms een zichtbare pusafvoer. Terwijl milde abcessen vaak vanzelf genezen met thuisbehandelingen, vereisen grotere abcessen medische ingrepen waarbij een arts het abces draineert (pus verwijdert). Tijdens deze procedure wordt het gebied verdoofd, een incisie gemaakt, en het pus afgevoerd. Na de drainage kan een antibioticakuur noodzakelijk zijn om verdere infectie te voorkomen. Met de juiste nazorg geneest het abces meestal zonder complicaties en met minimale littekenvorming. Normaal gesproken vindt een abcesdrainage poliklinisch plaats, maar bij ernstige infecties kan een ziekenhuisopname nodig zijn.

• Wat is een abces?
• Locatie van abces
• Huidabces
• Abcessen in het lichaam
• Symptomen van een abces
• Alarmsymptomen bij een abces
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling bij een klein of mild abces
• Behandeling van groot of ernstig abces: Drainage
• Voor de procedure
• In het ziekenhuis
• Tijdens het draineren van het abces
• Na de drainage van het abces
• Hersteltijd van pusafvoer uit een abces
• Wondverzorging
• Medicatie
• Complicaties van abcesdrainage
• Preventie van abcesvorming

Wat is een abces?

Een abces is een pijnlijke, met pus gevulde zwelling die ontstaat als gevolg van een infectie. Het lichaam probeert de infectie te bestrijden door witte bloedcellen naar het getroffen gebied te sturen. Deze witte bloedcellen hopen zich op en vormen samen met bacteriën en dode weefsels een zakje pus.

Locatie van abces

Huidabces

Een huidabces kan zich op vrijwel elke plek van het lichaam vormen. Enkele veelvoorkomende plaatsen zijn:

• een abces achter het oor
• een Bartholin-abces (een pijnlijk abces in de klieren bij de vaginaopening)
• een nekabces (verzameling pus door infectie in de nek)
• een subareolair abces (ophoping van pus onder de tepelhof in de borst)
• een tandabces

Abcessen in het lichaam

Soms vormen zich abcessen in de holtes van het lichaam, zoals bijvoorbeeld een buikabces, een longabces, of een borstabces.

Een verstopte talgklier, een wond, een insectenbeet of een pukkel kan zich ontwikkelen tot een abces. In sommige gevallen ontstaat een abces na de behandeling van een methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA)-infectie of een andere bacteriële infectie. Deze ziekenhuisinfecties zijn besmettelijk. De behandeling van een MRSA-abces verloopt zoals andere abcessen: via drainage en antibiotica.

Symptomen van een abces

Het meest voorkomende symptoom van een abces is een pijnlijk, opgezwollen huidgebied dat eruitziet als een puistje of een huidzweer. Andere symptomen zijn:

• Roodheid en warmte rond het abces.
• Zichtbare pusafvoer.
• Zwelling rond het getroffen gebied.
• Harde buitenlaag van de huid.
• Koorts of koude rillingen, wat kan duiden op een ernstige infectie.

Alarmsymptomen bij een abces

Bij een klein abces met minimale pijn, zwelling of andere symptomen, kan het soms vanzelf verdwijnen met het gebruik van een warm kompres. Het is echter belangrijk om een arts te raadplegen bij de volgende symptomen:

• Een groeiend abces.
• Pusafscheiding (duidt op een actieve infectie).
• Warmte rond het abces.
• Koorts of koude rillingen.
• Roodheid en zwelling rond het pijnlijke gebied.

Diagnose en onderzoeken

De arts onderzoekt het abces en het omliggende gebied zorgvuldig. Er wordt gevraagd naar de duur van de klachten, de aanwezigheid van pijn, en of er in het verleden andere abcessen zijn geweest. Indien nodig voert de arts aanvullende onderzoeken uit zoals een echografie of een CT-scan om de omvang van het abces te bepalen. Een monster van het pus kan worden afgenomen en naar het laboratorium worden gestuurd voor verdere analyse, zodat het type bacterie geïdentificeerd kan worden en de juiste antibiotica voorgeschreven kunnen worden.

Behandeling bij een klein of mild abces

Bij een klein abces kan het pus soms vanzelf weglopen door het regelmatig aanbrengen van een warm, vochtig kompres op het gebied. Dit helpt ook de zwelling te verminderen en de genezing te bevorderen. Daarnaast kunnen natuurlijke remedies zoals het deppen van de huid met een verdunde oplossing van tea tree-olie en kokos- of olijfolie helpen. Ook een warm doek met Epsom-zout kan het abces uitdrogen en het genezingsproces versnellen.

Behandeling van groot of ernstig abces: Drainage

Voor de procedure

Voorafgaand aan een abcesdrainage schrijft de arts vaak antibiotica voor om de bacteriële infectie te behandelen en verdere verspreiding te voorkomen. Het is essentieel dat de arts op de hoogte is van een eventuele zwangerschap, recente ziekten, allergieën, medische aandoeningen en de medicatie die de patiënt gebruikt. De arts kan adviseren om enkele dagen voor de procedure te stoppen met het gebruik van aspirine, niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) of bloedverdunners. Op de dag van de procedure mag de patiënt enkele uren voor de ingreep niets eten of drinken. Het is ook raadzaam om sieraden thuis te laten en losse, comfortabele kleding te dragen. In sommige gevallen moet de patiënt een operatiehemd aantrekken.

In het ziekenhuis

De arts begint met het reinigen en steriliseren van het getroffen gebied. Vervolgens wordt er een plaatselijke verdoving toegediend via een injectie nabij het abces. Indien een lokale verdoving niet mogelijk is of de drainage complex is, kan sedatie of een algemene anesthesie nodig zijn.

Tijdens het draineren van het abces

De arts maakt een incisie in de verdoofde huid boven het abces en voert het pus af. Daarna wordt het abces gereinigd met een steriele zoutoplossing. De wond blijft open en wordt bedekt met een steriel verband om het resterende pus te absorberen. Bij een diep of groot abces plaatst de arts mogelijk een gaasje om het abces open te houden, zodat het weefsel van binnenuit goed kan genezen. Het pusmonster kan naar het laboratorium worden gestuurd voor verdere kweek en analyse.

Na de drainage van het abces

In de meeste gevallen kan de patiënt direct na de procedure naar huis, mits een plaatselijke verdoving is gebruikt. Als de verdoving is aangebracht op een plek die nodig is voor het veilig besturen van een auto (zoals het rechterbeen), of als sedatie of algemene anesthesie is gebruikt, moet de patiënt zich naar huis laten brengen.

Hersteltijd van pusafvoer uit een abces

Wondverzorging

De hersteltijd na een abcesdrainage varieert afhankelijk van de locatie en ernst van de infectie. Het kan nodig zijn om het gaasverband op de huid boven de wond enkele dagen tot een week op zijn plaats te laten zitten. Als het verband doordrenkt is, moet het direct worden vervangen. Soms wordt gaas in de abcesholte geplaatst, dat na enkele dagen door de arts wordt verwijderd of opnieuw wordt aangebracht. Gedurende de eerste twee dagen na de procedure kan er nog wat pus uit de wond lekken. De arts geeft meestal instructies voor thuisverzorging om de wond schoon en droog te houden. Na ongeveer een week volgt een controleafspraak om het herstel te beoordelen. De totale genezing kan één tot twee weken duren, afhankelijk van de grootte van het abces.

Medicatie

Na de procedure schrijft de arts vaak antibiotica voor om de oorspronkelijke infectie te bestrijden en nieuwe infecties te voorkomen. Pijnstillers kunnen ook worden voorgeschreven om eventuele pijn na de ingreep te verlichten.

Complicaties van abcesdrainage

Hoewel de meeste abcessen zonder complicaties genezen, kunnen er soms problemen optreden. Als de infectie niet volledig wordt geëlimineerd, kan het abces terugkeren op dezelfde of een andere plaats. Het niet correct innemen van antibiotica kan ook leiden tot een terugkerende infectie. Daarnaast kunnen complicaties optreden zoals bloedingen, littekens, beschadiging van aangrenzende organen en een wondinfectie.

Preventie van abcesvorming

Het voorkomen van abcessen is niet altijd mogelijk, maar er zijn maatregelen die het risico kunnen verminderen:

• Houd de huid schoon en droog.
• Vermijd het delen van persoonlijke items zoals handdoeken en scheerapparaten.
• Behandel snijwonden, schaafwonden en insectenbeten direct en houd ze schoon.
• Vermijd het knijpen in puistjes of huidletsels, omdat dit bacteriën dieper in de huid kan duwen en een abces kan veroorzaken.

Lees verder

• Abces achter het oor: Teken van (bacteriële) infectie
• Abces in huid of lichaam: Pus door infectie met bacteriën
• Borstabces: Oorzaken van pijnlijke knobbel met pus in borst
• Buikabces: Abces in buik door infectie, operatie, verwonding
• Longabces: Bacteriële infectie met abces in longen