Nekabces: Verzameling pus door infectie in nekstructuren

Een nekabces is een verzameling pus die tot stand komt door een infectie in ruimten tussen de nekstructuren. Naarmate de hoeveelheid pus toeneemt, zetten de weke delen zich uit en duwen ze tegen de nekstructuren, zoals de keel, de tong en af en toe ook de luchtpijp. Nekabcessen bestaan in diverse soorten. Ademhalingsproblemen, een bultje in de achterkant van de keel en koorts zijn enkele bekende symptomen van een abces in de nek. Na een uitgebreid onderzoek volgt een behandeling van een nekabces via antibiotica en het afvoeren van het pus.

• Soorten nekabcessen
• Peritonsillair abces
• Retrofaryngeaal abces
• Submandibulair abces (Ludwig's angina)
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen van verzameling van pus
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van nekabces
• Medicatie
• Pus afvoeren
• Prognose van abces in nek
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het leven / omgaan met nekabces
• Behandeling en preventie van infecties in de nek
• Nazorg en herstel
• Misvattingen rond nekabces
• Een nekabces geneest vanzelf zonder medische tussenkomst
• Een nekabces is niet pijnlijk en vormt geen acuut probleem
• Een nekabces kan uitsluitend ontstaan door slechte mondhygiëne
• Antibiotica alleen volstaan om een nekabces te behandelen
• Beeldvormende onderzoeken zijn niet nodig om een nekabces vast te stellen
• Een nekabces kan niet leiden tot systemische complicaties
• Na behandeling van een nekabces is verdere opvolging niet nodig

Soorten nekabcessen

Er zijn verschillende soorten nekabcessen die mogelijk optreden:

Peritonsillair abces

Een peritonsillair abces vormt zich in de weefselwanden naast de keelamandelen. Peritonsillaire abcessen komen het meest voor bij twintig- tot veertigjarigen en komen zelden tot stand bij jonge kinderen, tenzij ze een zwak immuunsysteem hebben. Vrouwen en mannen zijn in gelijke aantallen aangetast. Chronische tonsillitis of meerdere orale (via de mond ingenomen) antibioticakuren maken een patiënt vatbaar voor de vorming van een peritonsillair abces.

Retrofaryngeaal abces

Een retrofaryngeaal abces ontwikkelt zich achter de keelholte (achterkant van de keel) en dit vaak na een infectie van de hogere luchtwegen. Bij kinderen raken de lymfeklieren in dit gebied geïnfecteerd en ontstaat uiteindelijk pusvorming. Retrofaryngeale abcessen komen het meest voor bij jonge kinderen, omdat deze lymfeklieren kleiner worden tegen de tijd dat een kind de puberteit bereikt.

Submandibulair abces (Ludwig's angina)

Een abces onder de weefsels in de mondholte staat bekend als een submandibulair abces of Ludwig’s angina. Het pus verzamelt zich onder de tong. Dit wordt vervolgens omhooggeduwd in de richting van de achterkant van de keel, wat ademhalings- en slikproblemen veroorzaakt bij patiënten. Ludwig's angina komt niet vaak voor bij jonge kinderen, maar is vooral aanwezig bij oudere adolescenten, vooral na een tandheelkundige infectie.

Epidemiologie

Nekabcessen komen relatief zelden voor, maar hun frequentie kan variëren afhankelijk van de leeftijdsgroep en de onderliggende gezondheidsproblemen. Bij volwassenen komen peritonsillaire abcessen vaker voor, terwijl bij kinderen retrofaryngeale abcessen prevalenter zijn. De incidentie van submandibulaire abcessen is minder goed gedocumenteerd, maar ze komen vaker voor in de context van ernstige tandheelkundige infecties. De prevalentie van nekabcessen kan ook worden beïnvloed door de geografische locatie en toegang tot gezondheidszorg.

Oorzaken

Een nekabces treedt op tijdens of net na een bacteriële of virale infectie in het hoofd of de nek, zoals een verkoudheid, een amandelontsteking (tonsillitis), een sinusinfectie of een middenoorontsteking (otitis media). Naarmate een infectie verergert, verspreidt deze zich mogelijk naar de diepe weefselruimten in de nek of achter de keel. Daar verzamelt zich pus en bouwt het zich op. Uiteindelijk ontstaat hierdoor een massa, wat dan resulteert in een abces. Soms treedt een nekabces op na een ontsteking of infectie van een aangeboren nekmassa, zoals een vertakte cyste of een thyroglossale ductcyste.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van een nekabces kunnen verhogen:

• chronische infecties van de luchtwegen
• aangeboren nekmassa's
• tandheelkundige infecties
• verzwakt immuunsysteem
• recidiverende keelinfecties
• overmatig gebruik van antibiotica

Symptomen van verzameling van pus

Diverse symptomen komen mogelijk tot stand bij een nekabces. Elke patiënt vertoont een ander klinisch beeld en daarnaast komen soms ook andere tekenen tot uiting. Bekende symptomen van nekabcessen zijn:

• ademhalingsproblemen
• bultje in de achterkant van de keel
• een rode, gezwollen, pijnlijke keel, soms slechts aan één kant
• koorts
• lichaamspijn
• nekpijn en/of nekstijfheid
• oorpijn
• rillingen
• slikproblemen
• spraakproblemen
• tong die teruggeduwd wordt tegen de keel

Alarmsymptomen

Bij sommige patiënten kunnen de symptomen van een nekabces snel verergeren en leiden tot ernstige complicaties. Alarmsymptomen die onmiddellijke medische aandacht vereisen zijn onder andere:

• ernstige ademhalingsproblemen
• moeilijkheden met slikken of verstikking
• extreme pijn die niet afneemt
• snelle verslechtering van de symptomen
• uitgebreide zwelling die de luchtwegen belemmert

Diagnose en onderzoeken

De symptomen van een nekabces lijken soms op andere nekgezwellen of andere medische problemen. Het is verstandig om altijd de arts te raadplegen voor het krijgen van een diagnose. Normaalgesproken stelt de arts de diagnose na het uitvoeren van een lichamelijk onderzoek en een medische geschiedenis. Daarnaast zet de arts mogelijk andere onderzoeken in zoals:

• een biopsie: Via deze procedure verwijdert de arts weefselmonsters (met een naald of tijdens een operatie) van het lichaam voor onderzoek onder een microscoop.
• een bloedonderzoek: Een bloedtest meet de reactie van het lichaam op een infectie.
• een CT-scan: Een CT-scan is een beeldvormend onderzoek die een combinatie van röntgenstralen en computertechnologie gebruikt om horizontale of axiale beelden (vaak plakjes genoemd) van het lichaam te produceren. Een CT-scan toont gedetailleerde beelden van elk lichaamsdeel, inclusief de botten, de spieren, vet en organen. CT-scans zijn gedetailleerder dan algemene röntgenfoto's.
• een keelcultuur: De arts neemt een uitstrijkje uit de achterkant van de keel en laat dit controleren in het laboratorium om het type organisme te bepalen dat een infectie veroorzaakt.
• een röntgenfoto: Een röntgenfoto maakt gebruik van onzichtbare elektromagnetische energiebundels om beelden van interne weefsels, botten en organen op film te produceren.

Behandeling van nekabces

Een arts kijkt naar diverse factoren alvorens een abces in de nek te behandelen:

• de algehele gezondheid van de patiënt
• de leeftijd van de patiënt
• de medische geschiedenis van de patiënt
• de omvang van de aandoening
• de persoonlijke mening of voorkeur van de patiënt
• de tolerantie van de patiënt voor specifieke medicijnen, procedures of therapieën
• de verwachtingen voor het verloop van de aandoening

Medicatie

Antibiotica behandelen de infectie. Vaak moeten de antibiotica intraveneus (via een ader) worden toegediend en is een ziekenhuisopname noodzakelijk.

Pus afvoeren

Het is soms nodig om pus met behulp van een naald te draineren (afvoeren). Ook bij een abcesdrainage is een ziekenhuisopname vaak vereist.

Prognose van abces in nek

Vroeger hadden abcessen in de nek hoge sterftecijfers, maar tegenwoordig hebben vroege diagnostische methoden, breedspectrumantibiotica en chirurgische ingrepen ervoor gezorgd dat de sterftecijfers substantieel verlaagd zijn.

Complicaties

Hoewel de prognose voor nekabcessen verbeterd is, kunnen er nog steeds complicaties optreden, zoals:

• luchtwegobstructie door zwelling
• sepsis als gevolg van de infectie
• verspreiding van de infectie naar omliggende structuren zoals het mediastinum
• herhaling van het abces
• schade aan aangrenzende weefsels of organen tijdens drainage

Preventie

Preventieve maatregelen om het risico op nekabcessen te verminderen zijn onder andere:

• tijdige behandeling van keelinfecties en andere luchtweginfecties
• regelmatige mondhygiëne om tandheelkundige infecties te voorkomen
• het voorkomen van chronische infecties door goed beheer van bestaande aandoeningen
• het versterken van het immuunsysteem door een gezonde levensstijl
• het vermijden van overmatig of onterecht gebruik van antibiotica

Praktische tips voor het leven / omgaan met nekabces

Behandeling en preventie van infecties in de nek

Een nekabces ontstaat door de ophoping van pus als gevolg van een infectie in de nekstructuren. Behandeling bestaat vaak uit het afvoeren van het pus via een chirurgische ingreep of het gebruik van antibiotica om de infectie te bestrijden. Het is belangrijk om snel medische hulp in te schakelen zodra symptomen zoals zwelling, pijn of koorts optreden. Preventieve maatregelen, zoals het onderhouden van goede mondhygiëne en het tijdig behandelen van infecties in de keel of mond, kunnen het risico op het ontstaan van een nekabces verkleinen.

Nazorg en herstel

Na de behandeling van een nekabces is het van belang om de wond goed te verzorgen om verdere infectie te voorkomen. Regelmatige opvolging bij de arts is noodzakelijk om te controleren of de infectie volledig genezen is. Patiënten kunnen ook verlichting ervaren door het nemen van pijnstillers en het aanbrengen van warme kompressen op de getroffen gebieden. Bij terugkerende nekabcessen kan het nodig zijn om onderliggende oorzaken zoals een verzwakt immuunsysteem of chronische infecties te onderzoeken.

Misvattingen rond nekabces

Een nekabces is een ernstige infectieuze ophoping van pus in de weke delen van de nek. Dit kan veroorzaakt worden door bacteriële infecties, tandproblemen, keelontstekingen of andere onderliggende aandoeningen. Er bestaan veel misvattingen over deze aandoening, waardoor patiënten soms te laat medische hulp zoeken of de ernst ervan onderschatten. Het is essentieel om correcte informatie te hebben om complicaties te voorkomen en tijdig de juiste behandeling te krijgen.

Een nekabces geneest vanzelf zonder medische tussenkomst

Veel patiënten denken dat een nekabces vanzelf zal verdwijnen als ze hun immuunsysteem de tijd geven om de infectie te bestrijden. Dit is echter een gevaarlijke misvatting. Een onbehandeld abces kan zich verder uitbreiden naar vitale structuren in de nek, zoals de luchtwegen, bloedvaten en zenuwen. Dit kan leiden tot ernstige complicaties, waaronder ademhalingsproblemen, bloedvergiftiging en zelfs levensbedreigende infecties in de borstholte. Antibiotica en, indien nodig, chirurgische drainage zijn cruciaal om verdere schade te voorkomen.

Een nekabces is niet pijnlijk en vormt geen acuut probleem

Sommige patiënten onderschatten de pijn en zwelling bij een nekabces en denken dat het geen ernstig probleem is zolang ze nog kunnen slikken of ademen. De realiteit is dat een nekabces vaak gepaard gaat met hevige pijn, moeite met slikken en soms zelfs ademhalingsproblemen. De zwelling kan de luchtwegen belemmeren en in extreme gevallen tot verstikking leiden. Daarom is het van groot belang om bij de eerste tekenen van een nekabces onmiddellijk medische hulp in te schakelen.

Een nekabces kan uitsluitend ontstaan door slechte mondhygiëne

Hoewel een slechte mondhygiëne een risicofactor is voor tandheelkundige infecties die kunnen leiden tot een nekabces, zijn er ook andere oorzaken. Infecties van de keel, zoals keelontsteking of een geïnfecteerde amandel, kunnen zich uitbreiden naar de diepe weefsels van de nek en daar een abces veroorzaken. Daarnaast kunnen trauma, operatiecomplicaties en verzwakte immuunsystemen bijdragen aan het ontstaan van een nekabces. Het is dus niet correct om te denken dat enkel tandproblemen de oorzaak zijn.

Antibiotica alleen volstaan om een nekabces te behandelen

Hoewel antibiotica een cruciale rol spelen in de behandeling van een nekabces, zijn ze vaak niet voldoende om het probleem volledig op te lossen. Omdat een abces een ingekapselde ophoping van pus is, kunnen antibiotica het geïnfecteerde gebied niet altijd effectief bereiken. In de meeste gevallen is een chirurgische drainage noodzakelijk om de pus te verwijderen en de infectie onder controle te krijgen. Een tijdige ingreep voorkomt verdere uitbreiding van het abces en verkleint het risico op ernstige complicaties.

Beeldvormende onderzoeken zijn niet nodig om een nekabces vast te stellen

Sommige patiënten denken dat een arts een nekabces louter op basis van lichamelijk onderzoek kan diagnosticeren. Hoewel een ervaren arts vaak een goed vermoeden kan hebben, zijn beeldvormende onderzoeken zoals echografie, CT-scans of MRI-scans vaak nodig om de exacte locatie en omvang van het abces te bepalen. Dit helpt bij het plannen van de juiste behandeling en voorkomt onnodige risico’s bij een eventuele chirurgische ingreep.

Een nekabces kan niet leiden tot systemische complicaties

Een ernstige misvatting is dat een nekabces een lokaal probleem blijft en zich niet kan verspreiden. In werkelijkheid kan een onbehandeld abces bacteriën in de bloedbaan laten lekken, wat kan leiden tot sepsis, een levensbedreigende infectie. Daarnaast kan het zich uitbreiden naar de borstkas en daar een mediastinitis veroorzaken, een ernstige ontsteking van de ruimte rond het hart en de longen. Snelle herkenning en behandeling zijn daarom van levensbelang.

Na behandeling van een nekabces is verdere opvolging niet nodig

Zelfs na succesvolle drainage en antibioticabehandeling is het belangrijk om een goede bloedonderzoeken en medische controle te laten uitvoeren. Een onderliggende aandoening, zoals alvleesklierproblemen of een verzwakt immuunsysteem, kan bijdragen aan de vorming van abcessen. Daarnaast moeten eventuele tandheelkundige of keelproblemen worden aangepakt om herhaling te voorkomen. Het opvolgen van de genezing en het aanpakken van risicofactoren kan helpen om toekomstige complicaties te vermijden.

Lees verder

• Bultjes in nek: Oorzaken van knobbeltjes in nekgebied
• Retrofaryngeaal abces: Verzameling van pus achter keelholte
• Abces (zakje met pus door bacteriële infectie) afvoeren
• Stijve nek (nekstijfheid): Oorzaken stijf aanvoelende nek
• Nekpijn: Oorzaken en behandelingen van pijn in de nek