Bultjes in nek: Oorzaken van knobbeltjes in nekgebied
Sommige patiënten hebben een knobbeltje, bultje of gezwel in de nek. Bultjes in de nek zijn afkomstig van verschillende structuren aan of rond de nek. Er zijn veel oorzaken bekend van nekknobbels. Deze nekgezwellen komen vaak voor en zijn meestal te wijten aan gezwollen lymfeklieren. Soms liggen echter enkele ernstigere aandoeningen aan de basis van het nekgezwelletje. De arts behandelt indien nodig de oorzaak van de nekbult. Meestal verdwijnt de zwelling in de nek spontaan maar soms is een medicamenteuze of een meer invasieve behandeling nodig.
Bloedvaten in nekgebied
Soms is een nekknobbel afkomstig van de halsslagader in de nek (het hoofdbloedvat in de nek). Soms vergroot dit gezwel, waardoor er een knobbel ontstaat die bekend staat als een
aneurysma.
Knobbels in de nekspieren
Knobbels in de nekspieren zijn veroorzaakt door een letsel of
torticollis (scheefhals: abnormale hoofdpositie). Deze knobbels bevinden zich vaak aan de voorkant van de nek.
Knobbels in of net onder de huid
Knobbels in de huid of net onder de huid zijn vaak het resultaat van cysten, zoals talgcysten.
Acne (huidaandoening met ontsteking van
talgklieren) met steenpuisten of
karbonkels (huidaandoening met verzameling van steenpuisten),
skin tags (
huidgezwelletjes op een steeltje), sebaceuze cysten,
abcessen en
huidkanker, zoals een
melanoom of
plaveiselcelcarcinoom resulteren mogelijk in een zwelling in de nek.
Lymfeklieren en gezwel in nek
Er zijn meer dan honderd
lymfeklieren in de nek. Meestal is een gezwel in de nek dan ook te wijten aan
vergrote lymfeklieren.
Infecties
Wanneer vergrote lymfeklieren zorgen voor nekbultjes, zijn deze vaak het gevolg van een bacteriële infectie of virale infectie. Lymfeklieren zwellen op in het proces van het bestrijden van infectie of een ontsteking in het lichaam. Meestal is het nekgezwelletje dan rood en heel gevoelig. Volgende infecties leiden mogelijk tot de zwelling van de lymfeklieren:
Als de knobbel resulteert uit een bacteriële infectie, schrijft de arts mogelijk
antibiotica voor.
Kanker
Leukemie, een lymfoom en uitzaaiingen van longkanker of maagkanker veroorzaken mogelijk ook een lymfeklierzwelling.
Ontstekingen
Eczeem (chronische
huidziekte met
droge huid en
jeukende huid),
psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en
schilfers) en
sarcoïdose (aandoening met symptomen aan huid,
ogen,
longen en
zenuwstelsel). Deze ontstekingsaandoeningen leiden mogelijk tot een lymfeklierzwelling, met een bultje in de nek tot gevolg.
Schildklierproblemen en nekbult
De schildklier bevindt zich in het midden van het onderste deel van de nek en helpt om de stofwisseling onder controle te houden. De schildklier produceert soms ook een nekgezwel of één of meer bultjes in het nekgebied. Dit is te wijten aan
schildklieraandoeningen zoals een
struma (zwelling van de schildklier), een
overactieve schildklier,
schildklierknobbeltjes, schildkliercysten of
schildklierkanker. Bij een schildklierstruma, een
cyste (abnormaal gevormde zakvormige holte in het lichaam) of een schildklierknobbeltje moet de patiënt medicijnen nemen of ook een operatie ondergaan zodat de arts dit kan verwijderen. De meeste vormen van
kanker van de schildklier groeien heel langzaam. Ze genezen vaak met een operatie, zelfs als de kanker al enkele jaren aanwezig is. Naarmate volwassenen ouder worden, neemt de kans toe dat het gezwel een teken van kanker is. Dit geldt met name voor patiënten die
veel alcohol drinken. De bijschildklieren bevinden zich naast de schildklier en af en toe zijn gezwellen in de nek ook het resultaat van deze klieren.
Speekselklieren en knobbel in nek
Deze klieren geven
speeksel vrij bij het eten. Er zijn drie belangrijke speekselklieren aan elke kant van de nek. De parotis bevindt zich voor de oren. De submandibulaire klier bevindt zich onder de kaak en de sublinguale klieren liggen onder de tong. Gezwollen speekselklieren onder de kaak resulteren mogelijk ook in een bultje in de nek. Deze zijn het gevolg van een
speekseklierinfectie zoals de
bof (virale infectie met gezwollen oorspeekselklieren),
een speekselkliertumor of een
speekselkliersteen.
Ontwikkelingsafwijkingen en nekgezwelletje
Een aantal ongewone bultjes komen soms tot stand door aangeboren afwijkingen:
- cystisch hygroma
- een branchiale cyste
- een dermoid cyste
- een extra (cervicale) rib
- een thyroglossale cyste
Alarmsymptomen bij bultje in de nek
Bij een erg
pijnlijk of rood bultje of een knobbeltje dat in een paar weken tijd erg groeit, is het verstandig om een arts te raadplegen. Ook wanneer volgende tekenen ontstaan in combinatie met de nekzwelling, is een bezoek aan de arts essentieel:
Diagnose en onderzoeken
Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
Wanneer een nekknobbeltje aanwezig is, is het aanbevolen om dit door een arts te laten controleren. Bij kinderen zijn de meeste nekknobbels veroorzaakt door infecties die makkelijk te behandelen zijn. De behandeling moet snel beginnen om complicaties of de verspreiding van infecties te voorkomen. De arts kijkt naar de grootte, de consistentie, de beweeglijkheid, de kleur en de warmte van het gezwelletje. Hij voert dit lichamelijk onderzoek uit nadat hij eerst hij de medische geschiedenis van de patiënt doorlopen heeft. De patiënt krijgt dan bijvoorbeeld volgende vragen:
- Doet het pijn of is het bultje pijnloos?
- Is de hele nek opgezwollen?
- Is er een huiduitslag aanwezig of zijn er andere symptomen?
- Is het een hard gezwel of een zachte, buigzame (beweegt licht), zakachtige (cystische) massa?
- Is het knobbeltje groter geworden? Op welke termijn (dagen, weken, maanden, jaren)?
- Waar bevindt zich de knobbel?
- Zijn er ademhalingsproblemen aanwezig?
Diagnostisch onderzoek
De patiënt krijgt mogelijk nog bijkomende testen zoals een
bloedonderzoek, een
echografie, een
CT-scan van het hoofd of de nek, een radioactieve
schildklierscan, een schildklierbiopsie en/of
röntgenfoto’s van de borst. Verdere onderzoeken zijn soms ook nodig, bijvoorbeeld van het hoofd, de
oren, de
neus, de keel, de
borstkas, … Soms verwijst de arts de patiënt dan ook door naar een specialist.
Lees verder