Bacteriële infectie: krentenbaard of kinderzeer (Impetigo)

Impetigo is een oppervlakkige infectie van de huid die vrij onschuldig maar zeer besmettelijk is. Het komt vooral voor bij kinderen; in de lente en de zomer komt deze aandoening vaker voor dan in andere jaargetijden. Meestal is een crème of zalf met antibiotica genoeg om deze infectie te behandelen. Een meer gangbare naam is krentenbaard of kinderzeer.

Impetigo of krentenbaard: wat is dat?

Impetigo is een oppervlakkige infectie van de huid die wordt veroorzaakt door bacteriën. De officiële naam is impetigo vulgaris of impetigo contagiosa. In de volksmond wordt deze aandoening ook krentenbaard of kinderzeer genoemd, afhankelijk van de plaats van de aangedane huid. Het komt vooral bij (jonge) kinderen voor in de leeftijd van 2 tot 12 jaar, meestal in de lente en de zomer. De aandoening is heel besmettelijk; op plaatsen waar veel kinderen bij elkaar zijn ontstaan daarom nogal eens kleine epidemieën, zoals op scholen en crèches. Maar ook volwassenen kunnen impetigo krijgen; en ook al hebben zij meestal een bepaalde weerstand ontwikkeld door een ooit doorgemaakte infectie, die is niet voldoende om herhaling te voorkomen. Iemand kan dus meerdere keren impetigo krijgen tijdens zijn leven.

De verschijnselen van impetigo

Deze aandoening begint met rode bultjes op de huid die al snel overgaan in blaasjes gevuld met vocht. De huid kan al beschadigd zijn door bijvoorbeeld eczeem of een wondje, maar dat hoeft niet. Wanneer de blaasjes openbarsten drogen ze in tot gele of bruine korstjes. De verspreiding gaat snel, waarbij de plekken pijn en jeuk kunnen geven. Als er meerdere van deze plekken zijn kunnen ze bij het groter worden in elkaar overvloeien.

De korstjes drogen uiteindelijk op en komen vanzelf los. De huid blijft nog rood maar geneest zonder littekens. De plekken kunnen overal op het lichaam voorkomen maar worden meestal gezien rond neus en mond (krentenbaard), of op armen en benen (kinderzeer). Kinderen die impetigo hebben kunnen soms ook koorts hebben met vergrote lymfeklieren in de hals, oksels of liezen. Ze kunnen er dan ook ziek van zijn. Soms ontstaat er bij impetigo grotere blaren, van 1 tot 2 centimeter die na een paar dagen openbarsten, dit wordt impetigo bullosa genoemd. Het vocht dat uit de blaasjes of blaren vrijkomt is besmettelijk: het bevat bacteriën. De incubatietijd, dus de tijd tussen besmetting en het uitbreken van de blaasjes, is 1 tot 3 dagen. Besmetting vindt plaats via het blaasjesvocht via direct lichamelijk contact, maar ook indirect via kleding, speelgoed en handdoeken.

De verwekker van deze infectie

Impetigo is geeft een duidelijk beeld zodat vaak op het eerste gezicht vastgesteld kan worden dat het om deze aandoening gaat. In andere gevallen kan door middel van een uitstrijkje van de blaasjes/plekken via een kweek op het laboratorium duidelijk worden welke bacterie de oorzaak is van de infectie. Dat maakt het mogelijk om gericht te behandelen als dat nodig is, bijvoorbeeld bij ernstige gevallen. De belangrijkste verwekker van impetigo is Staphylococcus aureus, die in 80% van de gevallen de oorzaak is, Streptococcus pyogenes, de groep A streptokok (GAS) is verantwoordelijk voor 10% van de infecties en bij de resterende 10% komen beide bacteriën voor.

De behandeling van impetigo

Over het algemeen gaat de infectie vanzelf over, en dat kan 2 tot 3 weken duren. Bij behandeling van impetigo die niet zo uitgebreid is wordt hiervoor een crème of zalf gebruikt die een antibioticum bevat, bijvoorbeeld fusidinezuur. Blaren moeten dan eventueel worden doorgeprikt om te zorgen dat de crème op de aangedane plek terecht kan komen.
Als het om een uitgebreide infectie gaat of als het kind ziek is wordt meestal gekozen voor een kuur antibiotica. Deze wordt dan via de mond ingenomen als drank of capsules. Middelen die hiervoor worden voorgeschreven zijn flucloxacilline, azitromycine of claritromycine. De geïnfecteerde huid geneest helemaal al kunnen plekken met een lichtere of donkerder kleur achterblijven bij mensen met een donkere huid; dit is tijdelijk. Voor de behandeling van de jeuk kan zinkoxide (zinkolie) gebruikt worden. Hierdoor wordt krabben en daarmee verdere verspreiding voorkomen.

Enkele tips als uw kind impetigo heeft

• Het beste is om het kind zomin mogelijk aan de plekken te laten komen om verdere verspreiding te voorkomen
• Denk aan hygiene: was de handen als u de plekken toch aanraakt bij bijvoorbeeld aanbrengen van crème, gebruik eventueel wegwerphandschoenen
• Laat het kind elke dag een schone handdoek gebruiken en deze niet delen met anderen

Moet uw kind thuis blijven als het niet ziek is?

De richtlijn is dat kinderen met impetigo gewoon naar school of het kinderdagverblijf mogen. Als de blaasjes zijn ingedroogd zijn ze niet besmettelijk meer. Als er in een groep of klas meerdere kinderen impetigo hebben kan de GGD het advies geven om deze kinderen thuis te laten blijven tot de blaasjes zijn ingedroogd of tot er begonnen is met de behandeling met antibiotica. Deze maatregel kan ook gelden als een kind uitgebreide impetigo heeft, waarbij dus zeer grote geïnfecteerde plekken op de huid zijn.