Eerste hulp voor de huid: irritatie, kloven, jeuk, droogte

Een huid met droge, schrale plekken, kloven, irritatie en jeuk: het komt algemeen voor. In de zomer bij warm weer, in de winter als het buiten guur wordt en binnen door de verwarming de lucht droog is. Bij sommige huidaandoeningen komen deze klachten ook voor. Over een aantal beschikbare middelen om de huid te behandelen, hun eigenschappen en de toepassing hiervan.

De huid

De huid is het grootste orgaan en beschermt ons tegen uitdroging, oververhitting en onderkoeling. De huid heeft dagelijks heel wat te verduren door invloeden van buitenaf: warme en koude lucht, zon, neerslag en wind. In de warmte en zon tijdens zomerse dagen maar ook wanneer het buiten kouder wordt en binnen de verwarming overal aanstaat waardoor de lucht droog wordt. De huid kan op verschillende manieren reageren, ook afhankelijk van het huidtype en de aanleg voor bijvoorbeeld allergieën, zoals eczeem.

Irritatie, kloofjes, smetten, droge en schrale plekken

Ook door het wassen met zeep en het gebruik van douchegels kan de huid gevoelig en droog worden: door zeep wordt de natuurlijke, vettige beschermlaag van de huid afgebroken. Deze wordt weer hersteld door de talgklieren maar tijdelijk is de huid minder goed beschermd tegen invloeden van buitenaf. Irritatie, smetten, kloofjes, jeuk en schrale plekken kunnen dan al snel voorkomen, vooral bij de wat gevoeliger huid. Om snel verlichting te geven zijn er verschillende middelen te koop.

Eerste hulp voor de huid

Er zijn zelfzorgmiddelen te koop die kunnen helpen bij huidproblemen. Ze zijn onder verschillende merknamen te koop, maar bevatten vaak dezelfde werkzame bestanddelen. Een aantal middelen dat vrij verkrijgbaar is, dus zonder recept, kan worden gebruikt als eerste hulp bij ongemakken van de huid. Ze zijn verkrijgbaar bij drogist of apotheek.

Bij irritatie, smetten, luieruitslag, jeuk, eczeem en koortslip

Zinkoxide is een stof die kan worden gebruikt in bijvoorbeeld zalf: die bestaat dan uit zinkoxide en vaseline. Zinkoxide is het bestanddeel van de zalf dat beschermt, het werkt verkoelend, afdekkend en adstringerend (samentrekkend) voor de huid bij irritatie en beschadiging. Deze eigenschappen zorgen voor een snellere genezing van de huid.

Zinkoxide wordt al lang gebruikt in middelen die de huid verzorgen; het wordt verwerkt met als basis zalf, crème, lotion poeder of pasta. Het kan ook jeukstillend en indrogend werken, dat hangt af van de basis waarin het verwerkt is. Hoewel het bekend staat als zalf voor luieruitslag bij baby's, kan het bij verschillende huidaandoeningen worden toegepast, ook bij volwassenen. Het is onder verschillende merknamen te koop. Een paar voorbeelden: Daro zinkzalf, Dr. Swaab zinkzalf, Dr. Swaab zinkolie, Sudocrem. Deze laatste bevat ook nog andere werkzame bestanddelen. Dit merk is naar eigen zeggen het meest verkochte middel bij luieruitslag.

Zinkoxide mag niet bij brandwonden en open wondjes worden gebruikt. Het kan worden gebruikt voor eczeem (ook nattend), luieruitslag, jeuk, schrale geïrriteerde plekken, en bij 'smetten'. Voor de behandeling van koortslip en krentenbaard (impetigo) kan het ook worden toegepast. Het moet een aantal keren per dag dun worden aangebracht.

Bij een droge huid, branderige plekken, kloven en jeuk

Koelzalf bevat onder andere pindaolie en rozenolie en een emulgator: door de laatste stof blijft het water in de zalf fijn verdeeld in vet aanwezig. De huid wordt door het vet beschermd, en er treedt een verkoelend effect op door de verdamping van het water. Een droge huid jeukt en schilfert vaak; door de verkoeling werkt deze zalf (tijdelijk, enkele uren) jeukstillend. De huid voelt soepel aan door de vette bestanddelen, bij herhaald smeren kan verdere uitdroging van de huid worden voorkomen. De zalf moet een tot twee keer per dag aangebracht worden. Verkrijgbaar bij de apotheek.

Middelen met ureum zorgen voor opname van water door de huid, hierdoor wordt de bovenste laag van de huid weker. Dit zorgt ervoor dat kloven, schilfering en branderigheid van de huid sneller verbeteren. Bovendien zorgt deze stof ervoor dat de huid soepel blijft en niet verder uitdroogt. Enkele merken zijn bijvoorbeeld: Dr. Swaab Glyca handcrème met Urea, Ureum 5% lotion (350 gram) of Ureum 5% crème (100 gram) van de Samenwerkende Apothekers, diverse Verzachtende en Herstellende Crèmes met Urea van Eucerin.

Middelen met salicylzuur verweken het bovenste laagje van de huid waardoor dit loslaat; hierdoor verdwijnt schilfering. Het zorgt ook dat de normale groei van de huid wordt gestimuleerd. Dit werkt vooral goed bij (eeltige) plekken waarin door droogte kloven zijn ontstaan. De eeltlaag wordt weer soepel, de kloven genezen omdat de huid door de toegenomen soepelheid weer kan dichttrekken. Als zalf, crème of gel met salicylzuur met regelmaat wordt gebruikt, wordt bovendien voorkomen dat de huid verder uitdroogt en daarmee het ontstaan van kloven voorkomen, bijvoorbeeld Salicylzuur Zalf en Salicylzuur gel 6%, verkrijgbaar bij de apotheek.

Middelen met Dexpanthenol (pro-vitamine B5) helpen de huid met het natuurlijke herstelproces. Een vette zalf met dit bestanddeel is zeer geschikt voor gesprongen huid, kloofjes bij schrale, zeer droge plekken op voeten, hielen, vingers en ellebogen. Bijvoorbeeld Bepanthen Zalf van Bepanthen (Bayer).

Menthol (werkzame stof levomenthol) is geschikt voor het stillen van jeuk bij huidklachten zoals waterpokken, gordelroos of netelroos. Het verwijdt de bloedvaten en werkt daardoor verkoelend en licht verdovend op de huid, en vochtabsorberend. Het is onder andere verkrijgbaar in cremes, gels, lotions en strooipoeder. Menthol mag niet worden gebruikt op open wonden omdat die dan slecht genezen. Gebruik menthol ook niet in de buurt van de neus of mond bij kinderen jonger dan twee jaar; die kunnen door de sterke geur een ademhalingsstilstand krijgen. Voorbeeld van een merk: Mentho 10 Mentholpoeder, bij drogist en apotheek te krijgen.

Algemene tips om een droge huid te voorkomen

• gebruik niet teveel zeep
• douchen en baden: hou het kort en gebruik niet al te heet water
• na het douchen of baden: smeer de huid in met een vette crème
• gebruik bij het schoonmaken met reinigingsmiddelen handschoenen
• zonnebaden: niet te lang, gebruik beschermingsfactor en smeer na het zonnen
• drink elke dag voldoende water om het vochtgehalte van binnenuit op peil te houden