Tachypneu: Snelle, oppervlakkige ademhaling

Tachypneu is een snelle, oppervlakkige ademhaling waarbij de patiënt meer dan twintig ademhalingen per minuut heeft. Dit symptoom heeft vele mogelijke oorzaken. Tachypneu is in de meeste gevallen een medische noodsituatie. De patiënt krijgt immers minder zuurstof waardoor tal van complicaties en zelfs de dood mogelijk zijn. De behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak van tachypneu maar des te sneller een patiënt een behandeling krijgt, des te beter de prognose is bij tachypneu.

• Synoniemen tachypneu
• Tachypneu en hyperventilatie
• Oorzaken: Vaak probleem in de longen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van snelle, oppervlakkige ademhaling
• Complicaties

Synoniemen tachypneu

Tachypneu is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• ademfrequentie - snel en ondiep
• ademhaling - snel en oppervlakkig
• borstademhaling
• snelle oppervlakkige ademhaling
• tachypnoe
• thoracale ademhaling

Tachypneu en hyperventilatie

Bij hyperventilatie ademt een patiënt snel maar wel diep in tegenstelling tot bij tachypneu waarbij de ademhaling oppervlakkig is. Een ophoping van kooldioxide in de longen veroorzaken bij zowel hyperventilatie als tachypneu een ophoping van kooldioxide in het bloed.

Oorzaken: Vaak probleem in de longen

Een ondiepe, snelle ademhaling heeft vele mogelijke medische oorzaken, waaronder: angst, astma, chronisch obstructief longlijden (COPD) en andere chronische longaandoeningen, een bloedstolsel in een slagader in de long, een infectie in de kleinste luchtwegen van de longen bij kinderen (bronchiolitis), hyperventilatie, longoedeem (vocht in de longen door linkerhartfalen), een longontsteking (= pneumonie: ontsteking onderste luchtwegen), hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart), verstikking en voorbijgaande tachypneu van de pasgeboren patiënt. Bij pasgeboren patiënten is de tachypneu (40-60 ademhalingen per minuut) veelal van voorbijgaande aard (gewoonlijk minder dan 24 tot 48 uur). Dit komt met name voor bij baby’s die te vroeg geboren zijn, baby’s die met een keizersnede ter wereld zijn gekomen en baby’s waarvan de moeder diabetes mellitus (suikerziekte) heeft.

Symptomen

De patiënt krijgt een blauwe of grijze kleur aan de huid, nagels, lippen, het tandvlees of het gebied rond de ogen (cyanose). Ook trekt de borstkas in bij elke ademhaling. De patiënt heeft daarnaast pijn op de borst, koorts en het ademen verloopt moeilijk. Duizeligheid treedt mogelijk ook op, evenals ’s nachts slapeloosheid en overdag slaperigheid en vermoeidheid. Soms verergeren de symptomen. Deze symptomen beklemtonen een medische noodsituatie; een patiënt moet met andere woorden zo snel mogelijk professionele medische hulp opzoeken, behalve als angst de oorzaak is.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een grondig lichamelijk onderzoek uit bij de patiënt. Hij onderzoekt het hart, de longen, de buik en het hoofd van de patiënt.

Diagnostische onderzoek
Mogelijke onderzoeken zijn onder meer:

• een CT-scan van de borstkas
• een elektrocardiografie (ECG: meting van de elektrische activiteit van hart)
• een pulsoximetrie om het zuurstofniveau te controleren
• een thoraxfoto (röntgenfoto van de borstkas)
• een ventilatie / perfusiescan van de longen
• een volledig bloedonderzoek

Behandeling van snelle, oppervlakkige ademhaling

De behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak van de snelle ademhaling. Zuurstoftherapie is nodig bij een laag zuurstofgehalte en inhalatietherapie en vernevelaars zijn nodig bij een aanval van astma of COPD om de luchtwegen te openen. Ook corticosteroïden zijn hierbij nuttig. Antibiotica helpen bij een bacteriële longontsteking. Als een patiënt tachypneu heeft door angst, is medicatie hiervoor beschikbaar. Voor sommige (angstige) patiënten zijn yoga-oefeningen goed om de oppervlakkige ademhaling te verlichten.

Complicaties

Wanneer de patiënt een ernstige oppervlakkige ademhaling heeft, treedt mogelijk desoriëntatie, delirium (acute verwardheid met wijzigingen in hersenfunctie), verwardheid, cyanose (de medische term hiervoor is blauwverkleuring) op, en zelfs epileptische aanvallen zijn mogelijk.

Lees verder

• Bradypneu: Langzame ademhaling (traag ademen)
• Ademhalingsproblemen: Oorzaken van moeite met ademen