Wat kan je tong je vertellen over je gezondheid?

Voor aanwijzingen van problemen in de mond, steek je tong uit en kijk in de spiegel. Een gezonde tong hoort roze te zijn en bedekt met kleine knobbeltjes (papillen). Elke afwijking van hoe de tong er normaal uitziet, of pijn, kan een reden zijn voor bezorgdheid. Je zou kunnen denken dat een verandering op je tong zoals een andere kleur of textuur geen reden voor bezorgdheid is maar wat er in je mond gebeurt kan aanwijzingen geven over je algehele gezondheid. Op welke veranderingen moet je letten en wanneer is er een consult nodig bij een tandarts of dokter?

Als je tong witte aanslag heeft of witte stippen

Probeer eerst je tong een week lang elke ochtend en elke avond te poetsen om zeker te zijn dat het geen kwestie van hygiëne is. Een witte tong of witte stippen op je tong kan een indicatie zijn van het volgende:

• Spruw: een schimmelinfectie die zich in de mond ontwikkelt. Het is zichtbaar als witte uitslag en het komt het meest voor bij kinderen en ouderen, zeker als ze een kunstgebit dragen, of bij personen met een verzwakt immuunsysteem. Personen met diabetes of degenen die steroïden inhaleren voor astma of andere longaandoeningen kunnen het ook krijgen. Je hebt meer risico op spruw na een antibioticakuur.
• Leukoplakie: een aandoening waarbij de cellen in de mond buitensporig groeien, er zijn witte vlekken zichtbaar op de tong en in de mond. Leukoplakie kan ontstaan als de mond geïrriteerd is. Het wordt vaak gezien bij mensen die roken. Leukoplakie kan een voorloper zijn van kanker, maar op zichzelf is het niet gevaarlijk. Als je denkt dat je leukoplakie hebt, ga naar de tandarts om ernaar te laten kijken.
• Lichen planus in de mond: een netwerk van dikke witte lijnen op je tong dat een beetje lijkt op kant. Het is vaak niet bekend wat hier de oorzaak van is maar meestal gaat dit vanzelf weer weg.

Als je tong rood is

Soms komt een rode tong samen voor met keelpijn bij verkoudheid en je kan een rode tong krijgen als je last hebt van een droge mond. De tong kan gevoelig zijn en water drinken kan helpen. Een rode tong kan tevens een teken zijn van:

• Vitaminetekort: Foliumzuur- en vitamine B12-tekorten kunnen je tong een rode kleur geven.
• Landkaarttong: Er verschijnen rode vlekken op je tong als op een landkaart. De vlekken hebben een witte rand en de plaats waar ze op je tong zitten kan veranderen.
• Roodvonk: Een infectie die ervoor zorgt dat de tong op een aardbei lijkt, rood en dik. Als je hoge koorts hebt en een rode tong moet je naar de huisarts. Als je roodvonk hebt is er antibiotica nodig.
• Ziekte van Kawasaki: deze ziekte kan ook zorgen dat de tong op een aardbei lijkt en de ziekte komt vooral voor bij kinderen onder de 5 jaar, je krijgt er hoge koorts van. Kawasaki is een serieuze ziekte die direct medische hulp vereist.

Als je tong zwart en harig is

Net als haar, groeien de papillen op je tong als je ouder wordt. Bij sommige mensen worden ze erg groot waardoor er meer plaats is voor bacteriën. Als deze bacteriën groeien kunnen ze donker of zwart lijken en de papillen kunnen er harig uitzien. Het ziet er ernstig uit maar gelukkig komt dit niet veel voor en is het niet ernstig. Geen zorgen, je hoeft je tong niet te scheren, het zijn niet echt haren. Als je je tanden niet vaak genoeg poetst heb je meer kans om dit te krijgen. Als je diabetes hebt, antibiotica moet nemen of chemotherapie krijgt heb je meer kans om een donkere harige tong te krijgen.

Als je tong pijnlijk of vol bultjes is

De papillen achter in je mond kunnen ontstoken zijn of ze kunnen geïrriteerd zijn door pittig eten. Pijnlijke bultjes op je tong kunnen tevens komen door:

• Trauma: Op je tong bijten of het branden aan iets heets uit de oven kan resulteren in een zere tong tot het weer geneest. Tandenpoetsen kan de zijkanten van de tong irriteren met als gevolg een zere tong.
• Roken: Roken irriteert de tong en het kan ervoor zorgen dat het pijn gaat doen.
• Aften: Veel mensen hebben weleens aften in hun mond gehad. De oorzaak is onbekend maar er wordt gedacht dat stress een oorzaak kan zijn. Aften genezen normaal gesproken binnen een week of twee.

Houd je tong in de gaten!

Iedereen zou dagelijks naar zijn of haar tong moeten kijken als ze hun tanden poetsen. Elke kleurverandering, bult, vlek, pijn of irritatie moet in de gaten gehouden worden en er moet door een arts of tandarts naar gekeken worden als het niet binnen twee weken verdwijnt. Goed nieuws is dat de tandarts helpt; steeds meer tandartsen kijken bij een controle niet meer alleen naar de tanden maar naar de gehele mond.