Oraal allergiesyndroom: Symptomen aan mond na eten voeding

Het oraal allergiesyndroom is een allergische reactie in de mond veroorzaakt na het eten van bepaalde rauwe groenten en fruit en andere voedingsmiddelen. Patiënten die allergisch zijn voor pollen ervaren mogelijk het oraal allergiesyndroom omdat het eiwit in stuifmeel lijkt op het eiwit in deze voedingsmiddelen. De patiënt krijgt enkel met milde mondgerelateerde klachten te maken, zoals een jeuk en zwelling aan de mond. De symptomen komen niet tot stand wanneer de patiënt de uitlokkende voedingsproducten vermijdt, maar ook nog andere tips helpen bij het behandelen of voorkomen van de klachten. De aandoening kent tot slot een goede prognose daar de symptomen zelden ernstig zijn.

• Synoniemen
• Epidemiologie van vorm van voedselallergie
• Oorzaken van oraal allergiesyndroom
• Risicofactoren
• Symptomen: Jeuk en zwelling aan mond
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties

Synoniemen

Een aantal andere bewoordingen zijn bekend voor het oraal allergiesydroom (OSA):

• oral allergy syndrome
• pollen allergie syndroom
• pollen-voedsel-allergiesyndroom

Epidemiologie van vorm van voedselallergie

Het oraal allergiesyndroom komt vooral voor bij volwassenen, al zijn kinderen mogelijk ook aangetast. Vrouwen zijn meer getroffen dan mannen. Omdat de voedingsmiddelen waarin het allergeen (uitlokkende stof van allergische reactie) meestal het hele jaar door verkrijgbaar zijn, is het orale allergiesyndroom niet seizoensgebonden.

Oorzaken van oraal allergiesyndroom

Het oraal allergiesyndroom is een milde vorm van voedselallergie. Bepaalde voedingsmiddelen zoals fruit, noten en groenten veroorzaken een allergische reactie in de mond. Deze groenten en fruit hebben een eiwit dat vergelijkbaar is met dat van polleneiwit. Het oraal allergiesyndroom komt bijgevolg voor bij patiënten met pollenallergie en bij patiënten met allergische rhinitis (hooikoorts). Bij volwassenen is het oraal allergiesyndroom de meest voorkomende allergische reactie die het gevolg is van het eten van voedsel. De aandoening is een kruisreactie tussen voedsel en geïnhaleerde allergenen zoals pollen. Het oraal allergiesyndroom-allergie behoort tot type 1-groep. Het is een allergische reactie veroorzaakt door immunoglobuline E (IgE).

Risicofactoren

De uitlokkende groenten en fruit zijn verschillend.

• Patiënten met een allergie voor berkenpollen ervaren bijvoorbeeld mogelijk een allergie voor fruit zoals kiwi, perzik, appels, wortel, pinda’s enzovoort.
• Wanneer patiënten allergisch zijn voor gras, ontstaat een voedselallergie voor perziken, sinaasappels, selderij, tomaten en meloenen.
• Patiënten met een ambrosia-allergie vertonen symptomen bij het eten van meloen, komkommer, banaan en courgette.

Bepaalde onbewerkte voedingsmiddelen die leiden tot symptomen van het oraal allergiesyndroom zijn:

• appel: jeuk en zwelling van de mondholte
• banaan: jeukend gevoel in de keel
• cashewnoten: een droge mond, uitslag in de mondholte, zwelling van de tong en braken
• jackfruit: jeuk en branderig gevoel in mond, keel en lippen
• mango: jeuk in de keel en mond, duizeligheid, zwelling op het gezicht
• pistachenoten: jeuk en zwelling in de lippen en mond
• tomaat: zwelling in mond en neus.

Maar nog vele andere voedingsproducten veroorzaken de klachten zoals onder andere:

• aardappelen
• aardbeien
• abrikozen
• amandelen
• artisjokken
• avocado's
• courgettes
• dille
• erwten
• frambozen
• hazelnoten
• honing
• kersen
• kervel
• kikkererwten
• kiwi's
• komijn
• komkommers
• koriander
• linzen
• maïs
• meloenen
• nectarines
• paprika's
• pastinaak
• peren
• perziken
• peterselie
• pinda's
• pompoenen
• pruimen
• selderij
• sinaasappels
• sla
• sojasaus
• tarwe
• venkel
• vijgen
• walnoten
• watermeloenen
• wortelen
• zonnebloemzaden

Symptomen: Jeuk en zwelling aan mond

De meestal milde tekenen komen snel na het eten van groenten, fruit of andere voedingsmiddelen tot uiting, namelijk zodra het allergeen (uitlokkende stof, het eiwit) het slijmvlies van de mond raakt (enkele seconden tot enkele minuten). Heel af en toe ontstaan de symptomen pas enkele uren na het nuttigen van een maaltijd. De tekenen zijn variabel, maar komen enkel voor in de mondholte (mond, tong, lippen en keel).

De meest voorkomende symptomen zijn:

• een brandend gevoel in de mond
• een brandend gevoel op de lippen
• een jeukende keel
• een jeukende mond
• een jeukende tong
• een loopneus
• een verstopte neus
• een zwelling aan de lippen
• een zwelling aan de mond
• een zwelling rond de ogen
• een zwelling van de tong (macroglossie)
• een zwelling van het tandvlees
• jeukend tandvlees
• jeukende lippen
• keelpijn
• misselijkheid en overgeven (zelden)
• niezen
• tintelingen in de mond, op de tong (tongtintelingen), op de lippen (tintelende lippen) of op het gehemelte
• waterige ogen

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en eliminatiedieet

Doordat de tekenen meestal mild van aard zijn, is het niet nodig om een arts te raadplegen. Bij ernstigere symptomen bezoekt de patiënt de arts. De arts moet de aanwezigheid van hooikoorts in combinatie met jeuk en tintelingen diagnosticeren die ontstaat na het eten van vers fruit, verse groenten of andere voedingsmiddelen. In veel gevallen toont een accurate medische geschiedenis van de patiënt een verband tussen het eten van een bepaald type voedsel en het begin van tintelingen of zwellingen. Soms lukt het niet om de diagnose op deze manier te stellen en dan moet de arts een eliminatiedieet voorstellen. De patiënt vermijdt hierbij specifieke voedselgroepen die het orale allergiesyndroom gedurende een bepaalde tijd mogelijk veroorzaken. De patiënt registreert hierbij dan of hij dan wijzigingen merkt.

Diagnostisch onderzoek

De arts voert een huidonderzoek uit via een huidpriktest. De arts markeert dan een raster op de rug of de onderarm en past extracten toe van pollen, fruit of groenten. Na vijftien minuten meet de arts de reactie van het lichaam op deze huidmarkeringen. Soms is een bloedonderzoek vereist waarbij de arts het totale niveau van antilichamen in het bloed bepaalt. Een andere test controleert vervolgens op specifieke antilichamen. Bloedonderzoeken zet de arts in wanneer huidtesten niet beschikbaar of praktisch zijn.

Differentiële diagnose

De vorm van een voedselallergie lijkt soms op andere aandoeningen zoals:

• allergische contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk) / contactstomatitis / contactcheilitis
• andere mondaandoeningen
• angio-oedeem (onderhuidse zwelling van het gezicht) en anafylaxie
• contacturticaria
• eosinofiele oesofagiitis (slokdarmontsteking)
• gastro-oesofageale refluxziekte (symptomen van brandend maagzuur)
• irriterende contactdermatitis (huidontsteking door blootstelling aan stoffen), zoals lip licker's dermatitis
• orale lichen planus (aandoening met symptomen aan de mond, de huid en de geslachtsorganen)

Behandeling

Medicatie

De conventionele behandeling bestaat uit antihistaminica (medicijnen voor de behandeling van een allergische reactie). Dit medicijn verlicht de symptomen. Ook krijgen patiënten soms immunotherapie (allergie-injecties voor behandeling allergie), al zijn de resultaten niet altijd effectief.

Voedsel

Om de symptomen van het oraal allergiesyndroom te voorkomen, vermijdt de patiënt het uitlokkende voedsel. In de meeste soorten fruit en groenten zijn de immunogene eiwitten onstabiel. De patiënt eet best gekookt of ingeblikt voedsel, omdat de uitlokkende eiwitten bij het verwerkingsproces vernietigd zijn. De patiënt verwijdert voorts de schil van fruit en groenten alvorens deze te consumeren. Het schadelijke allergeen komt namelijk vooral voor in de schil van groenten en fruit. Wrongel en yoghurt zijn gezonde voedingsmiddelen die de patiënt mag consumeren; deze bevatten namelijk gezonde bacteriën die een gezonde spijsvertering in stand houden.

Stress verminderen

Stress verminderen via meditatie en yoga is een andere tip. Stress verhoogt het ontstekingsproces in het lichaam waardoor de allergische reactie verergert.

Prognose

Zodra het voedsel in de maag gaat, vernietigt het maagzuur het allergeen en verdwijnt het effect. Dit is meestal circa een halfuur à één uur nadat de symptomen zijn opgetreden.

Complicaties

Complicaties komen vrijwel niet voor bij deze vorm van een voedselallergie.1-2% van de patiënten met het oraal allergiesyndroom vertoont extreme reacties, bijvoorbeeld anafylaxie (ernstige allergische reactie). Andere symptomen en complicaties die zelden optreden zijn:

• astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen) (zelden): treedt vaak op wanneer het voedsel wordt gemengd of verdampt zoals bij het roerbakken
• een huiduitslag over het gehele lichaam in de vorm van netelroos (zeer zeldzaam): treedt vaak op wanneer het voedsel wordt geschild, gehakt of geraspt
• een zwelling aan de keel (zeer zeldzaam, leidt dan tot ademhalingsproblemen of slikproblemen)

Lees verder

• Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen
• Anafylaxie: Ernstige allergische reactie
• Tintelingen aan tong: Oorzaken van tintelende gevoelens tong
• Jeukende (kriebelende) keel: Oorzaken en behandelingen
• Gezwollen bovenlip (bovenlipzwelling): Oorzaken & symptomen