Oraal allergiesyndroom: Symptomen aan mond na eten voeding

Het oraal allergiesyndroom is een allergische reactie die optreedt in de mond na het eten van bepaalde rauwe groenten, fruit en andere voedingsmiddelen. Personen die allergisch zijn voor pollen kunnen het oraal allergiesyndroom ervaren omdat de eiwitten in pollen lijken op die in bepaalde voedingsmiddelen. De symptomen van dit syndroom zijn doorgaans mild en beperken zich tot jeuk en zwelling in de mond. Door de uitlokkende voedingsmiddelen te vermijden, kunnen de symptomen worden voorkomen of verminderd. Deze aandoening heeft doorgaans een goede prognose omdat de symptomen zelden ernstig zijn.

• Synoniemen
• Epidemiologie van het oraal allergiesyndroom
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen: Jeuk en zwelling in de mond
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van oraal allergiesyndroom

Synoniemen

Het oraal allergiesyndroom (OAS) staat ook bekend onder verschillende andere benamingen:

• oral allergy syndrome
• pollen allergy syndrome
• pollen-food allergy syndrome

Epidemiologie van het oraal allergiesyndroom

Het oraal allergiesyndroom komt vooral voor bij volwassenen, maar kan ook bij kinderen optreden. Vrouwen zijn iets vaker getroffen dan mannen. Aangezien de voedingsmiddelen die allergieën veroorzaken het hele jaar door beschikbaar zijn, is het oraal allergiesyndroom niet seizoensgebonden.

Oorzaken

Het oraal allergiesyndroom is een milde vorm van voedselallergie die ontstaat door kruisreacties tussen voedsel en pollen. De eiwitten in bepaalde rauwe groenten en fruit lijken op die van pollen, wat leidt tot allergische reacties bij mensen met pollenallergieën. Het oraal allergiesyndroom valt onder type 1 allergieën, die worden gemedieerd door immunoglobuline E (IgE).

Risicofactoren

De voedingsmiddelen die het oraal allergiesyndroom kunnen veroorzaken variëren afhankelijk van de specifieke pollenallergie van de patiënt:

• Patiënten met een allergie voor berkenpollen kunnen symptomen ervaren na het eten van kiwi, perziken, appels, wortelen, pinda’s, enzovoort.
• Bij patiënten met een allergie voor gras kunnen symptomen optreden na consumptie van perziken, sinaasappels, selderij, tomaten en meloenen.
• Patiënten met een allergie voor ambrosia kunnen reageren op meloen, komkommer, banaan en courgette.

Andere voedingsmiddelen die symptomen van het oraal allergiesyndroom kunnen veroorzaken, zijn:

• appel: jeuk en zwelling in de mondholte
• banaan: jeukend gevoel in de keel
• cashewnoten: droge mond, uitslag in de mondholte, zwelling van de tong en braken
• jackfruit: jeuk en branderig gevoel in mond, keel en lippen
• mango: jeuk in de keel en mond, duizeligheid, zwelling op het gezicht
• pistachenoten: jeuk en zwelling in de lippen en mond
• tomaat: zwelling in mond en neus

Daarnaast kunnen ook andere voedingsmiddelen symptomen veroorzaken, zoals:

• aardappelen
• aardbeien
• abrikozen
• amandelen
• artisjokken
• avocado's
• courgettes
• dille
• erwten
• frambozen
• hazelnoten
• honing
• kersen
• kervel
• kikkererwten
• kiwi's
• komijn
• komkommers
• koriander
• linzen
• maïs
• meloenen
• nectarines
• paprika's
• pastinaak
• peren
• perziken
• peterselie
• pinda's
• pompoenen
• pruimen
• selderij
• sinaasappels
• sla
• sojasaus
• tarwe
• venkel
• vijgen
• walnoten
• watermeloenen
• wortelen
• zonnebloemzaden

Symptomen: Jeuk en zwelling in de mond

De symptomen van het oraal allergiesyndroom verschijnen meestal snel na het eten van de uitlokkende voedingsmiddelen, vaak binnen enkele seconden tot enkele minuten. Soms kunnen de symptomen pas enkele uren na de maaltijd optreden. De symptomen zijn beperkt tot de mondholte (mond, tong, lippen en keel).

De meest voorkomende symptomen zijn:

• brandend gevoel in de mond
• brandend gevoel op de lippen
• jeukende keel
• jeukende mond
• jeukende tong
• loopneus
• verstopte neus
• zwelling van de lippen
• zwelling in de mond
• zwelling rond de ogen
• zwelling van de tong (macroglossie)
• zwelling van het tandvlees
• jeukend tandvlees
• jeukende lippen
• keelpijn
• misselijkheid en braken (zelden)
• niezen
• tintelingen in de mond, op de tong (tongtintelingen), lippen (tintelende lippen) of op het gehemelte
• waterige ogen

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en eliminatiedieet

Bij de meeste patiënten zijn de symptomen mild, waardoor het vaak niet nodig is om medische hulp in te roepen. Als de symptomen ernstiger zijn, is het raadzaam om een arts te bezoeken. De arts zal een diagnose stellen op basis van de aanwezigheid van hooikoorts in combinatie met jeuk en tintelingen die optreden na het eten van bepaalde voedingsmiddelen. Vaak kan een grondige medische geschiedenis van de patiënt een verband aantonen tussen het eten van specifiek voedsel en het optreden van symptomen. Indien nodig kan de arts een eliminatiedieet aanbevelen, waarbij de patiënt bepaalde voedselgroepen tijdelijk vermijdt om te bepalen of de symptomen verbeteren.

Diagnostisch onderzoek

De arts kan een huidtest uitvoeren door middel van een huidpriktest. Hierbij worden extracten van pollen, fruit of groenten op de huid van de rug of onderarm aangebracht. Na ongeveer vijftien minuten wordt de reactie op deze extracten gemeten. In sommige gevallen is een bloedonderzoek nodig om het totale niveau van antilichamen in het bloed te bepalen en om te controleren op specifieke antilichamen. Bloedonderzoek kan worden ingezet wanneer huidtesten niet beschikbaar of niet praktisch zijn.

Differentiële diagnose

De symptomen van het oraal allergiesyndroom kunnen lijken op die van andere aandoeningen, zoals:

• allergische contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk) / contactstomatitis / contactcheilitis
• andere mondaandoeningen
• angio-oedeem (onderhuidse zwelling van het gezicht) en anafylaxie
• contacturticaria
• eosinofiele oesofagiitis (slokdarmontsteking)
• gastro-oesofageale refluxziekte (symptomen van brandend maagzuur)
• irriterende contactdermatitis (huidontsteking door blootstelling aan stoffen), zoals lip licker's dermatitis
• orale lichen planus (aandoening met symptomen aan de mond, huid en geslachtsorganen)

Behandeling

Medicatie

De standaardbehandeling voor het oraal allergiesyndroom bestaat uit antihistaminica, die de symptomen helpen verlichten. Soms wordt ook immunotherapie toegepast, hoewel deze behandeling niet altijd effectief is voor het oraal allergiesyndroom.

Voedsel

Om symptomen te voorkomen, moeten patiënten de uitlokkende voedingsmiddelen vermijden. Omdat de immunogene eiwitten in veel rauwe groenten en fruit instabiel zijn, kunnen deze eiwitten worden vernietigd door koken of inblikken. Het verwijderen van de schil van fruit en groenten kan ook helpen, omdat de meeste allergenen zich in de schil bevinden. Voedingsmiddelen zoals wrongel en yoghurt bevatten gezonde bacteriën die de spijsvertering ondersteunen en kunnen veilig worden gegeten.

Stress vermijden

Stress kan het ontstekingsproces in het lichaam verhogen, wat de allergische reactie kan verergeren. Het verminderen van stress door middel van meditatie en yoga kan dus nuttig zijn.

Prognose

De symptomen van het oraal allergiesyndroom verdwijnen meestal snel nadat het voedsel de maag bereikt, waar het maagzuur de allergenen neutraliseert. Dit gebeurt doorgaans binnen een halfuur tot een uur na het optreden van de symptomen.

Complicaties

Complicaties zijn zeldzaam bij het oraal allergiesyndroom. Ongeveer 1-2% van de patiënten kan ernstige reacties ervaren, zoals anafylaxie. Andere zeldzame complicaties zijn:

• astma (chronische ontsteking van de luchtwegen): kan optreden als het voedsel wordt verhit of verdampt, zoals bij roerbakken
• huiduitslag in de vorm van netelroos (zeer zeldzaam): vaak bij het schillen, hakken of raspen van voedsel
• zwelling van de keel (zeer zeldzaam, kan leiden tot ademhalingsproblemen of slikproblemen)

Preventie van oraal allergiesyndroom

Voedsel vermijden

Om symptomen van het oraal allergiesyndroom te voorkomen, dienen patiënten de uitlokkende voedingsmiddelen te vermijden. Dit omvat vaak het uitsluiten van bepaalde rauwe groenten en fruit die een allergische reactie kunnen veroorzaken.

Koken en Inblikken

Omdat de immunogene eiwitten in veel rauwe groenten en fruit vaak instabiel zijn, kunnen deze eiwitten worden vernietigd door koken of inblikken. Het koken van voedsel kan helpen om allergenen te neutraliseren en de kans op symptomen te verminderen.

Schil verwijderen

Het verwijderen van de schil van fruit en groenten kan ook nuttig zijn, aangezien veel allergenen zich in de schil bevinden. Dit kan helpen om de allergische reactie te voorkomen.

Alternatieve voedingsmiddelen

Patiënten kunnen veilig voedingsmiddelen zoals wrongel en yoghurt eten, omdat deze voedingsmiddelen geen allergenen bevatten die het oraal allergiesyndroom veroorzaken.

Stressvermindering

Stress kan het ontstekingsproces in het lichaam verhogen en allergische reacties verergeren. Het verminderen van stress door meditatie en yoga kan nuttig zijn om symptomen te voorkomen.

Lees verder

• Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen
• Anafylaxie: Ernstige allergische reactie
• Tintelingen aan tong: Oorzaken van tintelende gevoelens tong
• Jeukende (kriebelende) keel: Oorzaken en behandelingen
• Gezwollen bovenlip (bovenlipzwelling): Oorzaken & symptomen