Wortelallergie: kruisallergische reactie door berkenallergie

Een wortelallergie is een vorm van voedselallergie. Bij een voedselallergie reageert het immuunsysteem (overdreven) op een specifiek eiwit dat voorkomt in een voedingsmiddel. Veel voedingsmiddelen bevatten plantaardige of dierlijke eiwitten. In principe kan het lichaam op al deze voedingsmiddelen allergisch reageren. Vaak worden allergische reacties gezien op de eiwitten van: koemelk, kippenei, tarwe, appel, soja, noten, vis en schaal- en schelpdieren. Bij een wortelallergie gaat het vaak om een kruisallergie, veroorzaakt door een kruisreactie tussen berkenpollenallergenen en wortelallergenen. Iemand is eerst allergisch voor berkenpollen (primaire allergie) en vervolgens allergisch voor wortel (secundaire allergie). Dit komt doordat de berkenpolleneiwitten grote overeenkomsten vertonen met de eiwitten van wortel, waardoor het lichaam niet in staat is onderscheid te maken en ook wortel als allergeen beschouwt

• De wortel
• Verschillende wortelen (peen)
• Manieren om wortel te gebruiken
• Een wortelallergie en berkenallergie
• Hoe ontstaat een allergie?
• Wat is een kruisallergie?
• Oraal allergiesyndroom
• Anafylactische reactie
• Diagnose van een allergie voor wortel
• De behandeling van een wortelallergie
• Eliminatie van (rauwe) wortel
• Medicatie inzetten

De wortel

De wortel (Daucus carota) is een voedzame groente, rijk aan vezels en betacaroteen. Betacaroteen is een stof die door het lichaam wordt omgezet in vitamine A. Ook het loof (blad) van dit gewas is erg gezond en is goed te gebruiken in bijvoorbeeld salades of als roerbakgroente.

Verschillende wortelen (peen)

Bospeen zijn lange en dunne penen die verkocht worden in bosjes met het loof er nog aan. Gewassen bospeen zonder loof wordt waspeen genoemd en de winterpeen is een grote en dikke wortel.

Manieren om wortel te gebruiken

De wortel is niet alleen bijzonder gezond, maar ook erg veelzijdig. Door de milde en zoete smaak is het een geschikte groente voor baby's en jonge kinderen. Naast grote hoeveelheden vezels en betacaroteen, bevat de wortel ook vitamine C en belangrijke mineralen als calcium en magnesium. Er zijn verschillende manieren om de wortel te gebruiken:

• in worteltaart (carrotcake)
• als wortelspaghetti
• als groentedip
• in een salade
• voor wortelpuree
• in wortelsoep
• als stamppot (hutspot)
• in een stoofschotel
• door een smoothie

Een wortelallergie en berkenallergie

Helaas kan niet iedereen genieten van de gezondheidsvoordelen van dit knolgewas. Er zijn mensen die klachten ervaren na het eten van wortel. Deze klachten ontstaan vaak door een kruisallergie.

Hoe ontstaat een allergie?

Bij een allergie maakt het lichaam onterecht IgE-antistoffen aan tegen een natuurlijk eiwit. Deze antistoffen hechten zich aan mestcellen, dit zijn witte bloedcellen die voorkomen in lichaamsweefsel. Deze mestcellen bevatten onder andere histamine. Deze stof wordt door de mestcellen vrijgelaten, wanneer het lichaam in contact komt met een allergeen en de IgE-antistoffen geprikkeld worden en mestcellen geactiveerd worden.

Wat is een kruisallergie?

Het eiwit van wortel vertoont grote gelijkenis met het eiwit van de berkenpollen. Bij een kruisallergie is het lichaam niet in staat deze eiwitten van elkaar te onderscheiden, waardoor het immuunsysteem ook wortel als allergeen ziet. Een kruisreactie van berkenpollenallergenen met wortel ontstaat vaak bij contact met rauwe wortel. Door verhitting van de wortel, verandert de eiwitstructuur, waardoor er minder gelijkenis meer is met de berkenpollenalllergenen. De klachten die ontstaan na een kruisreactie kunnen onder andere het oraal allergiesyndroom veroorzaken.

Oraal allergiesyndroom

De klachten van het oraal allergiesyndroom ontstaan vaak bij tieners en (jong) volwassenen en bestaan uit:

• jeuk van lippen, tong en keel (soms ook in het oor)
• zwelling van lippen, tong en keel
• galbulten of blaasjes

Vaak ontstaan deze symptomen binnen enkele minuten, en vaak nemen de klachten ook snel weer af. Wanneer klachten verder gaan dan de mond, is er geen sprake meer van het oraal allergiesyndroom.

Anafylactische reactie

In enkele zeer zeldzame gevallen kan er een levensbedreigende situatie ontstaan na het eten van wortel en is er sprake van een anafylactische reactie. Deze reactie kan bestaan uit:

• zwakke of juist snelle polsslag
• lage bloeddruk/flauwvallen
• gezwollen tong en keel waardoor ademhalen moeilijk wordt
• benauwdheid
• maag- en darmproblemen, zoals overgeven en diarree

Diagnose van een allergie voor wortel

Door een huisarts, een dermatoloog of een allergoloog kan een wortelallergie middels meerdere testen worden aangetoond:

• huidpriktest
• bloedtest
• provocatietest

De behandeling van een wortelallergie

Wanneer een wortelallergie is vastgesteld, kan de behandeling bestaan uit:

Eliminatie van (rauwe) wortel

Het vermijden van huidcontact met de wortel en vermijden van het eten van (rauwe) wortels. Wortel kan vervangen worden door onder andere zoete aardappel en pompoen. Ook deze groente is licht zoet van smaak en bevat naast vezels de nodige gezonde voedingsstoffen.

Medicatie inzetten

Voor milde klachten van het oraal allergiesyndroom is het meestal niet nodig om medicatie in te zetten. Wanneer klachten ernstiger verlopen, kan de volgende medicatie worden ingezet.

• antihistaminica: in de vorm van tabletten, neusspray en oogdruppels. Dit medicijn zorgt voor het blokkeren van de stof histamine.
• corticosteroïden: in de vorm van huidcrème of neusdruppels. Deze middelen zijn ontstekingsremmend.
• een adrenaline-autoinjector, een injectiespuit die adrenaline bevat, en zo zeer ernstige reacties kan opheffen.
• immuuntherapie: deze therapie kan mede worden ingezet om klachten die voortkomen uit de berkenpollenallergie te verlichten. Door het toedienen van berkenpollenallergenen, middels een tabletje of injectie, kan het lichaam een bepaalde tolerantie opbouwen.