Achloorhydrie: Afwezig zoutzuur in maag met vitaminetekorten

Achloorhydrie is een aandoening waarbij zoutzuur in de maag afwezig is of waarbij dit minder wordt afgescheiden. Zoutzuur - een belangrijk bestanddeel van maagzuur - is belangrijk voor het immuunsysteem en voor een goede vertering van voedsel. De maagaandoening kent tal van oorzaken zoals bijvoorbeeld een maagontsteking of medicatiegebruik. Vaak komen symptomen niet tot uiting, maar sommige patiënten lijden aan diverse vitamine- en mineralentekorten wat zich uit in bijvoorbeeld diarree, broze nagels en haaruitval. De arts behandelt de onderliggende oorzaak en zet soms bijkomende supplementen in om het tekort recht te zetten. De vooruitzichten zijn afhankelijk van de onderliggende etiologie, al krijgen patiënten met achloorhydrie wel sneller te maken met maagkanker.

• Epidemiologie
• Oorzaken
• Symptomen: Mineralen- en vitaminetekorten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische omgangstips bij achloorhydrie
• Voedingspatroon aanpassingen en supplementen
• Medische begeleiding en opvolging
• Misvattingen rond achloorhydrie
• Achloorhydrie komt alleen voor bij oudere volwassenen
• Achloorhydrie veroorzaakt altijd spijsverteringsproblemen
• Achloorhydrie kan altijd worden opgelost met medicatie
• Achloorhydrie is niet ernstig en heeft geen gevolgen voor de gezondheid
• Het hebben van achloorhydrie betekent dat je geen zuurbranden zult ervaren
• Achloorhydrie komt alleen voor bij mensen die geen maagzuurremmers gebruiken
• Achloorhydrie is makkelijk te diagnosticeren door middel van bloedonderzoek
• Een gezonde levensstijl voorkomt achloorhydrie altijd

Epidemiologie

Achloorhydrie komt vooral voor bij oudere volwassenen. Circa twee op de tien vijftigplussers lijden aan deze aandoening, terwijl bijna zeven op de tien tachtigplussers ermee te maken krijgen. De prevalentie van achloorhydrie varieert tussen 1 en 4,7 procent. Zowel mannen als vrouwen worden gelijkmatig getroffen.

Oorzaken

Pepsine is een enzym dat zich in maagsap bevindt en dat eiwitten in de maag splitst tijdens de vertering. Dit proces vereist een zuurtegraad (pH) die lager is dan 3,5. Bij achloorhydrie is zoutzuur in de maag afwezig, waardoor de pH niet op het gewenste niveau blijft en pepsine wordt geïnactiveerd.

Achloorhydrie kan worden veroorzaakt door verschillende aandoeningen:

• atrofische gastritis: een ontsteking van het maagslijmvlies waarbij de maagklieren afsterven, leidt mogelijk tot achloorhydrie. Maagatrofie is aanwezig bij ongeveer 15% van de ouderen en vaak is deze het gevolg van een infectie met de bacterie Helicobacter pylori.
• auto-immuunziekten: Sommige auto-immuunziekten tasten de productie van maagzuur aan.
• candidiasis (spruw)
• chirurgie: Operaties voor gewichtsverlies, inclusief een maag-bypass-operatie, wijzigen de manier waarop het lichaam met voedsel omgaat. Vaak leidt dit tot een afname van het maagzuur.
• chronisch alcoholisme
• chronische nefritis (nierontsteking)
• een H. pylori-infectie: Een Helicobacter pylori-infectie veroorzaakt maagzweren. Onbehandeld vermindert hierdoor de maagzuurproductie.
• het Sjögren-syndroom: Het Sjögren-syndroom is een auto-immuunziekte die veel enzymen vernietigt die verantwoordelijk zijn voor de productie van vocht in het lichaam. Droge ogen, een droge mond en een droge keel zijn kenmerkend.
• hypothyreoïdie: vertraagde werking van de schildklier; hierdoor is de stofwisseling vertraagd, wat leidt tot een afname van de maagzuurproductie
• maagkanker: Maagkanker is in verband gebracht met achloorhydrie. Achloorhydrie verergert bovendien door radiotherapie.
• maagpoliepen (goedaardige gezwellen op het maagslijmvlies)
• medicijnen: Het overmatig gebruik van maagzuurremmers of protonpompremmers (medicijnen die het maagzuur verminderen) (PPI’s) die maagzuur en zure reflux verminderen, leiden soms tot achloorhydrie.
• parasitaire besmetting
• pellagra (vorm van ondervoeding met tekort aan niacine)
• pernicieuze anemie: Bij pernicieuze anemie richten antistoffen zich tegen pariëtale cellen in het slijmvlies van de maag, die maagzuur afscheiden. De binding van de antilichamen leidt tot de malabsorptie (problemen met de opname van voedingsstoffen) van vitamine B12 met een vitamine B12-tekort als gevolg.
• tuberculose: bacteriële infectie met longproblemen
• verhoogde gastrineniveaus in het bloed (hypergastrinemie)
• ziekte van Ménétrier (hyperplasie van slijmcellen in de maag met buikpijn en zwelling van de benen)

Symptomen: Mineralen- en vitaminetekorten

Achloorhydrie is meestal asymptomatisch. De meeste symptomen worden gezien bij oudere patiënten en kunnen duiden op tekorten aan:

• calcium (hypocalciëmie)
• chloride (hypochloremie)
• cobalamine (vitamine B12) (vitamine B12-tekort)
• ijzer (ferriprieve anemie)
• jodium (jodiumtekort)
• kalium (hypokaliëmie)
• natrium (hyponatriëmie)
• vitamine C (vitamine C-tekort)
• vitamine D (vitamine D-tekort)
• zink (zinktekort)

Dit kan leiden tot de volgende variabele symptomen:

• constipatie
• diarree
• duizeligheid (teken van ijzertekort)
• een gevoeligheid voor gekruid voedsel
• een gezwollen buik
• een vol gevoel na een paar happen eten
• gewichtsverlies
• haaruitval
• hoofdpijn (teken van ijzertekort)
• indigestie (maagklachten na het eten of drinken)
• milde diarree: de patiënt is mogelijk vatbaar voor darminfecties veroorzaakt door de bacteriën Clostridium difficile, Salmonella en Campylobacter (infectie met buikkrampen, koorts en diarree).
• misselijkheid
• onverteerd voedsel in ontlasting
• spierpijn
• spijsverteringsproblemen
• zure reflux
• zwakke, broze nagels

Diagnose en onderzoeken

Het diagnosticeren van achloorhydrie omvat het doorlopen van de medische geschiedenis van de patiënt om eventuele bestaande aandoeningen te identificeren. Daarnaast kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd: een maagzuursecretietest, maagbiopsie, gastroscopie en bloedonderzoeken naar vitaminen en mineralen. De arts kan ook bloedonderzoeken gebruiken om de aanwezigheid van bepaalde tekorten te identificeren, zoals vitamine B12 of ijzertekort.

Behandeling

Behandeling van achloorhydrie richt zich op de onderliggende oorzaak en kan bestaan uit:

• bacteriële overgroei: antibiotica
• chirurgie: vooral de behandeling van carcinoïde tumoren het carcinoïd syndroom: afscheiding van serotonine in het lichaam)
• H. pylori-infectie: antibiotica
• overmatig gebruik van medicatie: stopzetting van het medicijn
• pernicieuze anemie: vitamine B12-injecties
• vitaminesupplementen bij vitaminetekorten
• zoutzuursupplementen

Prognose

De prognose van achloorhydrie hangt af van de onderliggende oorzaak en de behandeling. Bij tijdige en adequate behandeling kan de prognose positief zijn, vooral als de oorzaak effectief wordt aangepakt. Onbehandelde achloorhydrie kan echter leiden tot ernstige complicaties zoals maagkanker en een verslechtering van de algehele gezondheid door de tekorten aan essentiële voedingsstoffen.

Complicaties

Mogelijke complicaties van achloorhydrie zijn onder andere:

• maagkanker: Er is een verhoogd risico op maagkanker bij patiënten met achloorhydrie. Regelmatige controle en vroege detectie zijn cruciaal.
• vitamine- en mineralentekorten: Tekorten aan vitamines en mineralen kunnen leiden tot een breed scala aan gezondheidsproblemen zoals bloedarmoede, haaruitval en botproblemen.
• droge mond en keel: Kan het gevolg zijn van verminderde maagzuurproductie.
• zwelling van de benen: Soms geassocieerd met vitamine- en mineraaltekorten.

Preventie

Preventie van achloorhydrie richt zich op het vermijden van risicofactoren en het handhaven van een gezonde levensstijl:

• regelmatige medische controles om vroegtijdige symptomen en onderliggende aandoeningen te identificeren het vermijden van overmatig alcoholgebruik het gebruik van medicijnen volgens voorschrift en onder toezicht van een arts een evenwichtige voeding met voldoende vitamines en mineralen het behandelen van infecties en auto-immuunziekten tijdig en adequaat het volgen van een gezond dieet en levensstijl om algemene gezondheidsproblemen te voorkomen

Praktische omgangstips bij achloorhydrie

Voedingspatroon aanpassingen en supplementen

Achloorhydrie is de afwezigheid van zoutzuur in de maag, wat kan leiden tot problemen bij de spijsvertering en een verhoogd risico op infecties. Een belangrijk onderdeel van het beheer van deze aandoening is het aanpassen van het voedingspatroon. Patiënten moeten licht verteerbare voedingsmiddelen kiezen en overmatige vetten en vezels vermijden, omdat deze moeilijker te verteren zijn zonder voldoende maagzuur. Het eten van kleinere maaltijden kan helpen om het spijsverteringsproces te vergemakkelijken.

Daarnaast kunnen vitamine- en mineralensupplementen nodig zijn, vooral voor vitamine B12, calcium, en ijzer, die mogelijk slecht worden opgenomen door de afwezigheid van maagzuur. Dit kan worden besproken met een arts of diëtist, die de juiste supplementen kan aanbevelen om tekorten te voorkomen.

Medische begeleiding en opvolging

Patiënten met achloorhydrie moeten regelmatig medische controles ondergaan om te controleren op tekorten in voedingsstoffen en de gezondheid van het maag-darmkanaal. In sommige gevallen kunnen medicijnen zoals maagzuurvervangende middelen of enzymen worden voorgeschreven om de spijsvertering te ondersteunen.

Het monitoren van de symptomen en het aanpassen van het behandelplan, afhankelijk van de voortgang, is cruciaal. Regelmatige bloedonderzoeken kunnen helpen bij het identificeren van tekorten in voedingsstoffen of het opsporen van andere mogelijke complicaties.

Misvattingen rond achloorhydrie

Achloorhydrie, het ontbreken van zoutzuur in de maag, wordt vaak verkeerd begrepen. Veel mensen denken dat het niet schadelijk is of dat het eenvoudig te behandelen is. Hier worden de meest voorkomende misvattingen besproken.

Achloorhydrie komt alleen voor bij oudere volwassenen

Veel mensen denken dat achloorhydrie een aandoening is die alleen ouderen treft, maar dit is niet het geval. Het kan zich bij mensen van alle leeftijden voordoen, hoewel het vaker voorkomt bij oudere mensen vanwege een natuurlijke afname van de maagzuurproductie. Andere risicofactoren zijn onder andere infecties, bepaalde medicijnen of onderliggende medische aandoeningen zoals suikerziekte of hoge bloeddruk. Het is dus belangrijk om achloorhydrie serieus te nemen, ongeacht de leeftijd.

Achloorhydrie veroorzaakt altijd spijsverteringsproblemen

Een andere misvatting is dat achloorhydrie altijd leidt tot zichtbare spijsverteringsproblemen zoals een opgeblazen gevoel, buikpijn of verminderde eetlust. In werkelijkheid kunnen sommige mensen met achloorhydrie geen symptomen vertonen, wat het moeilijk maakt om de aandoening op tijd te diagnosticeren. Het ontbreken van zoutzuur kan echter leiden tot moeilijkheden bij het afbreken van voedsel en het absorberen van voedingsstoffen, wat op lange termijn ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken, zoals een gebrek aan vitaminen en allergieën.

Achloorhydrie kan altijd worden opgelost met medicatie

Hoewel sommige medicijnen helpen de symptomen van achloorhydrie te verlichten, zoals protonpompremmers die de maagzuurproductie stimuleren, is de onderliggende oorzaak vaak complexer en vereist een aanpak die verder gaat dan medicatie alleen. In veel gevallen moet er ook aandacht worden besteed aan het dieet en levensstijl. Het is bijvoorbeeld belangrijk om een evenwichtig voedingspatroon te volgen om de maagfunctie te ondersteunen en het lichaam in staat te stellen om voldoende voedingsstoffen op te nemen.

Achloorhydrie is niet ernstig en heeft geen gevolgen voor de gezondheid

Er wordt vaak gedacht dat achloorhydrie niet ernstig is en geen blijvende gevolgen heeft. Dit is een gevaarlijke misvatting. Als de aandoening onbehandeld blijft, kunnen er complicaties optreden zoals infecties in de maag of de darmen, omdat het zoutzuur normaal gesproken helpt om schadelijke bacteriën en parasieten te doden. Bovendien kunnen mensen met achloorhydrie een verhoogd risico lopen op het ontwikkelen van tekorten aan voedingsstoffen, wat op zijn beurt kan leiden tot andere gezondheidsproblemen.

Het hebben van achloorhydrie betekent dat je geen zuurbranden zult ervaren

Veel mensen denken dat achloorhydrie gelijkstaat aan het tegenovergestelde van zuurbranden, maar dit is niet altijd het geval. Sommige mensen met achloorhydrie ervaren juist symptomen van zure reflux, ondanks het gebrek aan maagzuur. Dit komt doordat de afwezigheid van zoutzuur de werking van de maag en de onderste slokdarmspier kan beïnvloeden, wat de kans op reflux vergroot. Dit kan uiteindelijk leiden tot schade aan de slokdarm en andere complicaties.

Achloorhydrie komt alleen voor bij mensen die geen maagzuurremmers gebruiken

Achloorhydrie kan optreden, zelfs bij mensen die geen maagzuurremmers gebruiken. In feite kunnen bepaalde medicijnen, zoals protonpompremmers of antacida, de maagzuurproductie verminderen en bijdragen aan het ontstaan van achloorhydrie. Het is belangrijk om je bewust te zijn van het effect van medicijnen op de maagzuurproductie en samen met een arts te werken om de beste behandelingsoptie te vinden.

Achloorhydrie is makkelijk te diagnosticeren door middel van bloedonderzoek

Achloorhydrie wordt niet altijd gemakkelijk gedetecteerd via standaard bloedonderzoeken, omdat het niet altijd duidelijke symptomen vertoont. De diagnose wordt vaak bevestigd door middel van beeldvormende onderzoeken of door de beoordeling van symptomen in combinatie met een gastroscopie. Het is belangrijk dat artsen niet alleen afhankelijk zijn van bloedtesten, maar ook andere diagnostische technieken overwegen.

Een gezonde levensstijl voorkomt achloorhydrie altijd

Hoewel een gezonde levensstijl met een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging de gezondheid van de maag kan ondersteunen, is dit geen garantie dat achloorhydrie zich niet zal ontwikkelen. Andere factoren zoals genetica, onderliggende medische aandoeningen of langdurig gebruik van bepaalde medicijnen kunnen het risico op het ontwikkelen van achloorhydrie verhogen, wat aantoont dat het belangrijk is om aandacht te besteden aan meerdere risicofactoren.

Lees verder

• Hypochloorhydrie: Aandoening met weinig maagzuur
• Vitaminen en mineralen: Functie, tekort & overmatige inname